Συλλογικό έργο (επιμέλεια: Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης): «Χριστουγεννιάτικες ιστορίες» κριτική βιβλίου27/12/2022  γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου Πηγή: Diastixo.gr Τριάντα τέσσερις συγγραφείς κλήθηκαν από τον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη να γράψουν μια χριστουγεννιάτικη ιστορία και το βιβλίο που τις περιέχει εκδόθηκε πρόσφατα. Όπως σημειώνει ο επιμελητής στον Πρόλογό του, «τα χριστουγεννιάτικα διηγήματα άρχισαν να δημοσιεύονται στον Τύπο της χώρας μας ως ένα ψυχαγωγικό είδος και ενίοτε αποτελούσαν μέσο βιοπορισμού για κάποιους συγγραφείς».
Οι πιο γνωστοί λογοτέχνες που ασχολήθηκαν με το συγκεκριμένο θέμα είναι ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης. Ασφαλώς, παρόμοια διηγήματα έγραψαν κι άλλοι, ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τον Φώτη Κόντογλου, τον Ανδρέα Καρκαβίτσα, τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, τον Παύλο Νιρβάνα, τον Στράτη Μυριβήλη, τον Δημοσθένη Βουτυρά και τον νεότερο Στρατή Τσίρκα.
0 Comments
 γράφει ο Χρίστος Παπαγεωργίου Πηγή: Diastixo.gr Το διακύβευμα το οποίο πρέπει να ξεκλειδώσει μια πεζογράφος του ύψους της Ιωάννας Καρυστιάνη στο παρόν μυθιστόρημα διαχέεται σε τρεις άξονες, σε τρεις πυλώνες, σε τρεις υποθηκεύσεις, οι οποίες εξελίσσονται με τρόπο θα έλεγε κανείς άκρως παραμυθιακό. Κατ’ αρχάς, πρέπει να διαχειριστεί έναν αντιήρωα, έναν αντιλογοτεχνικό πρωταγωνιστή, ο οποίος και δεν παρέχει εφόδια με τα οποία θα μπορούσε η ιστορία του να γίνει ολιστική, ο οποίος παραμένει άκαμπτος, χωρίς δηλαδή ολοκληρωτικές μεταμορφώσεις, που θα βοηθούσαν στην πληρέστερη απεικόνισή του.
Στη συνέχεια, η συγγραφέας οφείλει να διαχειριστεί τη νοσταλγία, τις μνήμες και τις αναμνήσεις, να θρηνήσει τον θάνατο των γονιών της, να καταφύγει στον τόπο καταγωγής τους και, εν πολλοίς, να επιπλεύσει με μια βάρκα και ένα κουπί εν μέσω σφοδρής θαλασσοταραχής. Τρίτον, οφείλει να κρατήσει ζωντανό το εύρημα της χαμένης, από το βράδυ της 17ης Νοέμβρη, τη βραδιά του Πολυτεχνείου, κοπέλας, την οποία ο ήρωας, με τη συνδρομή της αφηγήτριας, αναζητά σε ολόκληρο το βιβλίο, χωρίς φυσικά να την εντοπίσει.  γράφει η Έρικα Αθανασίου Πηγή: Diastixo.gr Ο Στίβεν Κινγκ συνεχίζει να εντυπωσιάζει με κάθε νέο του βιβλίο και οι Εκδόσεις Κλειδάριθμος πιστά να το παρουσιάζουν στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό του.
Στο πρόσφατο βιβλίο του Μπίλι Σάμερς αφήνει στην άκρη τις υπερφυσικές ιστορίες τρόμου και παρουσιάζει έναν ήρωα ιδιαίτερα συμπαθή, αν και πρόκειται για έναν πληρωμένο δολοφόνο.  γράφει η Διώνη Δημητριάδου Πηγή: Diastixo.gr Μονάχα εδώ, ανάμεσα στις λέξεις, μπορείς να μεταμορφώνεσαι και να μεταμορφώνεις. Ο Κώστας Αρκουδέας συμπυκνώνει μέσα σε λίγες λέξεις όλη την ουσία της γραφής, τη σχέση ανάμεσα στον δημιουργό/αφηγητή και σε όσα τον περιβάλλουν αποτελώντας την πηγή για την αρχική ιδέα της γραφής. Μια σχέση που μπορεί να φαίνεται ικανή να διαμορφώσει τόσο την ίδια την ιστορία εν τη γενέσει της αλλά, όσο κι αν μοιάζει εξωπραγματικό, επιδρά και στην εικόνα του κόσμου, που πλέον αποκτά μια ακόμα υπόσταση, τη λογοτεχνικά επινοημένη.
Ταυτόχρονα, όμως (και φυσικά αναπόφευκτα), διαφαίνεται και η σχέση ανάμεσα στον δημιουργό μιας ιστορίας και στον αποδέκτη της, με τη συνθήκη της αλληλεπίδρασης πάλι να λειτουργεί. Ο δημιουργός στην απομόνωσή του μεγαλουργεί και ελπίζει στην αναγνωστική σύμπλευση, ακόμα κι όταν με την απομόνωσή του (εν πολλοίς προϋπόθεση δημιουργίας) φαίνεται να την καταργεί. Ποικίλες σχέσεις, απολύτως δημιουργικές, μαγικές.  γράφει η Κωνσταντίνα Μόσχου Πηγή: Diastixo.gr Έπειτα από επιτυχημένη πορεία στο εξωτερικό, με βιβλία του που κυκλοφορούν σε Γαλλία, Γερμανία και άλλες χώρες, ο βραβευμένος συγγραφέας και εγκληματολόγος Χρήστος Μαρκογιαννάκης επιστρέφει στον «τόπο του εγκλήματος», στους γνώριμους χώρους της πανεπιστημιακής του σχολής ως μυθιστοριογράφος, με το βιβλίο Στον 5ο όροφο της Νομικής (γαλλικός τίτλος: Au 5e étage de la faculté de droit).
Το μυθιστόρημα ξεκινά με δύο εγκλήματα που ερευνά το κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης, ο αστυνόμος Χριστόφορος Μάρκου, ο οποίος διαπιστώνει ότι τα θύματα, μια καθηγήτρια και ένας υποψήφιος διδάκτορας, φαινομενικά δεν είχαν τίποτε κοινό μεταξύ τους. Σύντομα, όμως, οι αποκαλύψεις έρχονται από τα πρόσωπα της ακαδημαϊκής κοινότητας φανερώνοντας προσωπικές εμπάθειες, διαπλοκή, υπέρμετρη φιλοδοξία και άγνωστα κίνητρα.  Πώς παρατηρείς τη γύρω πραγματικότητα και σημειώνεις πρώτα στο μυαλό και μετά στο χαρτί όσα απομονώνεις; Ναι, από αυτά που οι άλλοι μπορεί να βλέπουν επιφανειακά, χωρίς να κάνουν τον οποιονδήποτε σωτήριο συνειρμό. Σωτήριο, γιατί αυτός είναι που θα μεταποιήσει το στεγνό σε χυμώδες, δημιουργώντας ένα νέο σύμπαν μέσα από το υπάρχον.
Αυτή είναι η γραφή της Σοφίας Φιλιππίδου, που μάλλον θα πω ότι γεννήθηκε για να «κατασκευάζει» (πόσο πεζή όμως η λέξη, αδυνατεί να προσδιορίσει το μαγικό των εικόνων της) φανταστικά σκηνικά με όλη τη θεατρικότητα που τη διακρίνει, μέσα από όσα αγγίζει με το βλέμμα ή όσα αρκεί να απλώσει το χέρι της και να τα πιάσει. Τόσο απλά, όμως τόσο περίτεχνα και πολύτροπα πλέον δοσμένα.  γράφει η Μαρία Δριμή Πηγή: Diastixo.gr Το μυθιστόρημα Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό είναι το πρώτο βιβλίο της Giulia Caminito που μεταφράζεται στα ελληνικά. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης, το οποίο εκτυλίσσεται στη σύγχρονη Ιταλία.
H 34χρονη συγγραφέας (Ρώμη, 1988) έχει ήδη αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις για τα προηγούμενα έργα της. Το 2016, το La Grande Α απέσπασε τα βραβεία Bagutta πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, Berto και Brancati για νέους. Το 2019, το Un Giorno Verra απέσπασε το βραβείο Fiesole Under 40. Το μυθιστόρημα Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό ήταν στη βραχεία λίστα για το βραβείο Strega και απέσπασε το βραβείο Off Strega, καθώς και το Campiello 2021. Στη χώρα μας κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Διόπτρα, σε μετάφραση Δήμητρας Δότση.  γράφει η Ανθούλα Δανιήλ Πηγή: Diastixo.gr Ο Στάθης Κουτσούνης είναι ποιητής της Γενιάς του ’80 με πλούσιο έργο, καταξιωμένος στον χώρο, με νου και γνώση εφ’ όλης της ύλης και, κυρίως, φιλόλογος με ευαισθησία. Έτσι, με τα φιλολογικά και ποιητικά του προσόντα, ανέλαβε να μας παρουσιάσει, εργογραφήσει και ανθολογήσει τον άλλο σημαντικό ποιητή της γενιάς του ’70, τον Αλέξανδρο Ίσαρη.
 Προμετωπίδα στο βιβλίο της επιλέγει η Ανί Ερνό μια αλήθεια διατυπωμένη από τον Μισέλ Λερίς: «Η διττή επιθυμία μου: το γεγονός να γίνει γραφή και η γραφή να γίνει γεγονός». Ποια η προϋπόθεση για να φθάσει ένα γεγονός να γίνει γραφή; Αλλά και (κυρίως αυτό) πότε μία γραφή αποκτά την υπόσταση ενός γεγονότος, πότε ξεφεύγει από τη θεωρητική (και επιφανειακά τουλάχιστον ανέξοδη) χάρτινη υφή και μετουσιώνεται σε πράξη διαδραστική;
Η Ανί Ερνό, εκκινώντας κατά την προσφιλή της συνήθεια από βιωματικές εμπειρίες, παρουσιάζει μια λογοτεχνική γραφή που δεν είναι μόνο βιωματική, αλλά ξεκάθαρα και απροκάλυπτα αυτοβιογραφική. Έτσι, οι ιστορίες της ποτέ δεν μένουν επιφανειακά σε ένα θεωρητικό πεδίο, αντιθέτως αποκτούν σάρκα και οστά και καθίστανται τεκμήρια της ζωής της. Επιλέγοντας για τίτλο την απλή λέξη «γεγονός», δεν εννοεί μόνον κάτι που συντελέστηκε, αλλά του προσδίδει την ιδιαίτερη σημασία στη ζωή της, ικανή να το φέρει ως θέμα στο βιβλίο της.  γράφει ο Γιώργος Χατζόπουλος Πηγή: Diastixo.gr Το βιβλίο του Τηλέμαχου Τσαρδάκα με τον παράξενο τίτλο: Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του, από τις Εκδόσεις Σοκόλη, είναι μία συλλογή δεκατριών διηγημάτων, μόλις 150 σελίδων. Ωστόσο, μέσα σε αυτές τις λίγες σελίδες ο συγγραφέας καταφέρνει να κτίσει ένα ονειρικό, αλλόκοτο, γοητευτικό σύμπαν, μέσα από το οποίο δε θέλεις να βγεις. Τι πιο ωραίο αίσθημα για έναν αναγνώστη!
Ο πρώτος λόγος για τον οποίο θα σε γοητεύσει το σύμπαν του Τηλέμαχου Τσαρδάκα είναι τα τοπία του: είναι κυρίως τοπία φυσικά –μόνο δύο διηγήματα διαδραματίζονται σε αστικό τοπίο– και κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης τα προσλαμβάνεις με όλες σου τις αισθήσεις. Για τον συγγραφέα, αλλά και για τους ήρωές του, δεν είναι μόνο η όραση και η ακοή σημαντικές. Εξίσου σημαντικές για να συνειδητοποιήσεις και να προσλάβεις το θαύμα της ζωής είναι και η όσφρηση, η αφή και κυρίως η γεύση· τα νησιώτικα θαλασσινά τοπία του βιβλίου (8/13 διηγήματα διαδραματίζονται δίπλα ή ακόμη και μέσα στη θάλασσα) τα γεύεσαι, τα μυρίζεις, τα αγγίζεις μαζί τα πρόσωπα του βιβλίου.  γράφει ο Χρίστος Παπαγεωργίου πηγή: Diastixo.gr Ο ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, μελετητής και δημιουργός παιδικών βιβλίων Σάκης Σερέφας, με αφορμή την εκατοστή επέτειο από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εμπνέεται από τη γέννηση, μέσα στο πλοίο που μεταφέρει τους εγκλωβισμένους από τη φλεγόμενη Σμύρνη στον Πειραιά, της μετέπειτα βεντέτας του λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού Μαρίκας Νίνου (κατά κόσμο Βαγγελιώς), παρακολουθεί τη ζωή και την καλλιτεχνική της καριέρα, η οποία υπήρξε βραχεία, και ενδύει το γεγονός με τον μεταφυσικό χαρακτήρα της ήττας, την οποία η χώρα μας υπέστη, αν και σε ολόκληρο το βιβλίο δεν γίνεται η παραμικρή νύξη στο στρατιωτικό σκέλος της.
 Ο Σίνκλερ Λιούις (1885-1951), συγγραφέας μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων, ήταν ο πρώτος Αμερικανός που τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ λογοτεχνίας το 1930, ακολούθησε ο Ευγένιος Ο’Νιλ το 1936. Το σκεπτικό της βράβευσής του έλεγε πως ήταν «δυνατή και παραστατική η τεχνική των περιγραφών του», καθώς επίσης πως είχε «την ικανότητα να δημιουργεί νέους τύπους χαρακτήρων με πνεύμα και χιούμορ». Έγραφε από νεαρή ηλικία ποίηση, διηγήματα και μικρά θεατρικά, ενώ η αναγνώρισή του ήρθε το 1920 με το μυθιστόρημα Main Street. Ακολούθησε το Babbitt (1922), τo Arrowsmith (1925), που έλαβε το βραβείο Πούλιτζερ το 1926, και μερικά άλλα.
 γράφει ο Χρίστος Παπαγεωργίου πηγή Diastixo.gr Ο πολυτάλαντος δημιουργικός καλλιτέχνης Θοδωρής Γκόνης, στην πεζογραφική εκδοχή του και σε κάθε καινούργια εμφάνισή του, διαχειρίζεται ένα υλικό που προκαλεί ποικίλα συναισθήματα, τα οποία αρχίζουν από την απλή ταύτιση, με ήρωες κάθε άλλο παρά φανταχτερούς, και φτάνουν μέχρι την πλήρη αποδοχή για λόγους υπερβολικά λογοτεχνικούς, για λόγους πρωτίστως και τελειωτικώς ρεαλιστικούς.
 γράφει ο Θανάσης Λιακόπουλος Πηγή: Diastixo.gr Τον Χανς Φάλαντα (ψευδώνυμο του Rudolf Wilhelm Friedrich Ditzen) τον γνωρίσαμε στην Ελλάδα μόλις το 2012 με το κορυφαίο έργο του Μόνος στο Βερολίνο (εκδ. Πόλις), που εκδόθηκε μόλις λίγες εβδομάδες αφότου πέθανε (1947), σε ηλικία πενήντα τριών ετών. Ακολούθησε Ο πότης (εκδ. Κίχλη, 2013), ένα μυθιστόρημα που ανακαλύφθηκε μετά τον θάνατο του συγγραφέα, σχεδόν αυτοβιογραφικό. Έκτοτε ο Φάλαντα αγαπήθηκε από το ελληνικό κοινό, και πώς άλλως, αφού με τον τρόπο γραφής του –εκείνον που υπακούει στις αρχές της Νέας Αντικειμενικότητας–, όλο ζωντάνια, ρεαλισμό και εστίαση στη λεπτομέρεια, μας παίρνει απ’ το χέρι και καταφέρνει να μας αναπαραστήσει την εποχή που έζησε, έτσι όπως ακριβώς ήταν.
 γράφει η Χαρά Νάστου πηγή: Diastixo.gr Μια νέα φανέρωση γραφής από την καταξιωμένη συγγραφέα Δήμητρα Παπαναστασοπούλου είναι οι Παλαιοί λογαριασμοί του εκδοτικού οίκου 24γράμματα. Με τη φυσική ροή ενός εικονοπλαστικού, γλαφυρού λόγου παρακολουθούμε τη ζωή τριών γυναικών σε διαφορετικούς χωροχρόνους, τους οποίους σημαδεύουν πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές.
 γράφει η Τούλα Ρεπαπή πηγή: Diastixo.gr «Ο αποχαιρετισμός είναι απαραίτητος· η επίγνωση ότι κάποιος πέθανε εξακολουθεί να μας απασχολεί μέχρι ο αποχαιρετισμός να επιτρέψει στον νεκρό να βρει τη γαλήνη του – όπως κι εμείς τη δική μας». (σελ. 9)
Ο Mπέρνχαρντ Σλινκ, Γερμανός ποινικολόγος και συγγραφέας, παγκοσμίως γνωστός από το βιβλίο του Διαβάζοντας στη Χάννα (μτφρ. Ιάκωβος Κοπερτί, Εκδόσεις Κριτική 1998), επιλέγει στο βιβλίο του Χρώματα του αποχαιρετισμού, μέσα από εννέα διηγήματα –«Τεχνητή νοημοσύνη», «Πικ νικ με την Άννα», «Αδελφική μουσική», «Το μενταγιόν», «Κόρη αγαπημένη», «Το καλοκαίρι στο νησί», «Daniel, my brother», «Γεροντικές κηλίδες» και «Επέτειος»– να διαχειριστεί διαφορετικές σχέσεις και να απλώσει όλες τις ψυχικές αποχρώσεις του αποχαιρετισμού, υφαίνοντας ταυτόχρονα και όλα τα συναισθήματα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά.  Το νέο βιβλίο του Ισίδωρου Ζουργού είναι πλασμένο από ψυχή και ύλη, όλα όσα θα περίμενε κανείς να πραγματεύεται σε καιρούς δύσκολους, στους χρόνους των Κομνηνών αυτοκρατόρων. Εδώ, το alter ego του συγγραφέα, που είναι ο Σταυράκιος Κλαδάς, σε ηλικία γήρατος, το 1144 μ.Χ. (6652 από κτίσεως κόσμου, κατά την τότε ορθόδοξη χρονολόγηση), γράφει στην περγαμηνή την ιστορία της ζωής του, κι έτσι μας μεταφέρει μαγικά σε έναν κόσμο γεμάτο ζόφο αλλά και φως. Έτσι όπως θα έπρεπε να γραφεί μια μεσαιωνική ιστορία.
 της Γεωργίας Τσούρου Βαρέθηκα να βλέπω παντού μπροστά μου φέτος τον Γιοακίν Φοίνιξ. Επίσης, βαρέθηκα να αποκτά το Χόλυγουντ κάθε τρεις και λίγο εμμονές και να λούζει με βραβεία τον ίδιο τύπο ή τύπισσα επειδή πρωταγωνίστησε ή σκηνοθέτησε ή χορογράφησε ή δεν ξέρω και ΄γω τι άλλο, το τελευταίο αριστούργημα, λες και κάθε φορά πρόκειται όντως για το τελευταίο αριστούργημα που θα δει η πλάση τούτη στους κινηματογράφους. Άπαξ και σε ερωτευτεί το Χόλυγουντ, το κάνει σαν να έχει μην υπήρξε ποτέ κανείς άλλος πριν από εσένα, και χάνει το μέτρο, βραβεύει πατόκορφα κι απανωτά, και η φάση γίνεται ή άσπρη ή μαύρη, είσαι είτε μαζί μας και σε ενθουσίασε το αριστούργημα είτε εναντίον μας και δεν πήρες είδηση τίποτα. Κάπως έτσι και ο πιο πρόσφατος ευνοούμενος της Ακαδημίας αποκτά άπειρα δίλεπτα ανά award season, για να μας μιλήσει για τον πόνο του. Κάπως έτσι, κατέληξα σήμερα το πρωί να πίνω τον πρώτο καφέ της ημέρας με το Γιοακίν να σπαράζει μέσα από την οθόνη του youtube, με τον Όσκαρ παραμάσχαλα, επειδή ο δυτικός κόσμος βάζει, λέει, γάλα στα δημητριακά του. What the f***, Γιόακιν; Δεν πίνω γάλα, άσε με ήσυχη χρυσέ μου.
 της Γεωργίας Τσούρου Κάθομαι στο τραπέζι του σαλονιού, που έως τα Χριστούγεννα κοιτούσε προς την μπαλκονόπορτα, έως ότου το μετακίνησα για να χωρέσω το δέντρο κι ύστερα το παράτησα έτσι. Τώρα εγώ και η βιβλιοθήκη είμαστε τετ α τετ. Σαν σκύλος που ξέρει καλά πως το αφεντικό δεν το κοιτάμε πολύ ώρα στα μάτια, χαμηλώνω το βλέμμα ντροπιασμένη. Οι τελευταίες εβδομάδες με έχουν βρει σε αναγνωστική νηστεία και τα ράφια το ξέρουν καλά, είναι φορτωμένα με μάτια που με παρακολουθούν μέσα στο χώρο να τριγυρνάω με χέρια άδεια ή να σηκώνομαι από καναπέδες και καρέκλες παρατώντας το βιβλίο που μόλις άνοιξα για να ασχοληθώ με κάτι, ή κάποιον, άλλο.
Δικαιούται ο αναγνώστης διάλειμμα; Είναι ή δεν είναι η ανάγνωση ένας μυς τον οποίο όσο δεν εξασκείς ατροφεί; Αν ναι, τότε έχει κανείς τόσο δικαίωμα στο διάλειμμα όσο κι ο πρωταθλητής στην ανάπαυλα από τις προπονήσεις. Όμως πώς ξαφνικά σταματάς να ποθείς την παρέα του πιο παλιού, πιο πιστού και πιο φερέγγυου φίλου σου; Πώς σταματάς να τρέφεσαι με τις εκδοχές των άλλων, με ερμηνείες συγκυριών που ποτέ δεν θα σου τύχουν; Σηκώνω τους ώμους διότι δεν έχω ιδέα για αυτό το αλλόκοτο πράγμα που μου συμβαίνει και τότε το βλέμμα μου πέφτει στη ράχη ενός βιβλίου μικρού, καταχωνιασμένου στη στοίβα με τα αδιάβαστα. Είναι οι «Διηγήσεις Παραφυσικών Φαινομένων» του Βασίλη Γκουρογιάννη και ξαφνικά αναρωτιέμαι μήπως εκεί βρω την απάντηση. Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί, ακόμα και για νηστεύοντες σας εμένα. Δεν είναι ούτε 100 σελίδες, ό,τι πρέπει δηλαδή για να αρχίσει ο μυς να ζεσταίνεται πάλι, και χωρίζεται σε δύο μέρη: Κάθε αφήγηση παραφυσικού φαινομένου από τον αυτόπτη η αυτήκοο μάρτυρά του, ακολουθείται από την κελαριστή ερμηνεία του. Δαίμονες, στοιχειά, ψυχές και κατάρες οργώνουν τις σκιές του ανθρώπινου κόσμου και ψάχνουν την ευκαιρία τους για να φανερωθούν, όμως θέλει μάτια παρατηρητικά για να τα εντοπίσεις. Επίσης θέλει και πολύ φαντασία για να πιστέψεις ότι υπάρχουν ή, στην περίπτωση του Γκουρογιάννη που έχει δηλώσει ότι δεν πιστεύει στην ύπαρξή τους, θέλει γνήσιο έρωτα προς την αφήγηση για να κερδίσεις την προσοχή του ακροατή/αναγνώστη.  της Γεωργίας Τσούρου Η επιστροφή στο σπίτι για τις γιορτές των Χριστουγέννων, ενέχει μια θαλπωρή τόσο αυτονόητη που για όσους την έχουν απωλέσει, είναι μαχαιριά στην καρδιά. Πέντε χρόνια φέτος χωρίς την μητέρα μου, δεν λέω να συνηθίσω την απουσία της, ούτε τις καθημερινές, αλλά ούτε τις ημέρες όπου θα λάμβαναν χώρα τα δια παντός ακυρωθέντα εορταστικά μαζέματα. Τα τεμπέλικα ξυπνήματα των συνομηλίκων μου στο πατρικό τις παραμονές των Χριστουγέννων, ο καφές στην κουζίνα της μαμάς με τις πιτζάμες ακόμα όσο εκείνη καθαρίζει πατάτες για το ψητό της παραμονής, όλα εκείνα τα «τι να σου φτιάξω για πρωϊνό, θα φάμε αργά απόψε», τα κλεφτά φιλιά της στην κορυφή του κεφαλιού την ώρα που δαγκώνεις το τοστ («- μου έλειψες, όλο δουλεύεις - έλα ρε μαμά…») τα ζηλεύω με πάθος. Εκπαιδεύομαι εντατικά πέντε χρόνια τώρα στην απουσία της και όσο κι αν λέω πως τα καταφέρνω, τα Χριστούγεννα αποτελούν ξανά και ξανά την εκφώνηση ενός προβλήματος στο οποίο, κι αν παλεύω, θα αποτυγχάνω να βρω μια λύση.
Υπάρχουν πάντα κάποιες μηχανικές κινήσεις που μπορείς να κάνεις, ελπίζοντας η καρδιά σου να πιάσει το μήνυμα και να συντονιστεί με το υπόλοιπο σώμα. Σχεδόν απαρηγόρητη από τη νοσταλγία, θα στολίσω το δέντρο, θα ψήσω μελομακάρονα να μυρίσει το σπίτι, θα ανάψω το τζάκι, θα βάλω μουσική, θα πάρω ένα φρέσκο βιβλίο να διαβάσω. Απόψε, λίγες μόνο μέρες πριν τα Χριστούγεννα, διαβάζω την «Ωραιότερη ιστορία του κόσμου», την οποία αφηγείται ο Παντελής Καλιότσος. Ο Καλιότσος είναι ένας από τους πρώτους συγγραφείς που με έκαναν σαν παιδί να γελάσω διαβάζοντας επανειλημμένα το πανέμορφο βιβλίο του «Τα ξύλινα σπαθιά». Τον αγαπώ και τον εμπιστεύομαι σαν παλιό φίλο κι έτσι παίρνω το μικρό βιβλιαράκι του (μόλις 126 σελίδες) στο χέρι και κουλουριάζομαι στον καναπέ. Στο εξώφυλλο ένας στρατιώτης του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, διαβάζει κι αυτός ένα βιβλίο μέσα σε ένα χαράκωμα που λαμπυρίζει από τη βροχή. Είναι κοντοκουρεμένος, με το κεφάλι σκυφτό πάνω στο βιβλίο και φοράει ένα μακρύ παλτό. Κι αυτός σαν κι εμένα ψάχνει παρηγοριά για τη νοσταλγία μέσα στις σελίδες, μόνο που εκείνος κατά πάσα πιθανότητα δεν νοσταλγεί μόνο τη μάνα του, αλλά τον κόσμο του όλο και τον ίδιο του τον εαυτό.  της Γεωργίας Τσούρου Στην ταινία «Μια κάποια εκπαίδευση» (2009) της Lone Scherfig, (βασισμένη στην αληθινή ιστορία της δημοσιογράφου Lynn Barber) η δεκαεξάχρονη πρωταγωνίστρια Τζένυ (την οποία υποδύεται αριστοτεχνικά η Carrey Mulligan), ζητώντας να δικαιολογήσει την επανάστασή της κατά του λαμπρού ακαδημαϊκού μέλλοντος που οικογένεια, καθηγητές και φίλοι θωρούν δεδομένο για εκείνη, ξεσπά προς την διευθύντρια του σχολείου (Έμα Τόμσον) λέγοντας: «Δεν αρκεί πια να μας εκπαιδεύετε, πρέπει να μας εξηγείτε και με ποιο σκοπό το κάνετε.» Η Τζένυ δεν είναι τεμπέλα, ούτε έχει σταματήσει να προσδοκά την αριστεία: είναι μια πανέξυπνη νέα γυναίκα, την δεκαετία του ΄60, η οποία αντιλαμβάνεται ότι ακόμα και αυτό το πτυχίο από την Οξφόρδη που ο πατέρας της θεωρεί δεδομένο ότι θα επιδιώξει, δεν είναι τίποτε άλλο από έναν ίσως πιο κοπιώδη δρόμο προς το γάμο και την μητρότητα. Και μια και η ίδια, στην αρχή της ταινίας, έχει ήδη γνωρίσει και ερωτευτεί σφόδρα τον άντρα με τον οποίο πιστεύει ότι θα περάσει το υπόλοιπο της ζωής της, βρίσκει (έστω και για λίγο) πολύ πιο βολικό το να μην ταλαιπωρείται με ανώμαλα ρήματα λατινικών, αλλά να τριγυρνά στα πιάνο μπαρ με την παρέα της τα βράδια, πριν κλειστεί δια παντός σπίτι μαζί του.
50 χρόνια μετά, κι ενώ θα πίστευε κανείς ότι αυτά τα θέματα, στον δυτικό κόσμο τουλάχιστον, θα έπρεπε ήδη να έχουν λυθεί, ένα άλλο κορίτσι, η Tara Westover, γράφει την αυτοβιογραφία της με τίτλο «ΜΟΡΦΩΜΕΝΗ». Σε αντίθεση με την Barber, η Westover, γεννηθείσα το 1986 στα βουνά του Άινταχο, δεν θα πάει ποτέ σχολείο. Γεννημένη, σε άγνωστη ημερομηνία, από Μορμόνους γονείς, οι οποίοι δεν πιστεύουν στα σχολεία, τους γιατρούς ή στο οργανωμένο κράτος και προετοιμάζονται πυρετωδώς για την δική τους εκδοχή της Αποκάλυψης, αποθηκεύοντας καύσιμα και τρόφιμα, η Tara μεγαλώνει στη φύση σε ένα αλλόκοτο γκέτο που συνθέτουν οι πεποιθήσεις των γονιών της, ο φόβος του Θεού, η σκληρή και συχνά επικίνδυνη σωματική εργασία και η πολλαπλή μητρότητα ως το μοναδικό βέβαιο μέλλον. Η Tara δεν ξέρει ούτε αριθμητική, ούτε ιστορία, ούτε γεωγραφία και κανένας δεν την αναγκάζει να ξυπνάει το πρωί για το σχολείο και να κάνει κάθε απόγευμα τις ασκήσεις της για την επόμενη μέρα. Όμως όλα τα παιδιά είναι προγραμματισμένα να επαναστατούν ενάντια σε ό,τι τους παρίσταται ως αυτονόητο, κι έτσι και τούτο, στα δεκαεφτά, θα βρει μόνο του βιβλία, χρόνο και την δύναμη, και θα δώσει κατατακτήριες εξετάσεις για το τοπικό Κολέγιο. Μερικά χρόνια μετά θα λάβει διδακτορικό από το Κέμπριτζ, κλείνοντας περιπαικτικά το μάτι στο φάντασμα της Lynn Barber και κάθε άλλης νεαρής γυναίκας που θεώρησε την εκπαίδευση δεδομένη και της γύρισε, έστω και προσωρινά, περιφρονητικά την πλάτη.  της Γεωργίας Τσούρου Έρχονται και μας βρίσκουν οι πιο ταπεινοί μας πόθοι την ώρα της κοινής ησυχίας και ραγίζουν τους τοίχους που με κόπο χτίζουμε όλη μέρα. Παρκάροντας αργά το βράδυ το αυτοκίνητο κάτω από το σπίτι, ακούω από το ραδιόφωνο ένα ρεφραίν που ντρέπομαι, μα με συγκινεί, και να που έχω παγώσει με το ένα χέρι στο τιμόνι και το άλλο στο χειρόφρενο όσο Ρέμος σπαράζει: «Πού να ‘σαι τώρα που κρυώνω και φοβάμαι/ μέσα στο σώμα σου εγώ θέλω μόνο να’μαι/ μήπως ρωτάς κι εσύ αγάπη μου πού να'μαι ή απλά με διέγραψες». Μόλις το τραγούδι τελειώνει κλείνω το ραδιόφωνο και το ψάχνω στο κινητό, διότι άξαφνα πρέπει να το ακούσω τουλάχιστον δυο φορές πριν καταφέρω να ανέβω σπίτι για ύπνο. Φυσικά, η μνήμη του πόθου είναι το μεγαλύτερο διεγερτικό. Ο τρόπος με τον οποίο εκείνος πρόφερε το όνομά σου, η μυρωδιά του λαιμού του και το αν χαμήλωνε τα βλέφαρα την ώρα που σε φιλούσε, είναι όλα δείγματα του πως επέλεξες να σπαταλήσεις τον χρόνο σου, χρόνια πριν, όσο ήταν ακόμα δικός σου για σπατάλη, κι όσο φέρνεις αυτές τις εικόνες στο νου είσαι ξανά και ξανά νέος και ικανός να κάνεις ωραίες και ατυχείς επιλογές. Κι όταν μιλάμε για πόθο φυσικά δεν μιλάμε μόνο για τον ερωτικό, διότι όσοι δεν είχαν έρωτες, είχαν σίγουρα άλλα ιδανικά, και σπατάλησαν το χρόνο τους με αυτά, ίσως όχι το ίδιο ευχάριστα, αλλά σίγουρα εξίσου αποφασισμένα. Διαβάζω «ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ» του Bernhard Schlink. O Schlink, του «Διαβάζοντας στη Χάννα», είναι ένας από τους ελάχιστους συγγραφείς που θα εμπιστευόμουν να με συντροφεύσει σε πολύωρο ταξίδι χωρίς αναγνωστικό plan B στην τσάντα, χωρίς σήμα στο κινητό και παρέα στο διπλανό κάθισμα και δεν με προδίδει ούτε σε αυτό του το βιβλίο. Ο Γιόργκ είναι μεσήλικας, πρώην κατάδικος και άρτι αποφυλακισμένος, έχοντας εκτίσει ποινή είκοσι χρόνων για την συμμετοχή του στην αντιεξουσιαστική ομάδα Μπάαντερ – Μάινχοφ. Η αφοσιωμένη αδελφή του επιθυμεί να γιορτάσει με έναν τρόπο που φαντάζει απλός και αυτονόητος μα και ανέφικτος ταυτόχρονα, είτε είσαι πενηντάρης (πρώην) τρομοκράτης είτε όχι: φέρνοντας για ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο μερικούς νεανικούς φίλους μαζί, οι οποίοι πια δεν έχουν απολύτως κανένα κοινό μεταξύ τους, εκτός από τις αναμνήσεις των αμοιβαίων νεανικών τους πόθων και ιδανικών.  της Γεωργίας Τσούρου Το σακίδιο ώμου που έσερνα μαζί στις διακοπές όλον τον Αύγουστο βρήκα τελικά το κουράγιο να το αδειάσω αρχές Σεπτέμβρη. Άπλωσα τα παράταιρα περιεχόμενά του πάνω στο γραφείο μου, τα ευθυγράμμισα, κι ύστερα χωρίς να το σκεφτώ άπλωσα το χέρι να βρω το κινητό για να τα φωτογραφίσω. Είμαστε, λοιπόν, στην εποχή αυτής της σπατάλης των μικρών μας ιστοριών: αντί να τις γράψουμε με χαρτί και μολύβι ή έστω να τις διηγηθούμε πάνω από ένα πιάτο γεμιστά το απόγευμα μετά τη δουλειά ή με κρασί το βράδυ στο μπαλκόνι, τις δημοσιεύουμε και τις εξαργυρώνουμε με κλικς. Πόσες ιστορίες μας αδικήσαμε συνοψίζοντάς τες με τέτοια καινοφανή ευκολία;
Όμως η θεραπευτική ιδιότητα της αφήγησης και της ακρόασης είναι πανάρχαια και πανανθρώπινη. Το ότι όλα τα παιδιά του κόσμου αποκοιμούνται το βράδυ ακούγοντας ιστορίες από τα χείλη αυτού που τα φροντίζει, δεν είναι τυχαίο, αφού το παιδί χρειάζεται την ιστορία για να περάσει ασφαλές και ημερωμένο στο στάδιο της φαντασίας και ύστερα των ονείρων. Είναι όμως και ο αφηγητής που χρειάζεται το ημέρωμα που χαρίζει, είτε το σκάρωμα στο πόδι μιας αυτοσχέδιας ιστορίας, είτε η μηχανική αναπαραγωγή ενός παλιού παραμυθιού που βγαίνοντας από τα χείλια για χιλιοστή φορά χωρίς την ενεργό συμμετοχή του μυαλού, αφήνει το τελευταίο να επεξεργαστεί τα όσα συνέβησαν μέσα στη μέρα. Μόλις ένα βράδυ χρειάστηκα για να διαβάσω το βιβλίο «Η ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ» του Alejandro Zambra. Μόλις 91 σελίδες, κάτω δε από την τελευταία του αράδα φέρει ημερομηνία και τόπο «Σαντιάγο, 11 Ιουνίου 2006», λες και πράγματι κάθισε ένα βράδυ ο συγγραφέας και ψιθύρισε στο αυτί του ακροατή που μισοκοιμάται στο διπλανό μαξιλάρι την απλή, μα πανέμορφη, ιστορία ενός άντρα που προσπαθεί να αποκοιμίσει ένα κορίτσι. Ο Χουλιάν, ο οποίος έχει παντρευτεί την μητέρα του οκτάχρονου κοριτσιού, την Βερόνικα, είναι καθηγητής και συγγραφέας. Κάθε βράδυ βάζει την θετή του κόρη για ύπνο και της διηγείται τμήματα μιας ιστορίας που φτιάχνει στο πόδι με ό,τι ερεθίσματα του προσέφερε η μέρα και όσες ιδέες του δίνει η διάθεση της μικρής. Εκείνο όμως το βράδυ, όσο το στόμα διηγείται μηχανικά την ιστορία του μπαομπαμπ και της λεύκας, το μυαλό τρέχει σαν τρελό αφού η Βερόνικα καθυστερεί να επιστρέψει σπίτι.  της Γεωργίας Τσούρου Θέρος θα πει συνύπαρξη, κατ΄ εξαίρεση και εκτάκτως. Θα πει συγκατοίκηση στο δωμάτιο του νησιού με τον αγαπημένο στον οποίο τον υπόλοιπο χρόνο δανείζουμε την γυαλισμένη και καλοντυμένη μας παρουσία κατά επιλογή, θα πει να μας βλέπει η παρέα με το σκισμένο T Shirt του ύπνου στο πρωϊνό, με μαλλιά ανάκατα από τον αέρα και γυαλιά μυωπίας στα μάτια που έτσουξαν τόσες μέρες από το αλάτι και δεν δέχονται πια φακούς επαφής. Θέρος θα πει βαλίτσες γεμάτες με κορφολογημένα ρούχα για τα μετρημένα εικοσιτετράωρα που ορίσαμε μήνες πριν ότι θα περάσουμε μαζί και ένα σωρό «Πάμε σπίτι να βγάλω τα αλάτια από πάνω μου;» που λες και γεμίζει η καρδιά προσωρινά με μεσημεριανή γαλήνη. Θέρος είναι και τα ήρεμα νερά, η θάλασσα «λάδι» και βάρκες από την απέναντι όχθη του Αιγαίου που μεταφέρουν άλλου είδους ταξιδιώτες, με μπαγκάζια όχι διαλεγμένα, αλλά της ανάγκης, παραγεμισμένα με ό,τι πρόλαβε ο καθένας να σώσει από τα συντρίμμια.
Η εστία, πέρα από την ανθρώπινη ζωή, είναι το πρώτο που χάνεται σε κάθε πόλεμο. Τα σπίτια βομβαρδίζονται και οι ένοικοι, αν είναι τυχεροί, σκορπίζουν καθώς η συνθήκη της συμβίωσης τινάζεται κι εκείνη στον αέρα. Στα λιμάνια της ενδοχώρας και των νησιών, πλάι σε ερωτευμένα ζευγαράκια ενώπιον της επιστροφής από τις διακοπές και του τέλους της συγκατοίκησης, παραμονεύουν σκιές ανθρώπων που έχουν πια κοινό σπίτι με τους δικούς τους - αλλά και με αμέτρητους αγνώστους - τη βάρκα, το παγκάκι, το στρατόπεδο «φιλοξενίας». Συνυπάρχοντας κι εγώ εξαναγκαστικά με δεκάδες άλλους λουόμενους σε μια παραλία του Ιονίου, με την πετσέτα μου υπερβολικά κοντά, για τα αγοραφοβικά μου γούστα, σε εκείνη του διπλανού, διαβάζω το βιβλίο «ΣΥΜΒΙΩΣΗ» του Ρίντιαν Μπρουκ και αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν η συγκατοίκηση να είναι σύμπτωμα άλλοτε έρωτα κι άλλοτε εξαθλίωσης.  της Γεωργίας Τσούρου Χρόνια πριν τα social media, προκειμένου να ξεσπάσεις τα νεύρα σου σαν άνθρωπος σε κάποιον άγνωστο που δεν σου έφταιγε σε τίποτα, έπρεπε να πάρεις το αυτοκίνητο και να βγεις στη Μεσογείων με την ελπίδα να πεταχτεί κάποιο μηχανάκι από τα δεξιά σου ή να σου κορνάρει ο από πίσω πριν καλά ανάψει το πράσινο φανάρι. Τώρα ευτυχώς η τεχνολογία εργάζεται νυχθημερόν προς εξυπηρέτηση των ανθρωπίνων ενστίκτων, ακόμα και των πιο ταπεινών, κι έτσι έχουμε τη δυνατότητα να μοιράζουμε μούντζες διαδικτυακώς με πιο ευγενείς αφορμές: Μανούλες και μπαμπάδες του facebook, θείτσες, γιαγιάδες και παππούδες, επιστήμονες της παιδιατρικής και παιδοψυχολογίας, άτεκνοι και μη, φροντίζουν να μας ενημερώσουν με το ύφος των γνωστών εκατό Καρδιναλίων για όλους αυτούς τους τρόπους με τους οποίους αποτυγχάνουμε στην πιο σημαντική δουλειά της ζωής μας, αυτή του γονιού, τραυματίζοντας δια παντός τα λιλιπούτεια πειραματόζωά μας. Απόψεις υπάρχουν για τα πάντα, από τον τρόπο με τον οποίο θα τα ξεγεννήσουμε τα έρμα, έως το τι και πότε θα πιούνε και θα φάνε, πώς θα παίξουν, πώς θα διαπαιδαγωγηθούν, πώς θα τα συναισθανθούμε αρκετά αλλά όχι και υπερβολικά πολύ, ώστε να μεγαλώσουν με όρια και σεβασμό προς τους ίδιους τους τους εαυτούς και τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας, να γίνουν επιστήμονες, αν θέλουν, ή όχι, αν δεν θέλουν, πάντως σε κάθε περίπτωση να μην καταλήξουν ψυχασθενείς δολοφόνοι με το μαχαίρι και πρώτα θύματα εμάς τους γεννήτορές τους.
Στο μεταξύ, να έχουν όλοι αυτοί δίκιο, μαθηματικά και μόνο, πρέπει να είναι αδύνατο. Επειδή, όμως, ποτέ δεν ήμουν καλή στα μαθηματικά, δεν είμαι και σίγουρη παντελώς για το ανωτέρω, κι έτσι ημερησίως καταναλώνω ευλαβικά απειράριθμες πληροφορίες σχετικά με την διατροφή και την ανατροφή της μικρής μου κόρης ελπίζοντας τουλάχιστον από τα δέκα πράγματα που κάνω καθημερινά τα εφτά - οκτώ να πιάνουν τόπο. Για τα υπόλοιπα, έχω ανοίξει έναν αποταμιευτικό λογαριασμό από το οποίο προσβλέπω να χρηματοδοτήσω την ψυχοθεραπεία που θα χρειαστεί μόλις συνειδητοποιήσει κι αυτή εν καιρώ ότι δεν υπήρξα τέλεια μάνα. |
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 
This section will not be visible in live published website. Below are your current settings: Current Number Of Columns are = 2 Expand Posts Area = Gap/Space Between Posts = 10px Blog Post Style = card Use of custom card colors instead of default colors = Blog Post Card Background Color = current color Blog Post Card Shadow Color = current color Blog Post Card Border Color = current color Publish the website and visit your blog page to see the results Archives
January 2023
|