WOODY ALLEN: ΟΛΑ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥ

12/2/2020

της Γεωργίας Τσούρου

Βαρέθηκα να βλέπω παντού μπροστά μου φέτος τον Γιοακίν Φοίνιξ. Επίσης, βαρέθηκα να αποκτά το Χόλυγουντ κάθε τρεις και λίγο εμμονές και να λούζει με βραβεία τον ίδιο τύπο ή τύπισσα επειδή πρωταγωνίστησε ή σκηνοθέτησε ή χορογράφησε ή δεν ξέρω και ΄γω τι άλλο, το τελευταίο αριστούργημα, λες και κάθε φορά πρόκειται όντως για το τελευταίο αριστούργημα που θα δει η πλάση τούτη στους κινηματογράφους. Άπαξ και σε ερωτευτεί το Χόλυγουντ, το κάνει σαν να έχει μην υπήρξε ποτέ κανείς άλλος πριν από εσένα, και χάνει το μέτρο, βραβεύει πατόκορφα κι απανωτά, και η φάση γίνεται ή άσπρη ή μαύρη, είσαι είτε μαζί μας και σε ενθουσίασε το αριστούργημα είτε εναντίον μας και δεν πήρες είδηση τίποτα. Κάπως έτσι και ο πιο πρόσφατος ευνοούμενος της Ακαδημίας αποκτά άπειρα δίλεπτα ανά award season, για να μας μιλήσει για τον πόνο του. Κάπως έτσι, κατέληξα σήμερα το πρωί να πίνω τον πρώτο καφέ της ημέρας με το Γιοακίν να σπαράζει μέσα από την οθόνη του youtube, με τον Όσκαρ παραμάσχαλα, επειδή ο δυτικός κόσμος βάζει, λέει, γάλα στα δημητριακά του. What the f***, Γιόακιν; Δεν πίνω γάλα, άσε με ήσυχη χρυσέ μου.

Γυρνάω έξαλλη στο σπίτι το απόγευμα μετά τη δουλειά, διότι αρνούμαι να υποκύψω στον Γιόακιν και την Τζοκερομανία που του απένειμε το Όσκαρ από το τρέιλερ ήδη. Την ταινία δεν θέλω καν να την σχολιάσω, την είδα και μου χάλασε μια ωραιότατη Παρασκευή βράδυ, ωστόσο το θέμα δεν είναι εκεί, είναι αλλού: αυτό που με εξοργίζει είναι ότι ο Γιόακιν και το κάθε τελευταίο παιδί θαύμα αποκτά βήμα για τις αρλούμπες του και από κάτω τα τουλαετοφόρα πλήθη αλαλάζουν, λησμονώντας αλλοτινούς έρωτες της Ακαδημίας. Για μια βιομηχανία που υπόσχεται στους λειτουργούς της την αθανασία, βρίσκω το μνημονικό της υπερβολικά ασθενές. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, κατεβάζω κι εγώ από το ράφι της βιβλιοθήκης μου τον τόμο «WOODY ALLEN: ΟΛΑ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥ», μια συλλογή κειμένων ενός αποκαθηλωμένου από καιρό ειδώλου, το οποίο ομοίως στο παρελθόν λούστηκε με βραβεία και απόλαυσε χρόνο άπλετο επί του βήματος να αραδιάζει τις δικές του αρλούμπες, να όμως που τώρα ζει πια στην σκιά. Ο Γούντι Άλεν είναι με καθολική πλέον βούλα και, από τα λίγα που μπορώ να γνωρίζω και να κρίνω, μάλλον για βάσιμους λόγους, ένας αποκηρυγμένος.

Ωστόσο, εγώ δεν ξεχνάω ότι εκτός από θαυμάσιος σεναριογράφος και σκηνοθέτης, υπήρξε και ένας αριστοτέχνης γραφιάς. Η έκδοση με «Όλα τα γραπτά του» περιέχει κείμενα από τις συλλογές Χωρίς Φτερά, Πάτσι και Παρενέργειες και αποτελεί μια κάψουλα μνήμης για την εργασία μιας μάλλον προβληματικής αλλά αναμφισβήτητα ευφυούς προσωπικότητας πάνω στο σαρκασμό, την ειρωνεία, το χιούμορ και το λογοπαίγνιο:
«Πόσο λάθος είχε η Έμιλι Ντίκινσον! Δεν είναι η ελπίδα το πράγμα με τα φτερά. Το πράγμα με τα φτερά αποδείχτηκε ότι είναι ο ανιψιός μου. Πρέπει να τον πάω σε κάποιον ειδικό στη Ζυρίχη.»
(από το κείμενο «Εκλογές από τα σημειωματάρια Άλεν»

Κόντρα στον Γιόακιν που τυχαίνει της έγκρισης των πάντων φέτος, κόντρα στην δαιμονοποίηση της λακτόζης, εγώ, απόψε, θα διαλέξω τον άθλιο πεπτωκότα Γούντι, που δεν τον συμπαθώ και καθόλου δεν θα με πείραζε να τον έβλεπα να πληρώνει για τα κρίματά του, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ξεχνάω τις ατελείωτες στιγμές γέλιου και γρίφων που μου χάρισε με τα θεοπάλαβα χρονογραφήματά του:
«Για να διαπραχθεί μια επανάσταση, απαιτούνται δύο πράγματα: Κάποιος ή κάτι για να εξεγερθείς εναντίον του και κάποιος να μην την κοπανήσει, δηλαδή να παρουσιαστεί και να κάνει την εξέγερση. Το ένδυμα είναι συνήθως ανεπίσημο και αμφότερες οι πλευρές μπορεί να είναι υποχωρητικές σχετικά με το χρόνο και τον τόπο, αλλά εάν κάποια από τις φατρίες δεν καταφέρει να παρευρεθεί, ολόκληρη η επιχείρηση κινδυνεύει να έχει άσχημη έκβαση. Κατά την Κινεζική Επανάσταση του 1650 καμία πλευρά δεν προσήλθε, κι η προκαταβολή της αίθουσας κρατήθηκε.»
(από το χρονογράφημα «Ένας σύντομος, αλλά χρήσιμος οδηγός κοινωνικής ανυπακοής»)

Για άλλη μια φορά, απόψε αναρωτιέμαι: μπορούμε να τιμωρούμε τον καλλιτέχνη για τα προσωπικά του αδικήματα αλλά να απολαύσουμε το έργο του σαν να είχε αυτό αυθύπαρκτη προσωπικότητα; Ο Άλεν ζει πλέον αποκληρωμένος από την βιομηχανία του θεάματος που τον εξύψωσε, καλεσμένος πουθενά κι από κανέναν, με κανέναν να μην ενδιαφέρεται να ακούσει τις απόψεις του για το πώς πρέπει να τρώει το πρωινό του ο πολιτισμένος άνθρωπος και το τι συνιστά σκληρότητα ή αδικία. Το βιβλίο του, όμως τι φταίει; Το κοιτάω ακουμπισμένο με τη ράχη ανοιχτή, πλάι σε ένα ποτήρι κρασί και θέλω να το πάρω αγκαλιά, σαν ορφανό κουτάβι, να του ψιθυρίσω πως όλα θα πάνε καλά και πως αυτό δεν φταίει σε τίποτα για το ποιόν του δημιουργού του. Είδες, Γιόακιν; Δεν πίνω γάλα!