THE PEOPLE IN THE TREES

της Γεωργίας Τσούρου

Διάβασα κι εγώ, λοιπόν, όπως κι ο μισός πλανήτης, το «Λίγη Ζωή» της Hanya Yanagihara και το ευχαριστήθηκα πολύ (μη με ρωτήσετε γιατί, υποθέστε ελεύθερα ότι είμαι ο τύπος που περνάει ευχάριστα και στον οδοντίατρο). Ωστόσο όταν το τελείωσα, ένα ερώτημα άρχισε να με ταλαιπωρεί . Τι έχει περάσει  η γυναίκα αυτή για να καταπιαστεί με την σπουδή που καταπιάστηκε με το ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων και με ποια ψυχραιμία (ενδεχομένως και με πόσα μπουκάλια Σαρντονέ συντροφιά) άντεξε να γράψει 814 ολόκληρες σελίδες περιγράφοντάς την, με τέτοια λεπτομέρεια που προκάλεσε πολλούς επικριτές της να την κατηγορήσουν για αναίτια και υπερβολική σκληρότητα προς τον κεντρικό της ήρωα; Κι επειδή ζούμε στην εποχή που καμία απορία δεν μένει αναπάντητη, στράφηκα στο google. Σύντομα ανακάλυψα ότι η καλή αυτή συγγραφέας έχει γράψει άλλο ένα βιβλίο, πριν το «Λίγη Ζωή», το οποίο τιτλοφορείται «The People in the trees» και ναι, έχει να κάνει και αυτό με την σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων. Κάπου εδώ άρχισα πραγματικά να ιντριγκάρομαι και έτρεξα στο βιβλιοπωλείο να το αγοράσω.


Το “The People in the trees» διηγείται την ιστορία του Norton Perina, ενός γιατρού, γεννημένου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στον Αμερικανικό Νότο. Μετά τις σπουδές του στην ιατρική ο Perina λαμβάνει μέρος σε μία αποστολή σε ένα απόμακρο νησί, τη Μικρονησία, ακολουθώντας έναν ανθρωπολόγο και την ομάδα του, μια βοηθό και μερικούς ιθαγενείς οδηγούς. Ο  ανθρωπολόγος, που ηγείται της αποστολής, έχει πληροφορίες για την ύπαρξη μιας χαμένης φυλής στο Ivu’ivu, το τρίτο και πιο απόμακρο από τα νησιά που αποτελούν τη χώρα του U’ivu. Η φυλή αυτή ζει κρυμμένη σε ένα χωριό στο κέντρο του νησιού και κρύβει το μυστικό της αιώνιας ζωής. Η ομάδα στην οποία εντάσσεται ο Perina ζει στα όρια του χαμένου χωριού των Ivu’ivu για πέντε μήνες, παρακολουθεί και καταγράφει την ζωή, τα έθιμά και τις ιδιαιτερότητές τους και επιβεβαιώνει την αρχική θεωρία που τους οδήγησε εκεί, αδυνατώντας, ωστόσο, να ανακαλύψει την αιτία της. Όταν η αποστολή φτάνει στο τέλος της, ο Perina επιστρέφει στην Αμερική με υλικό για να συνεχίσει την μελέτη του στο εργαστήριό του στο Stanford. Στο αεροπλάνο για την Αμερική παίρνει μαζί του τέσσερεις υπερήλικες ιθαγενείς που έχουν εξοστρακιστεί από την μικρή φυλή και τεμαχισμένο ένα σπάνιο είδος χελώνας που ζει μόνο στο U’ivu.

Ο νεαρότερος από τους ιθαγενείς που παίρνει μαζί του είναι 180 και η μεγαλύτερη, σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς του καλού γιατρού, κοντά 300 ετών.  Ο ήρωας καταδύεται στην έρευνα και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι η κατανάλωση του κρέατος της χελώνας από μέλη της φυλής αυτής που τους χαρίζει αιώνια ζωή με αντάλλαγμα όμως τις διανοητικές τους δυνατότητες. Οι υπεραιωνόβιοι ιθαγενείς δεν γερνούν, αλλά ο εγκέφαλός τους φθείρεται ανεπανόρθωτα, καταδικάζοντάς τους σε μια αιώνια νηπιακή ηλικία. Ο Perina θα λάβει το Νόμπελ Ιατρικής, θα αναγνωριστεί από την παγκόσμια κοινότητα ως ιδιοφυία, όμως θα περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην φυλακή, καταδικασμένος για σεξουαλική κακοποίηση ενός από τα δεκάδες παιδιά που ο ίδιος υιοθέτησε και έφερε στην Αμερική από το U’ivu.  Πώς φτάσαμε από τους ιθαγενείς και το Νόμπελ στην κακοποίηση ανηλίκων, θα με ρωτήσετε; Δεν φταίει η καλπάζουσα φαντασία της Yanagihara. Το "The People in the trees" είναι βασισμένο σε αληθινή ιστορία. True story, όπως έλεγε και η γιαγιά μου.

Αν μας έμαθε κάτι η ζωή και τόσες πια σαιζόν Game of Thrones είναι ότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι μόνο άσπιλος ή μόνο κατάπτυστος. Ο Daniel Gajdusek, ο άνθρωπος πάνω στον οποίο βασίστηκε η ιστορία του εν λόγω βιβλίου ήταν ένας ιδιοφυής επιστήμονας, ο οποίος γεννήθηκε το 1923, έλαβε το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το 1976 για την εργασία του πάνω στην Kuru, μια εκφυλιστική ασθένεια του εγκεφάλου που θέριζε την φυλή των Νότιων Φόρε στη Νέα Γουϊνέα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’50 και του ’60. Ο Gajdusek, κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο τελετουργικός κανιβαλισμός, και δη η κατανάλωση τμήματος των εγκεφάλων των νεκρών συγγενών τους, προκαλούσε την ασθένεια αυτή ανάμεσα στα μέλη της φυλής. Οι  έρευνες του Gajdusek οδήγησαν στην παύση της θρησκευτικής αυτής πρακτικής από την φυλή και τελικώς στην εξαφάνιση της ασθένειας. Ο Gajdusek υιοθέτησε συνολικά 56 παιδιά από την Νέα Γουϊνέα τα οποία έφερε στην Αμερική, τα ανέθρεψε ως δικά του, βοήθησε να σπουδάσουν και να ενταχθούν στον δυτικό τρόπο ζωής και ήταν έως και τα γεράματά του μια προσωπικότητα που έχαιρε τεράστιου σεβασμού από την επιστημονική κοινότητα. Είναι όμως ο ίδιος άνθρωπος που ομολόγησε ότι είχε σεξουαλικές επαφές με πολλά από τα υιοθετημένα παιδιά του και καταδικάστηκε για αυτό, εκτίοντας ποινή φυλάκισης 12 μηνών. Πέθανε ατιμασμένος και μάλλον ημίτρελος το 2008 στο Τρόμσο της Νορβηγίας.  

Η προσωπικότητα του Gajdusek είναι συναρπαστική. Αφότου διάβασα το “The People in the trees", διψώντας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση αυτή και προσπαθώντας ακόμα να απαντήσω στο αρχικό μου ερώτημα του τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι της Hanya Yanagihara και γράφει αυτά που γράφει, αναζήτησα την σελίδα του Gajdusek στο Wikipedia η οποία είναι απογοητευτικά μικρή. Αυτή όμως με οδήγησε σε ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ με τίτλο «The genius and the boys» του Σουηδού Bosse Lindquist (γυρίστηκε για το BBC FOUR το 2009) που βρίσκεται ολόκληρο (σε μέτρια ποιότητα, δυστυχώς) στο youtube. Σας συστήνω ανεπιφύλακτα να το ψάξετε. Θα σας βυθίσει στο βασικό ερώτημα του  «The people in the trees» : είναι ο δυτικός, ο ανώτερος πολιτισμός; Είμαστε εμείς οι «πολιτισμένοι», οι δάσκαλοι, οι σοφοί γονείς που έχουν το δικαίωμα να νουθετούν, να διδάξουν, να βγάλουν τους βάρβαρους από την  βαρβαρότητά τους και μπορούμε (πρέπει;) να τους μεταλαμπαδεύσουμε τον τρόπο ζωής μας; Και πώς κρίνεται το παράδειγμα του Perina - Gajdusek που έφερε τους απολίτιστους στον πολιτισμό αλλά κράτησε από τα ήθη τους εκείνο μόνο που βόλευε την κρυφή του φύση, εκείνη του παιδεραστή;

Το “The people in the trees” είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο, το οποίο σχεδόν δεν μπορώ να πιστέψω ότι προηγήθηκε του "Λίγη Ζωή". Είναι προκλητικά μισογυνιστικό - έχει κυριολεκτικά μόνο έναν σημαντικό γυναικείο χαρακτήρα και αυτός καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να γίνει αντιπαθητικός - ακριβώς όπως και το Λίγη Ζωή, είναι παράξενο και περιγράφει την ασχήμια με έναν μοναδικά κομψό τρόπο. Μοιάζει αυτό να είναι το δεύτερο, πιο περίπλοκο βιβλίο, και όχι το πρωτόλειο. Η συγγραφέας του μου δίνει την εντύπωση ότι πήρε τον δαίμονα της, την σεξουαλικότητα των παιδιών και την εκμετάλλευση αυτής από τους ενήλικες, και του έκανε τις πιο δύσκολες ερωτήσεις με την πρώτη της προσπάθεια. Αν σας κέντρισε την προσοχή το "Λίγη Ζωή" και η προβληματική του, αν δεν συγχιστήκατε με την σκληρότητα της Yanagihara προς τον έρημο τον Jude, μην αφήσετε το «The People in the trees» αδιάβαστο, ειλικρινά θα βοηθήσει να πάει ο προβληματισμός σας πάνω στο ζήτημα κάποια βήματα παρακάτω.

Εμένα, τώρα, το μόνο που μου έχει απομείνει από αυτό το υπέροχο μυστήριο που λέγεται Hanya Yanagihara, είναι ο λογαριασμός της στο Instagram. Τρίτο βιβλίο ακόμα δεν έχει, κι εγώ την ακολουθώ σαν πιστό κουτάβι, περιμένοντας ανυπόμονα κάποιο σημάδι ότι γράφει, πέρα από το να ταξιδεύει και να φωτογραφίζει. Στο Instagram τίποτα δεν προδίδει την εμμονή της με την ασχήμια του βιασμού. Εκεί είναι όλο ομορφιά και συμμετρία, λευκές πιατοθήκες σε τοίχους στο Κονέκτικατ,  βράχια με κύματα και ιαπωνικά ιδεογράμματα πάνω σε χειροποίητα ψάθινα καλάθια. Γράψε κι άλλο Hanya, θέλω να της πω, πάρε τον δαίμονα τηλέφωνο και κάνε του πιο δύσκολες ερωτήσεις. Φυσικά δεν της λέω τίποτα, δεν θα γίνω σαν αυτές που κοροϊδεύω, που αφήνουν μηνύματα λατρείας κάτω από τα posts των ειδώλων τους, χωρίς ελπίδα απόκρισης. Χαϊδεύω τη ράχη του “The good people” της Hannah Kent που αγόρασα στο μεταξύ να με παρηγορήσει, και περιμένω.

_______________________________________________________________________________________
The People in the Trees
Hanya Yanagihara
Atlantic Books (πρώτη  στην Μεγ. Βρετανία) 2014
ISBN 9780857898975
Τιμή Πολιτεία : 10,32 €
Τιμή amazon.de: 9,99 €

Daniel Carleton Gajdusek