Face to Faces: Η καταξιωμένη συγγραφέας & δημοσιογράφος Ελένη Γκίκα μιλάει εφ' όλης της ύλης στο Θεαθήναι

Η καταξιωμένη συγγραφέας
& δημοσιογράφος Ελένη Γκίκα
Face to...Faces με τη Λίλα Παπαπάσχου

Η Ελένη Γκίκα δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Δημοσιογράφος με μακρά και επιτυχημένη πορεία, συγγραφέας αξιώσεων που καταφέρνει μέσα από τα βιβλία της να εκφράζει το συλλογικό μας ασυνείδητο, με εικόνες ολοζώντανες, γήινες και ταυτόχρονα βαθιά ποιητικές, ενεργό μέλος της εκδοτικής ομάδας του αγαπημένου λογοτεχνικού περιοδικού Fractal αλλά και ένας άνθρωπος “περιβόλι” όπως ο κήπος της στο Κορωπί.

Είναι μεγάλη η χαρά και η τιμή να βρισκόμαστε Face to...Faces μαζί της, για μία εφ' όλης της ύλης συζήτηση, με αφορμή το νέο της βιβλίο «Προσωπαγνωσία» ένα δημοσιογραφικό θρίλερ, όπως η ίδια το χαρακτηρίζει. 

Απολαύσαμε, όπως πάντα, την κουβέντα μαζί της και την ευχαριστούμε από καρδιάς για την αλήθεια και την ανοιχτωσιά της! 

• Χαίρομαι πολύ που ξαναβρισκόμαστε στο Θεαθήναι αυτή τη φορά. Είσαι μία γνωστή και καταξιωμένη δημοσιογράφος και συγγραφέας και έχεις συνεργαστεί με εφημερίδες, περιοδικά και εκδοτικούς οίκους, ενώ ανήκεις και στην εκδοτική ομάδα του “Fractal”. Πως βλέπεις τη δημοσιογραφία σήμερα, στα χρόνια της πανδημίας των social media και της....αμετροέπειας;

Κι εγώ το χαίρομαι πολύ που ξαναβρισκόμαστε. Αλλά θα πρέπει να διευκρινίσουμε για ποιαν ακριβώς δημοσιογραφία μιλάμε, για την δική μας που χαιρόμαστε; Για του Καραϊβάζη που από χθες θρηνούμε; Για του Φουρθιώτη που ντρεπόμαστε και γελάμε; Για εκείνη που χρειάζεται ταυτότητες και διαθέτει έστω και ψεύτικες, για μένα που δεν με θυμάμαι ποτέ με δημοσιογραφική ταυτότητα και κάρτες, δεν ξέρω, στην εποχή του «ό,τι δηλώσεις, είσαι» μήπως είναι καλύτερα να μη δηλώσεις και να πράττεις; Αφού όλη την χαρά και την ικανοποίηση την παίρνεις τελικά από εκείνα που πράττεις κι όχι από τις δηλώσεις; 

• Παλαιότερα για να καταξιωθεί ένας δημοσιογράφος, έπρεπε να διαθέτει αυτό που λέμε “καλή πένα”. Στην εποχή του “ότι δηλώσεις είσαι” που ανέφερες τι σημαίνει καλός δημοσιογράφος;

Να σε καίει η δουλειά σου, δηλαδή η αλήθεια κι όχι η μουρίτσα σου ή το όνομά σου. Από τη στιγμή που άρχισε να γίνεται είδηση ο δημοσιογράφος και να μπαίνει η φωτογραφία του, μπήκε σε δεύτερη μοίρα η είδηση. Θαρρείς δεν το σκεφτήκαμε δεύτερη και τρίτη φορά στο fractal για το αν θα πρέπει να βάζουμε τα πρόσωπα των συντακτών μας; Δεν ήταν εύκολο! Είναι όλοι γνωστοί, γράφουν από την καλή τους καρδιά, αλλά για μας είναι άποψη, τον πρώτο ρόλο να παίζει το κείμενο. 

• Παρακoλουθείς την επικαιρότητα; Σε επηρεάζει συγγραφικά; 

Γίνεται να μη σε επηρεάζει; Είναι ο κόσμος σου. Είσαι ένα μικρό κομμάτι απ’ το παζλ του. Η πανδημία συνεπάγεται καραντίνα, μάσκα, εγκλεισμό, όσο και να είσαι στον κόσμο σου, δεν γίνεται να μη σε αφορά. Είναι από εκείνα τα κομβικά σημεία της ιστορίας που θέλεις δεν θέλεις σε αφορά. Μακροπρόθεσμα έστω – όσον αφορά συγγραφικά, διότι αποφεύγω να γράφω εν θερμώ- για παράδειγμα έχασα τη μαμά μου, δεν θα τολμούσα ποτέ σε πένθος να γράψω κάτι, δεν θα γράψω ποτέ όταν τόσο πολύ πονώ, θα περιμένω όλο αυτό το μεγάλο να καταλαγιάσει, να καταλάβω πρώτα πρώτα τι ακριβώς είναι εκείνο που ζω. Θέλω να πω ότι όπως και στην αρχή της πανδημίας ο εγκλεισμός παρ’ ότι ως συνθήκη δεν μου είναι άγνωστος, μπορώ να κάνω και μήνες όταν γράφω ένα βιβλίο να βγω από το σπίτι, εν τούτοις, όταν ξεκίνησαν όλα αυτά δεν μπορούσα να διαβάσω ούτε σελίδα, ήμουν ανίκανη να γράψω έστω και μια γραμμή. Δεν ήθελα με αυτές τις συνθήκες να γράψω έστω και μια γραμμή. Για τον εγκλεισμό θα γράψω σε συνθήκες μη εγκλεισμού.

• To εξαιρετικό βιβλίο σου “Η Ωραία της Νύχτας” βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, τα οποία μάλιστα συγκλόνισαν το πανελλήνιο, αφού όπως συμβαίνει συνήθως σε ανάλογες περιπτώσεις τα ΜΜΕ φρόντισαν να τα προβάλλουν με το δικό τους “εμφατικό” τρόπο. Πόσο εύκολη είναι η συγχώρεση και πόσο “καλοί” είμαστε ή νομίζουμε  ότι είμαστε;

Την συγχώρεση, το έλεος το νοιώθουμε ή δεν το νοιώθουμε, είναι τόσο απλό και το βλέπουν επάνω μας και οι άλλοι. Υπάρχει γαλήνη. Παντού. Στο βλέμμα μας. Στη φωνή μας. Στην κίνησή μας. Στη ζωή μας. Στο κάτω κάτω δεν μας νοιάζει και αν το βλέπουν καν. Έχουμε ειρήνη μέσα μας ήδη. Εάν νομίζουμε... τότε είναι το θέμα.

• Εδώ και ένα χρόνο – και κάτι ψιλά – έχει ανατραπεί εντελώς η καθημερινότητά μας, ενώ την ίδια στιγμή η επικαιρότητα μοιάζει σαν σενάριο βγαλμένο από την πιο νοσηρή φαντασία. Είδωλα αποκαθηλώνονται υπό το βάρος φρικτών αποκαλύψεων και όλοι μοιάζουμε πιο κολλημένοι στην “κλειδαρότρυπα” από ποτέ. Πιστεύεις πως μετά από μία τόσο μεγάλη δοκιμασία θα βγούμε πιο δυνατοί και τα πράγματα θα βελτιωθούν σταδιακά ή ανήκεις στους απαισιόδοξους που θεωρούν πως ο κορωνοϊός δεν ήταν παρά μόνο η κορυφή του παγόβουνου;

Μπα, έβαλα μυαλό με την κρίση. Ήμουν από τους αισιόδοξους της κρίσης. Ξέρετε, από την κρίση περίμενα να βγούμε λαμπίκο! Αλλά βγήκαμε ίδιοι κι απαράλλαχτοι. Γιατί τώρα να γίνει αλλιώς; Πότε μάθαμε από τα λάθη μας ή διδαχτήκαμε κάτι από την ιστορία μας για να συμβεί και τώρα; Σα να ζούμε στη Χώρα των Λωτοφάγων, θα συνεχίσουμε κανονικά απ’ εκεί που τ’ αφήσαμε, ήδη αρχίσαμε να κάνουμε τρέλες, πηδάμε από γέφυρες, απ’ τα τρένα και τα μπαλκόνια μας, βγάζουμε ανθρώπους απ’ το οξυγόνο τους επειδή μας ενοχλεί λέει ο θόρυβος, σκοτώνουμε γιατί μας έκαναν παρατήρηση για τη μάσκα μας, συνηθίσαμε τόσο στο θάνατο, ναι αυτό έγινε, συνηθίσαμε ως και τον θάνατό μας… 

• Έχεις δίκιο. Τον τελευταίο καιρό μετράμε σημαντικές απώλειες.  Σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο. Γίνεται ποτέ η απώλεια συνήθεια, για να παραφράσω τον υπέροχο στίχο από τα “Διάφανα Κρίνα”;

Μα έχει ήδη γίνει συνήθεια! Σχεδόν εικονική πραγματικότητα κι αυτός. Λες και θ’ αναστηθούμε μετά! Μα δεν είμαστε ο Λάζαρος!

• Ο πολιτισμός είναι από τους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία. Θέατρα, κινηματογράφοι, συναυλιακοί χώροι....Θεωρείς πως η πολιτεία θα μπορούσε να έχει πράξει διαφορετικά όσον αφορά τον πολιτισμό, με δεδομένο ότι οι παραπάνω χώροι έχουν ούτως ή άλλως μία οριοθέτηση;

Αναγκαστικά θα βρεθούν νέοι τρόποι. Έχουν ήδη βρεθεί νέοι τρόποι. Διαδικτυακές παραστάσεις κι εκθέσεις με θεατές κι επισκέπτες που πληρώνουν εισιτήριο, ο αριθμός των βιβλίων αυξήθηκε στην καραντίνα, βέβαια θα μπορούσαν να παραμείνουν τα βιβλιοπωλεία ανοικτά ή να ληφθούν κάποια μέτρα… αλλά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι είναι πρωτόγνωρο αυτό που ζούμε.

• Τα τελευταία χρόνια ζεις μόνιμα στο Κορωπί, απ' όπου και κατάγεσαι. Πότε ήταν η τελευταία φορά που κατέβηκες στο Κέντρο; Που σου αρέσει να πηγαίνεις;

Με εξαίρεση τρία χρόνια που έμενα στην Αθήνα, τα υπόλοιπα χρόνια έμενα πάντα στο Κορωπί, στο πατρικό μου, κατεβαίνοντας καθημερινά στο Έθνος όπου ήταν η δουλειά μου και σχεδόν καθημερινά στην Αθήνα. Στον Πολυχώρο στην Άγκυρα όπου είχα την ευθύνη της νεοελληνικής λογοτεχνίας ή σε κάποιο θέατρο, παλιά έκανα και θεατρικό ρεπορτάζ. Την αγαπώ πολύ την Αθήνα, ειδικά το κέντρο της. Εκεί όπου βρίσκονται όλα της τα θέατρα, οι κινηματογράφοι, οι εκδοτικοί οίκοι και τα βιβλιοπωλεία. Μου λείπουν, τα νοσταλγώ και κατεβαίνω σπάνια πια. Μπορεί να έχω να κατέβω και δυο τρία χρόνια….

• Διανύεις απ' όσο γνωρίζουμε μία ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο και ετοιμάζεις διάφορα συγγραφικά, ενώ ήδη κυκλοφορεί και το νέο σου βιβλίο. Τι άλλο να περιμένουμε μελλοντικά;

Είναι έτοιμα και στο συρτάρι εδώ και καιρό τρία κείμενα. Η έκδοσή τους όμως στις παρούσες συνθήκες δε νομίζω ότι μπορεί να μου δώσει χαρά. Το ένα επείγει να βγει και θα βγει. Είναι ένα δημοσιογραφικό θρίλερ. «Προσωπαγνωσία» λέγεται. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ αυτή την πικρή αλλόκοτη άνοιξη και αφορά τα τελευταία χρόνια του έθνους, ένα παραμύθι μου για την Καππαδοκία και την Νεφέλη, «Η Νεφέλη στη Χώρα με τις Νεραϊδοκαμινάδες» και ένα αστυνομικό που γύρευε πότε θα βγει, η αρχή μιας τριλογίας «εν ου παικτοίς» που θα έχει τον τίτλο «Ο τελευταίος Άλυπος». Για την Τρομοκρατία της εποχής, αυτό.

• Σε ευχαριστούμε πολύ για αυτήν την όμορφη διαδικτυακή συνάντηση και ευχόμαστε σύντομα να τα πούμε κι από κοντά. 

Κι εγώ το εύχομαι, με όλη μου την καρδιά. Πριν να ξεχάσουμε τι σημαίνει αυτό το «από κοντά». Σας ευχαριστώ παιδιά.