HIGH – RISE

της Γεωργίας Τσούρου

Όποιος έχει περάσει έστω και λίγους μήνες ως ένοικος σε πολυκατοικία, γνωρίζει πολύ καλά  τις βασικές αρχές που διέπουν την ιδιάζουσα συνθήκη της συγκατοίκησης μεταξύ αγνώστων. Υπάρχει ένας κανονισμός, που ορίζει τα κοινόχρηστα μέρη και τις υποχρεώσεις όλων ως προς αυτά, υπάρχει ένας μηνιαίος λογαριασμός δαπανών που από κάποιους εξοφλείται στην ώρα του και από κάποιους ποτέ, υπάρχει ένα ασανσέρ που χαλάει συνήθως όταν επιστρέφεις με σακούλες από τη λαϊκή, ένας παππούς που κάθε φορά που τον συναντάς εκπλήσσεσαι που ζει ακόμα, κάποιος σκύλος, μια κουτσομπόλα χήρα, κι απαραίτητα ένα ζευγάρι που κάνει θορυβώδες σεξ κάθε Κυριακή βράδυ. Δεν έχει νόημα να προσπαθεί κανείς να αποφύγει κάποιο από τα ανωτέρω πρόσωπα ή πράγματα, η ύπαρξή τους είναι δεδομένη όσο και ανεξήγητη, όπως το δαφνόφυλλο στις φακές και η Κυριακάτικη μελαγχολία.

Το 1975, όταν το ελληνικό εφεύρημα της αντιπαροχής γέμιζε τα αστικά κέντρα με πολυκατοικίες, ο υπέροχος J.G. Ballard έγραψε το βιβλίο «High – Rise». Πέντε υπερσύγχρονοι ουρανοξύστες δημιουργούνται από έναν οραματιστή αρχιτέκτονα, τον Anthony Royal, με σκοπό να αποτελέσουν μια αυτάρκη πολιτεία. Το κτίρια διαθέτουν αγορά, σχολείο, πισίνες και κήπους, ενώ τα ασθμαίνοντα ασανσέρ ανεβοκατεβάζουν τους εκατοντάδες ενοίκους από τον χαμηλότερο όροφο στον υψηλότερο και πάλι πίσω, θυμίζοντας φλέβες που μεταφέρουν αίμα και οξυγόνο από το ένα ζωτικό όργανο στο άλλο. Οι ένοικοι αποκτούν ένας προς έναν τα διαμερίσματά τους – επενδύοντας, όχι τυχαία, οι πιο ευκατάστατοι σε υψηλότερους ορόφους και οι λιγότερο σε χαμηλότερους – και ένα μεγάλο πάρτυ διοργανώνεται για τον εορτασμό της πώλησης και του τελευταίου από αυτά. Οι ένοικοι σταδιακά στρέφονται ο ένας κατά του άλλου, καθώς η αυτάρκης πολιτεία τους αρχίζει να τους προδίδει, τα ασανσέρ ένα προς ένα καταρρέουν, ο σκύλος μιας στάρλετ πνίγεται στην πισίνα, οι διάδρομοι γεμίζουν περιττώματα και το περίπλοκο σύστημα απομάκρυνσης των σκουπιδιών στρέφεται εναντίον των ενοίκων. Η πολιτεία χωρίζεται σε φυλές και ο πόλεμος ξεσπά.

Από το Pot Bouille του Εμίλ Ζολά στο Ρετιρέ του Δαλιανίδη, η συνθήκη της πολυκατοικίας τρέφει την καλλιτεχνική διάνοια και προσφέρει μυθοπλασία πλούσια σε διαφθορά και παράνοια στοιβαγμένη τακτικά σε ορόφους. Η λογοτεχνική πολυκατοικία, ένας Πύργος της Βαβέλ από τσιμέντο τόσο άσχημος που διέφυγε της προσοχής του Θεού και γλύτωσε την κατεδάφιση, ταξιδεύει στις δεκαετίες παραγεμισμένη με ανθρώπινα κατακάθια που ίσως όταν βγαίνουν από την κεντρική είσοδο να είναι ευυπόληπτοι πολίτες, μα εντός των τειχών της είναι ζηλόφθονες και μισάνθρωποι.

Το αριστούργημα αυτό του J.G. BALLARD περιγράφει αυτό ακριβώς το ατύχημα της ανθρώπινης κατάστασης της πολυκατοικίας σε επιτάχυνση. Στο στιγμιότυπο εκείνο του γειτονικού βίου που βρισκόμαστε κατά την έναρξη της διήγησης, τα ταπεινότερα ένστικτα όλων και κάθε ενός από τους ενοίκους του συγκροτήματος βρίσκονται σε έξαρση. Κανείς δεν νιώθει λίγο ή καθόλου, κάθε ένας νιώθει υπερβολικά και ταυτόχρονα με όλους τους υπολοίπους: άγριος, αδικημένος, διεγερμένος σεξουαλικά, φτωχός, πλούσιος, πεινασμένος και εκδικητικός.

Το βιβλίο είναι θρυλικό και λένε πως έχει εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες όπως τους Joy Division και τους Hawkwind. Η δυστοπική διήγηση του J.G. BALLARD, η οποία ακολουθεί τον κεντρικό παθόντα, έναν ιατρό με το όνομα Λάνγκ, είναι σχεδόν φρενήρης, πυκνογραμμένη, και απαιτεί απόλυτη συγκέντρωση από τον αναγνώστη. Κυκλοφορεί πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση από τον Αποστόλη Πρίτσα και τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ και σας συστήνω ανεπιφύλακτα να το διαβάσετε, με εξαίρεση να έχετε μόλις εκλεγεί διαχειριστής στην πολυκατοικία σας. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, για το καλό όλων σας εκεί μέσα, θα συνιστούσα να αναβάλετε την ανάγνωση έως την επόμενη τακτική Γενική Συνέλευση.
________________________________________________________________________________________
HIGH – RISE
Συγγραφέας: BALLARD, J.G.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ
ISBN: 978-960-04-4826-9
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΠΡΙΤΣΑΣ