ΤΑ «ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΠΑΙΔΙΑ» ΚΑΙ Η ΑΝΟΡΕΞΙΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Η διατροφή είναι ένα μεγάλο ζήτημα όταν γίνεσαι γονιός. Από τα συγκεκριμένα ωράρια και τις απαιτήσεις ενός βρέφους, στον πειραματισμό των φαγητών στην «φυσική» τους μορφή. Και μπορεί να μην είναι σοβαρό θέμα το να αντιμετωπίζονται οι φακές ως «μπλιαχ!», υπάρχουν στιγμές όμως που αυτό το «μπλιαχ!» μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Ξεκινώντας από την επιλεκτικότητα των παιδιών και τον πανικό των γονιών, που θυμίζει σε όλους μας τις παλιές εικόνες όταν ακόμα οι μανούλες περίμεναν τα βλαστάρια τους στο διάλειμμα του σχολείου και τα τάιζαν το αυγό τους μέσα από τα κάγκελα, το ζήτημα της διατροφής –αλλά και ο έλεγχος του παιδιού επί αυτής- συχνά θέλουν «κάτι να μας πουν». Και μπορεί στα παιδικά χρόνια αυτό το κάτι να σχετίζεται με τον έλεγχο των σφιγκτήρων ή τον έλεγχο του τι προσλαμβάνει το κάθε παιδί, σταδιακά όμως ο έλεγχος αυτός μπορεί να οδηγήσει σε πολύ πιο «αυστηρές» δράσεις από την πλευρά του ίδιου του παιδιού. Γιατί οι διατροφικές διαταραχές σχετίζονται με την εικόνα σώματος, αλλά και με αυτούς που μας δημιούργησαν την εικόνα αυτή –από τους πρωταρχικούς φροντιστές μας, τους γονείς μας.

Για το δύσκολο θέμα των διατροφικών διαταραχών, αλλά και του πως τις αντιμετωπίζει ως μητέρα, μας μίλησε η συγγραφέας, μεταφράστρια και δημοσιογράφος Στέλλα Κάσδαγλη. Την ακούμε με προσοχή.
 
«Το πιο δύσκολο ίσως πράγμα που έχει χρειαστεί να κάνω ως μαμά, πρώην ανορεξική, ήταν το να παραιτηθώ από την ιδέα, την προσπάθεια και το ιδανικό του εξαιρετικού παιδιού. Του παιδιού που συνεργάζεται πάντα, του παιδιού που δεν «δημιουργεί προβλήματα», του παιδιού που είναι εξαιρετικό σε όλα, του παιδιού που είναι ήσυχο, ευγενικό και αφήνει τους πάντες να το φιλήσουν, όποτε εκείνοι θέλουν.   

Ήμουν ένα τέτοιο παιδί και στη συνέχεια γνώρισα αρκετά ακόμα άλλα τέτοια παιδιά. Που ναι μεν είχαν μεγαλώσει στην ηλικία, όμως στα συναισθήματά τους είχαν μείνει εκεί: στα χρόνια που προσπαθείς μονίμως να χωρέσεις στα «πρέπει» και στις προσδοκίες των άλλων -μια προσπάθεια που αγωνίζονταν απελπισμένα να αποτυπώσουν και στο σώμα τους, χωρίς να τρώνε, επιστρέφοντας στα κιλά που ήταν πριν η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχό τους, πριν η εφηβεία τους έρθει να διεκδικήσει αυτονομία και πρωτοβουλία αντί για συμμόρφωση και περιορισμό.  

Όταν έγινα εγώ μαμά συνειδητοποίησα δύο πράγματα: πρώτον, ότι δεν ήθελα εξαιρετικά παιδιά. Ήθελα παιδιά ευτυχισμένα. Και δεύτερον, πόσο δύσκολο είναι να το καλλιεργήσεις, ως γονιός, στην πράξη αυτό, έχοντας διαμορφωθεί κι εσύ από μία κοινωνία που ζητάει από τα παιδιά να γίνουν από νωρίς ενήλικες, χωρίς καν να τους μαθαίνει τον αβίαστο τρόπο να το κάνουν.

Το να μην ενθαρρύνω τις κόρες μου να χορεύουν τσιφτετέλι από νήπια, θέλοντας έτσι να γίνουν αρεστές στα μάτια των άλλων, ήταν για μένα εύκολο. Το να τις αφήνω να επιλέγουν τι ρούχα θα φορέσουν πριν καν πάνε στο νηπιαγωγείο, όχι και τόσο. Το να τις σπρώχνω να πειραματιστούν με όποια ασχολία τους ερχόταν στο μυαλό, ήταν εύκολο. Το να μην παρεμβαίνω καθόλου στις ποσότητες του φαγητού που επιλέγουν μόνες τους να φάνε, καθόλου. Το να μην κρίνω το σώμα ή τα κιλά τους, καθώς και το σώμα ή τα κιλά των άλλων, είναι εύκολο. Το να μην κρίνω το δικό μου σώμα και τα δικά μου κιλά, όχι πάντα. Το να μην τις πιέζω να αγκαλιάζουν και να φιλάνε κάποιον που δεν θέλουν, είναι εύκολο. Το να αντέχω το θυμό τους απέναντι μου, δεν είναι. Το να μην προσπαθώ να κατευνάσω τα αρνητικά τους συναισθήματα με φαγητό, είναι εύκολο. Το να μην τους χρεώνω τα δικά μου αρνητικά συναισθήματα, όχι πάντα.
​
Καθένας μας κουβαλάει τις βαλίτσες του, τα στερεότυπά του, τη δική του εικόνα για το πώς πρέπει να είναι ένα παιδί, το παιδί του. Καθένας μας συνειδητοποιεί άλλες αδυναμίες το -και παραμένει τυφλός σε άλλες. Όλοι μας θέλουμε μια εύκολη συμβίωση με τα παιδιά μας και ένα εύκολο καμάρι απέναντι στους άλλους -για τη συμπεριφορά ή τις επιδόσεις τους. Καθένας μας όμως μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση ενός παιδιού που δε μαθαίνει ποτέ τελικά να διαχειρίζεται τον ίδιο τον εαυτό του και προσπαθεί να ελέγξει το μόνο πράγμα που ξέρει: το φαγητό του και ένα αριθμό στη ζυγαριά. Αυτόν που, πολλές φορές, δε σταματάει τελικά ποτέ να κατρακυλάει προς τα κάτω». 

Η Στέλλα Κάσδαγλη επί το έργον...