Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

Από τις αρχές Νοέμβρη ξεκινάει η εορταστική φρενίτιδα. Βιτρίνες στολίζονται, δρόμοι φωτίζονται, λαμπάκια κρεμιούνται σε μπαλκόνια και δέντρα. Στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις διασημότητες εγκαινιάζουν τις χριστουγεννιάτικες βιτρίνες των πολυκαταστημάτων και των διάσημων καταστημάτων παιχνιδιών: μια ολόκληρη βιομηχανία στήνεται και ανθίζει με επίκεντρο τις δύο εβδομάδες των κλειστών σχολείων. Στήνονται θεματικά πάρκα με θέμα τα Χριστούγεννα και ο κόσμος συρρέει σαν ποτάμι. Όλα αυτά με επίκεντρο μια γιορτή που ασχέτως θρησκεύματος εξυμνεί ένα και μόνο πράγμα: το θαύμα της γέννησης. Είτε πρόκειται για να ένα μωρό, είτε για ένα νέο χρόνο, η γέννηση μας γεμίζει τις ίδιες ελπίδες. Κάθε τι νέο είναι εν δυνάμει τα πάντα. Οι δυνατότητες είναι άπειρες, οι επιθυμίες ανεξάντλητες. Κάθε νέα γέννηση είναι γεμάτη ελπίδα. Ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Γονείς που δουλεύουν όλη την ημέρα βρίσκουν ευκαιρία να δείξουν στα παιδιά τους πόσο τα αγαπούν, να τους περάσουν χρόνο μαζί τους, να τα πάνε σε παραστάσεις, σε happening, σε χριστουγεννιάτικες αγορές και πάρτι. Μοιάζει με ανάγκη πλέον στις γιορτές να τα κάνουμε όλα, με ενθουσιασμό και τρέλα. Σα να ξεχνάμε πως η ελπίδα της γέννησης από μόνη της απαιτεί ρυθμούς ήρεμους, ένα διάστημα προσαρμογής, προετοιμασίας. Μοιάζει να έχουμε τόσο πολύ ανάγκη αυτή την ελπίδα, που πρέπει να τη μοιραστούμε με όλους. Και φυσικά να την ποστάρουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά είναι οι κατεξοχήν οικογενειακές γιορτές. Ακόμα και στην ελληνική παράδοση που η δεσπόζουσα γιορτή είναι το Πάσχα – μια αναγέννηση- οι δύο αυτές εβδομάδες έχουν μια ιδιαίτερη σημασία.

Ρωτήσαμε την θεατρολόγο, δραματοθεραπεύτρια και εικαστική εκφραστική θεραπεύτρια Ειρήνη Καβαλάρη, τι είναι αυτό που μας διακινεί τόσο έντονα τα Χριστούγεννα.
«Όλοι κάποτε υπήρξαμε μικροί! Τι είναι αυτό που νοσταλγούμε από εκείνη την εποχή της παιδικής μας ηλικίας; Την ξεγνοιασιά! Το ότι δεν είχαμε να ανησυχήσουμε για τίποτα, το ότι όλα ήταν έτοιμα και πάνω απ’ όλα ότι οι περισσότεροι νιώθαμε την ασφάλεια κάτω από τις φτερούγες των γονιών μας».
Και όσοι δεν είχαν αυτή την δυνατότητα;
«Όνειρό των παιδιών τις περισσότερες φορές είναι να μεγαλώσουν και να φτιάξουν μια οικογένεια αντίστοιχη με τη δική τους. Όσοι μεγάλωσαν σε πιο επισφαλή περιβάλλοντα, θα ήθελαν να αλλάξουν τη δική τους οικογένεια και να φτιάξουν μια νέα, ιδανική».
Δεν πετυχαίνει όμως πάντα, σωστά;
«Δεν πετυχαίνει. Αλλά δεν μπορούμε πάντα να το αναγνωρίσουμε. Πρέπει να ξαναγίνουμε παιδιά για να δούμε τα λάθη που κάνουμε ως ενήλικες».
Και πώς μπορεί να γίνει αυτό;
«Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή που μας θυμίζει πώς να ξαναγίνουμε παιδιά. Τα δικά μας πλέον παιδιά δεν έχουν σχολείο, οι μεγάλοι έχουν άδεια και οι οικογένειες έρχονται πιο κοντά».
Και είναι πάντα καλό αυτό;
«Το πολύ κοντά δεν βοηθάει πάντα. Όταν συνήθως βρίσκονται οι οικογένειες μαζί δημιουργούνται εντάσεις και συγκρούσεις, λόγω πολλαπλών επιρροών».
           
Τα δώρα έγιναν ο βασικός στόχος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Ο Άγιος Βασίλης, το Christkind, ο Papa Noel και πολλοί ακόμα είναι αυτοί που φέρνουν την μαγεία των δώρων. Και για έναν περίεργο λόγο –μάλλον για υποστήριξη των γονέων- τα δώρα δίδονται μόνο στα καλά παιδιά. Αναρωτιέμαι όμως ποιος και με ποια κριτήρια μπορεί να μιλήσει για καλά και κακά παιδιά. Όταν τα τελευταία χρόνια η παιδαγωγική τείνει να μιλάει για καλές και κακές πράξεις και όχι για καλά και κακά παιδιά –καθώς ο διαχωρισμός αυτός προτρέπει το παιδί να μπαίνει σε έναν συγκεκριμένο ρόλο κάθε φορά, ποιος είναι αυτός που θα πει αν ένα παιδί αξίζει ένα δώρο; Τα παιδιά των οικογενειών που ζουν παγκοσμίως κάτω από το όριο της φτώχειας ήταν άραγε καλά ή κακά; Τα προσφυγόπουλα; Τα παιδιά των Ρομά και τα παιδιά που μεγαλώνουν στους δρόμους και τα ιδρύματα; Τα παιδιά αυτά φαίνεται πως εξαρτώνται από την καλοσύνη των ξένων, όπως επαναλαμβάνει συχνά για τον εαυτό της η Μπλανς Ντυμπουά στο Λεωφορείον ο Πόθος. Γι’ αυτό και στις γιορτές αυξάνεται κατακόρυφα το φιλανθρωπικό μας αίσθημα –για να αντισταθμίσουμε την καταναλωτική μας μανία, την ανάγκη μας για όλο και περισσότερα.

Πρέπει όμως να προστατεύσουμε τα παιδιά. Χρειάζεται να είμαστε κοντά τους.
«Είναι πολύ σημαντικό, ειδικά για τα παιδιά, να είμαστε προσεκτικοί και να μη διαταράσσουμε τον ασφαλή τους  χώρο. Μπορείτε να κάνετε πράγματα κοινά όπως να πάτε ένα θέατρο, ένα σινεμά ή σε κάποια εκδήλωση που θα επιλέξετε όλοι μαζί».
Άρα δεν υπάρχει η ξεκούραση που όλοι φανταζόμαστε, χωρίς ευθύνες και σκοτούρες;
«Είναι εξίσου σημαντικό καθένας να βρει λίγο χρόνο για τον εαυτό του, να αναλογιστεί την χρονιά που πέρασε, να βάλει τους στόχους για το νέο έτος, να δει τι δεν λειτούργησε σωστά και να λύσει τις διαφορές με το παρελθόν και ίσως όλοι πάμε ένα βήμα παρακάτω με την καινούρια χρονιά».

Δεν είναι περίεργο λοιπόν, που η χριστουγεννιάτικη φρενίτιδα συνοδεύεται τόσο συχνά από κατάθλιψη. Δεν είναι πια ξεκάθαρο το τί γιορτάζουμε, το τί επιζητούμε, τί ελπίζουμε. Και για τους πιο ευαίσθητους από εμάς, αυτό μπορεί να είναι βασανιστικό. Δεν χρειάζονται λοιπόν πολλά. Δεν χρειάζεται να κάνουμε πολλά. Να θυμόμαστε αυτούς που αγαπάμε και να είμαστε κοντά τους, είναι υπέρ αρκετό για να γιορτάσει κάποιος αυτές τις δύο εβδομάδες. Και αν θέλουμε να κάνουμε δώρα, αυτό θα ήταν καλό ίσως να γίνει με μέτρο και σύνεση. Πάνω απ’ όλα όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε το πιο βασικό: πως για να γιορτάσει κανείς μια γέννηση χρειάζεται απλώς να είναι παρών.