ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΕΝΚΕ ΦΕΖΟΛΛΑΡΙ

της Λίλας Παπαπάσχου

φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου/Σωτηρία Ψαρού

Με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ένκε Φεζολλάρι μας συνδέει μια "εκλεκτική συγγένεια". Έχοντας παρακαλουθήσει πρόσφατες και παλαιότερες δουλειές του, ήθελα πολύ να μου δοθεί η ευκαιρία μιας προσωπικής συνάντησης μαζί του, γιατί ανέκαθεν πίστευα ότι αυτός ο άνθρωπος, αυτός ο πολυτάλαντος καλλιτέχνης έχει πολύ "ζουμί". Δεν έπεσα καθόλου έξω και αυτό γίνεται ολοφάνερο διαβάζοντας κανείς τις τόσο βαθιά εξομολογητικές και ουσιαστικές απαντήσεις, στις ερωτήσεις που του έθεσα. Δυστυχώς, λόγω υπερβολικών υποχρεώσεων και των δύο δεν καταφέραμε τελικά να συναντηθούμε από κοντά, όπως αρχικά είχαμε προγραμματίσει. Όμως κι αυτή, η γραπτή επιστολική μας συνομιλία, κρύβει μία ιδιαίτερη ζεστασιά και αμεσότητα, θυμίζοντας πιο vintage εποχές, τότε που οι άνθρωποι έγραφαν ο ένας στον άλλο, μιλώντας σε έναν χρόνο "άχρονο" που ενώνει το χθες με το σήμερα και το αύριο με το διηνεκές. Τον ευχαριστώ που με εμπιστεύτηκε αρκετά ώστε να πει τα πράγματα έξω από τα δόντια και που καταφέραμε τουλάχιστον επί της ουσίας να βρεθούμε "πρόσωπο με πρόσωπο", σε μία εποχή που έχει πολλά να "κρύψει". Εις το επανιδείν Ένκε. Πάντα δημιουργικά και με....αγάπη! 

​​Γεννήθηκες στην Αλβανία, ήρθες το 1993 στην Ελλάδα, αποφοίτησες από τη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ) το 2005 και έκτοτε ότι αγγίζεις γίνεται «χρυσάφι». Ή μήπως στην αρχή της πορείας σου δεν ήταν όλα τόσο ρόδινα;
Θα έλεγα ότι ήμουν το εξωτικό φρούτο στη σχολή του Κρατικού. Ήμουν ο πρώτος ξένος και είχα από τους συμμαθητές και από τους καθηγητές  μου, μια πολύ καλή αντιμετώπιση. Δεν ένιωσα ρατσισμό στη σχολή, απεναντίας στάθηκαν κυρίως με αγάπη και σεβασμό, λαμβάνοντας υπόψη βέβαια ότι είμαι λευκός και μιλάω άπταιστα ελληνικά, οπότε δεν ξέρω τι θα συνέβαινε σε διαφορετική περίπτωση. Σαφώς στο Γυμνάσιο και λίγο στην έκτη δημοτικού δέχτηκα bullying αλλά τότε η ελληνική κοινωνία δεχόταν για πρώτη φορά ξένους ,δεν υπήρχε αυτή η εξοικείωση. Μια χώρα που μέχρι το ‘70 έστελνε μετανάστες δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί τόσο μεγάλο κύμα μεταναστών, τι κι αν  σήμερα ξαναφεύγουν γενιές στο εξωτερικό. Μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά είναι πολύ σκληρά. Θα σας διηγηθώ ένα περιστατικό: Είχα ένα φίλο στην Α’ γυμνασίου – αυτό που θα λέγαμε ο κολλητός μου -ανταλλάσσαμε γνώσεις, κασέτες, βιβλία κλπ. Μια μέρα με καλεί στο σπίτι του να φάω και να γνωρίσω την οικογένεια του, φτάνω μπαίνω στο δωμάτιο του βάζουμε το τραγούδι τα Κορμιά και τα Μαχαίρια της Αρβανιτάκη γιατί τότε ήμασταν φαν και ξάφνου ανοίγει η πόρτα μπαίνει ο μπαμπάς του φίλου μου, τον καλεί στη κουζίνα - μεσοτοιχία - και ακούω: "Μη ξαναφέρεις τον Αλβανό σπίτι και ούτε παρέες θέλω μαζί του". Στη συνέχεια μας καλεί η μητέρα του στο τραπέζι για να φάμε και φυσικά δεν κατέβηκε μπουκιά. Έκτοτε ο Μιχάλης απομακρύνθηκε από τη ζωή μου, Αυτό που ήθελα να πω, είναι ότι δεν ήταν θέμα μόνο χώρας  - χιλιάδες και πολύ πιο σκληρές εμπειρίες μπορεί να υπάρχουν - όμως η διαφορά είναι ότι για μένα αυτός είναι ο πλούτος μου, το είναι μου, τα υλικά που αντλώ για να κάνω τέχνη. Αυτές οι εικόνες και οι καταστάσεις με ορίζουν. Όταν βγήκα μετέπειτα στο επάγγελμα δεν αισθάνθηκα ρατσισμό ίσα - ίσα που στην αρχή ήταν της μόδας, όπου υπήρχε ρόλος Αλβανού σε σειρές η ταινίες με καλούσαν μόλις με έβλεπαν: "Εσύ δεν είσαι Αλβανός;" έλεγαν! Δε στάθηκα καθόλου στα κλισέ αυτά.. Αυτό έγινε κάπου στο 2007-2008. Επί της ουσίας ρατσιστικό κρούσμα δε δέχτηκα ποτέ στη δουλειά μου και αυτό με κάνει να είμαι ευγνώμων απέναντί της, αλλά κυρίως απέναντι στον εαυτό μου. Σίγουρα ως σκηνοθέτης και ηθοποιός αντιμετωπίστηκα πολύ καλύτερα από το αν ήμουν ελαιοχρωματιστής ή οικοδόμος όσον αφορά στις ρατσιστικές επιθέσεις. Σίγουρα το επάγγελμα μας είναι ταξικό και σεξιστικό, σαφώς και για κάποιους ανθρώπους θα παραμένω «ο Αλβανός»  και φυσικά υπήρχαν περιπτώσεις ανθρώπων που παίρνοντας με σε δουλειές διαλαλούσαν: "Με σκηνοθετεί ο Αλβανός Ένκε" λες και εγώ ρωτάω τον καθένα από που κατάγεται. Όντας 24 χρόνια στην Ελλάδα, Έλληνας νιώθω πια και με βαθιά συγκίνηση νιώθω αυτό που ένιωθα και πριν αποκτήσω την Ελληνικότητα μου σε χαρτί, Η Ελλάδα είναι  αξίες, πνεύμα, Ευαγγέλιο, τα μάρμαρα, οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι που αγωνίζονται για αξιοπρέπεια, οι καθαρίστριες, τα παιδιά που μοιράζουν φυλλάδια, οι δασκαλοι, οι γιατροί οι άνθρωποι στα ακριτικά μέρη της χώρας, αυτοί που θυσιάζονται για μια Αλλιώτικη Ελλάδα, Αυτοί που ανοίγουν ακόμα τα σπίτια τους, αυτοί που σου χαμογελούν...

Μετά την «Ορκισμένη Παρθένα» που έκανε αίσθηση στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών, φέτος παρουσιάζεις στο εντελώς «νέο», αλλά με κλασική γοητεία, Θέατρο Αργώ, το εμβληματικό έργο της Λιλής Ζωγράφου «Η αγάπη Άργησε μια Μέρα», με ένα εκλεκτό καστ ηθοποιών. Γιατί επέλεξες το συγκεκριμένο έργο;
Για μένα τα τελευταία χρόνια η γυναίκα είναι το επίκεντρο σε όλα μου τα έργα, ίσως το αντλώ ξεκινώντας από τη Μητέρα μου. Όλη αυτή την αγάπη που έχω για εκείνη , που με μεγάλωσε εμένα και την αδερφή μου. Θυσιάστηκε δουλεύοντας σκληρά για να μας μεγαλώσει και να μας σπουδάσει. Εκείνη διέκρινε την κλίση μου στα καλλιτεχνικά και με έγραψε στο μπαλέτο στα Τίρανα, εκείνη δούλευε δυο δουλειές την ημέρα για να μπορώ να σπουδάζω στη Θεσσαλονίκη στο Κρατικό. Έπειτα είναι ο Φελλίνι και ο Αλμοδόβαρ, που με έκαναν να σέβομαι τη γυναίκα, ο κινηματογράφος τους με υποχρέωσε και μου δημιούργησε την ανάγκη αυτή, να τις βλέπω και εγώ ως Ηρωίδες. Ο τρόπος που τις παρουσιάζουν με ψυχή και σώμα, αγωνίστριες, μόνες σε ένα βίαιο κόσμο...Ασχολήθηκα λοιπόν με πολλά έργα, Λόρκα.κλπ με επίκεντρο τη γυναίκα. Από την άλλη είχα προτείνει και κάναμε με την Αλεξάνδρα Παλαιολόγου το «Επάγγελμα Πόρνη» της Ζωγράφου οπότε η σχέση μου με τη Λιλή ήταν πρόσφατη, ήθελα να καταπιαστώ με αυτήν την Κρητική εκδοχή της Μπερνάρντας, να αναμετρηθώ με αυτό το βιβλίο που θίγει θέματα που με αφορούν. Ελευθερία, έρωτας αξιοπρέπεια, αναπηρία -βλέπε το Τέρας και τι σημαίνει όλο αυτό - η μητρική αγάπη, η πατριαρχία, ο ευνουχισμός των ανδρών από τον Πατέρα, οπότε αυτά τα θέματα πάνω κάτω ήταν κοινά με την κοινωνία της Αλβανίας θα έλεγα.. Ένα νήμα αισθάνομαι πως κρατώ. Μια σκυτάλη είναι τα έργα..

Παρόλο που στην παράσταση πρωταγωνιστούν μόνο γυναίκες, η παρουσία των ανδρών είναι κάτι παραπάνω από έντονη και καταλυτική, ενώ όλους τους ανδρικούς ρόλους τους υποδύονται οι πρωταγωνίστριες της παράστασης. Μίλησε μας λίγο για την συγκεκριμένη σκηνοθετική επιλογή σου.
Δεν με ενδιέφερε μια θεατρική προσαρμογή ,ένα έργο που θα μπαινόβγαιναν σκηνικά, άνδρες κλπ, με ενδιέφερε το βιβλίο και η μεταφορά του ως ένα γνήσιο υλικό προς έρευνα, μια αναπαράσταση η οποία θα έβαζε το μαχαίρι στο κόκαλο. Ένα βιβλίο που γράφει μια γυναίκα ,που βλέπει αυτά τα θηλυκά, πως αντιμετωπίζονται και πως αντιμετωπίζουν τους άνδρες, οπότε ήθελα μέσα από τη ματιά των γυναικών να δω όλο αυτό το ανέβασμα, σε έναν κόσμο όπως του βιβλίου, όπου οι άνδρες είναι ανδρείκελα, βιαιοπραγούν και ερωτεύονται με πάθος όπως ο Τονίνο. Ήθελα να δω πέρα από τον κάθε ρόλο, με ενδιέφερε ο πυρήνας και η νοηματοδότηση ακόμα και του φύλου...σκηνικά μιλώντας. Αφήγηση, ντοκιμαντέρ, λιτά υλικά θεάτρου και κατάθεση των ηθοποιών σε όλο αυτό το καταγγελτικό αριστούργημα της Λιλής.

Έχοντας παρακολουθήσει την Ορκισμένη Παρθένα, αλλά και την παράσταση στο Αργώ (και πολλές ακόμα στο παρελθόν) εντόπισα σε όλες σχεδόν, μία τεράστια αγάπη και αντίστοιχα ένα μεγάλο σεβασμό στο γυναικείο φύλο, κάτι που ομολογουμένως δεν συναντάς συχνά σε άνδρες σκηνοθέτες . Πιστεύεις πως οι γυναίκες ακόμη και στην εποχή μας που φαινομενικά είναι χειραφετημένες, παλεύουν ακόμα να ξεφύγουν από την παντός τύπου «θυματοποίηση»; Υπάρχει ισότητα, επί της ουσίας;
Θα έλεγα ότι είμαι ο μοναδικός στην Ελλάδα που όντας άντρας τολμώ να μιλήσω για γυναικεία θέματα. Η αγάπη όπως προείπα, πηγάζει από την οπτική γωνία της εμπειρίας μου. Μεγάλωσα σε περιβάλλον με πολλές γυναίκες, οι οποίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας μου. Ήταν σαν να ήμουν σε μια βαλκανική εκδοχή του 8½, σαφώς όχι ερωτική όπως του Φελλίνι , αλλά θα έλεγα με χρώματα Κουστουρίτσα.. Οι γυναίκες σήμερα κουβαλούν για μένα τον Σταυρό, είναι εκείνες που ακόμα υφίστανται βία και ρατσισμό, ακόμα αντιμετωπίζονται ως σεξιστικά προϊόντα στην σκουπιδοτηλεόραση κλπ. Δεν σας κάνει εντύπωση ότι στα Κρατικά θέατρα οι γυναίκες σκηνοθέτιδες και ηθοποιοί είναι σε πολύ μικρότερο ποσοστό, απ’ ότι οι άνδρες; Εγώ ακόμα βλέπω ότι επί της ουσίας τίποτα δεν έχει αλλάξει. Στους εργασιακούς χώρους δύσκολα εμπιστεύονται γυναίκες για ηγετικές θέσεις η τις χρησιμοποιούν ως άλλοθι στοχεύοντας σε κομματικές  σκοπιμότητες..

Παρόλη την επιτυχία σου, παραμένεις ένας άνθρωπος προσιτός και προσηλωμένος στο στόχο σου, που είναι να ανεβάζεις ποιοτικές παραστάσεις με αξιόλογους συντελεστές. Το θεωρείς πολυτέλεια αυτό εν καιρώ κρίσης; Να διατηρείς δηλαδή την ανθρωπιά και την ακεραιότητά σου και παράλληλα ως δημιουργός να έχεις την άνεση να κάνεις το όποιο όνειρο σου πραγματικότητα, με τις ιδανικότερες των συνθηκών;
Θεωρώ ότι  ακολουθώ τον αγαπημένο Τσέχωφ στο Γλάρο, όπου κάποια στιγμή η Νίνα λέει «να σηκώνεις το Σταυρό σου Κώστια και να έχεις πίστη». Εκείνη στο έργο παίρνει ένα τρένο και πηγαίνει με μουζίκους και λογής - λογής ανθρώπους στην επαρχία και παίζει.. Είναι μόχθος και ένας αγώνας ατέρμονος. Θυσιάζω πράγματα, χάνω ανθρώπους από τη ζωή μου, συναντιέμαι με εξαιρετικούς ανθρώπους - και τοξικούς από την άλλη - πληρώνω το λάβαρο της ανεξαρτησίας μου. Δεν ανήκω σε κανένα κόμμα αν και θεωρώ ότι η αριστερά με εκφράζει, όχι όμως αυτή και όχι με την κομματκή έννοια. Δεν ανήκω σε παρέες, ούτε είμαι στα τραπεζώματα. Θέλω αξιοπρέπεια, παλεύω από τα 15 μου δουλεύοντας σε ταβέρνες και μπαρ, ζω με ελάχιστα, έχω μάθει σ' αυτό, δεν έχω υλιστικές τάσεις και μένω σε ένα σπίτι που πληρεί τα απαραίτητα. Η ανεξαρτησία είναι δίκοπο μαχαίρι, αλλά ξέρεις κάτι; Kοιμάμαι ήσυχος. Πέφτω στο κρεβάτι και λέω «σήμερα τα καταφερες!» ή «σήμερα έκανες μαλακία, πλήγωσες!!». Είμαι εγώ και ο εαυτός μου, διαλέγω τους συνεργάτες μου, ακόμα και την απόρριψη θέλω να τη διαχειρίζομαι, με ενδιαφέρει ο Άνθρωπος. Αγαπώ τους ανθρώπους , πιστεύω ακόμα στην Τέχνη που αλλάζει, μετατοπίζει τον άλλον, στην παιδεία και στο χρέος που έχουμε να γαλουχήσουμε τη νέα γενιά στην αγάπη για τα έργα και στο σεβασμό. Δεν μου χαρίστηκε κάτι, πάλευα και παλεύω γιατί όταν έχεις καθαρίσει τουαλέτες, όταν δεν έχεις να φας, όταν η μοναξιά γίνεται θηλιά στο λαιμό και εσύ συνεχίζεις απτόητος πρέπει να είσαι ευγνώμων στο ότι αντικρίζεις το φως, τον ήλιο την Ακρόπολη. Γιατί να αλλάξω; Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό γιατί στην Ελλάδα έχτισα ζωές, έζησα το όνειρο και το πραγματοποίησα, κάνω θέατρο, πότε με τα πολλά πότε με τα λίγα, έχω συνεργαστεί με ωραίους ανθρώπους και πάντα «μαζί». Αυτό το μαζί μας πήγε κάπου. Έρωτες, θάλασσες ,ατέλειωτα καλοκαίρια και στις πίκρες πάντα βάζω στη διαπασών «Βαριέμαι», που λέει και το άσμα της Μαίρης Λω. Θα ήταν ψέμα αν σου έλεγα για την Επίδαυρο η το Εθνικό, ναι φυσικά και θα ήθελα, αλλά πιστεύω πολύ στο χρόνο και στην αξία του καθένα, Το τρένο δεν το χάνεις. Κάθε μέρα είναι στον σταθμό και σε περιμένει, αρκεί να πας να βγάλεις το εισιτήριο και να μπεις. Σαφώς υπάρχουν αδικίες και δεν υπάρχει δικαιοσύνη, αλλά από την άλλη μεριά, εμείς την απονέμουμε στον εαυτό μας. Πιστεύω στην προσωπική διαδρομή και επανάσταση. Αυτά, με όπλο την καθαρή καρδιά και ηθική θα σε οδηγήσουν στην Ιθάκη. Είμαι προσιτός γιατί είμαι κι εγώ μια κουκίδα στον ψηφιδωτό κόσμο της ανθρωπιάς. Όταν έχεις ξεριζωθεί από την εστία σου μια φορά, πάντα θα αναζητάς τη φλόγα να ζεστάνεις ξανά την καρδιά και ας μη τη  βρεις. Από την άλλη υπάρχει πολύ υποκρισία και σιωπή στην Τέχνη. Παλεύουμε θα έλεγα με τους Θεματοφύλακες που μας κουνούν το δάχτυλο τι είναι σωστό και τι λάθος και αν πρέπει να αγγίζουμε έργα και να μιλήσουμε γι’ αυτά, Σκύλα και Χάρυβδη σου λέω. Με τρομάζει. Δεν βλέπω την παλιά γενιά να δίνει στη νέα την σκυτάλη. Φοβούνται, οχυρώνονται πίσω από ιδρύματα και δεν τους αφορά αυτό το «μαζί». Κρύβονται πίσω από ένα μεγάλο «Εγώ». Όπως μου είπε ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος πρόσφατα σ’ ένα ταξίδι στα Τίρανα, αυτό χάθηκε. Αυτό το «εμείς». Η συμμαχία είναι η λέξη. Να ανταλλάσσουμε να διαμορφώνουμε, ,να πηγαίνω σε μια παράσταση άλλου δημιουργού και να συνομιλώ, όχι να λέω εγώ θα το έκανα καλύτερο. Ξέρεις, νοιώθω όμορφα διότι επιλέγω ο ίδιος όσο μπορώ τα έργα, το ανθρώπινο δυναμικό, ακόμα και σε συνεργασίες που έχω μετανιώσει. Δεν υποχώρησα, υπέμεινα  και επέμενα, αλλά πάντα έκανα αυτό που πίστευα. Ήμουν πιστός ως προς το όραμα και το καλλιτεχνικό προϊόν. Έχω την ακεραιότητα μου. Έχω πει όχι, υπάρχουν στιγμές φυσικά που λέω "αχ να έκανα ένα εμπορικό με τον τάδε", αλλά ξέρω ότι δεν είμαι εγώ. Αυτός θέλω να παραμείνω. Τίμιος και καθαρός. "Είμαι προλεταριάτο εγώ" λέω στην πρόβα και οι ηθοποιοί μου γελάνε, αλλά αυτό είναι αλήθεια. Με ενδιαφέρει μόνο η εργασία μου. Να υπηρετώ το θέατρο με όποιο κόστος και πίστεψέ με το κοινό το νιώθει αυτό, καταλαβαίνει πότε είσαι ειλικρινής.  Πότε είσαι ο Ένκε.

Ακούμε συχνά για κλίκες, νεποτισμό, παρεάκια καλλιτεχνικά που επιβάλλουν πρόσωπα και καταστάσεις. Παρακολουθώντας κανείς την πορεία σου, θα έλεγε πως είσαι η ζωντανή διάψευση του «αν έχεις μέσο βάδιζε». Μήπως τελικά στην Ελλάδα υπάρχει μεγαλύτερη αξιοκρατία απ’ ότι νομίζουμε;
Δεν ξέρω τι παρέες υπάρχουν και αντίστοιχα ποιες κλίκες. Καταθέτω προσωπική εμπειρία, από το φετινό καλοκαίρι, όπου πουθενά δεν γράφτηκε για το sold out της «Ορκισμένης Παρθένας», ούτε ότι πρώτη φορά ένα αλβανικό λογοτεχνικό βιβλίο έγινε θεατρική παράσταση. Δεν στάθηκα σ’ αυτό, για λίγο λύγισα με την αδιαφορία!!! Δεν πιστεύω σε συνομωσίες, θεωρώ ότι όταν η δουλειά σου μιλά στο κοινό και στον θεατρικό κόσμο, η αξία της θα φανεί. Από την άλλη τα Κρατικά θέατρα ήταν ανέκαθεν ένα απροσπέλαστο φρούριο, αλλά υπάρχει και το ελεύθερο θέατρο. Εμένα αυτό με καταξιώνει. Μακάρι να υπήρχε ένας φορέας να στήριζε όλα τα όνειρα, αλλά στα χρόνια που διανύουμε η παιδεία και ο πολιτισμός είναι στον απόπατο. Δεν πιστεύω στο ''μέσον''. Μόνος σου ορίζεις τη μοίρα σου και μόνο έτσι θα ορθοποδήσεις. Δεν θα μπορούσα αν ήξερα, ότι ας πούμε αυτή τη δουλειά τη χρωστάω στο τάδε πολιτικό βύσμα. Θα έπαιρνα χάπια για να κοιμάμαι ήσυχος. Όχι λοιπόν, δεν θα θυσίαζα τη δική μου ελεύθερη ύπαρξη. Δεν χρειάστηκε και ούτε θα χρειαστεί πιστεύω.

Μίλησε μας λίγο για τις εξαιρετικές ηθοποιούς που πρωταγωνιστούν στην παράσταση και ζωντανεύουν τις ηρωίδες της Λιλής Ζωγράφου με έναν τρόπο τόσο αληθινό και διαπεραστικό, που σε κάνει να ξεχνάς ότι υποδύονται κάποιο ρόλο.
Ήταν μια έντονη εμπειρία. Επίπονες πρόβες, γέλια και συγκίνηση, θυσίες, Είναι πάντα οι ηθοποιοί, παιδιά μου (ίσως επειδή ποτέ δεν θα κάνω). Είναι κομμάτι μου, χωρίς αυτούς η παράσταση δεν θα είχε νόημα. Εκείνοι είναι ο αγωγός. Η  διαθεσιμότητα τους και ο επαγγελματισμός τους στο ακέραιο. Πίστεψαν στο όραμα και αυτό ήταν συγκινητικό. Η Κατερίνα. Η Αιμιλία.  Η Μαρία. Η άλλη Μαρία (δυο Μαρίες ο θίασος). Η Βασιλική. Η Μυρτώ. Η Αθηνά. Και φυσικά όλοι οι συνεργάτες μου. Όπως η Δάφνη Λιανάκη η βοηθός μου, που τράβηξε τα πάνδεινα χεχεχε. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλες και όλους!

Εκτός από την παράσταση στο Αργώ, σκηνοθετείς και το έργο του John Fowlles “ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ», που θα ανέβει από τις 18 Δεκεμβρίου στο VAULT, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων. Πόσο δύσκολο είναι να μην συγχέεις μεταξύ τους τις εκάστοτε συνεργασίες και να παρουσιάζεις κάθε φορά κάτι εντελώς διαφορετικό, ειδικά όταν κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα;
Θεωρώ τον εαυτό μου επαγγελματία. Βρίσκω πάντα το γιατί κάνω ένα έργο που μου αναθέτουν, πέρα από φιλοδοξίες, φιλοσοφία και χρήματα. Και όμως ο Συλλέκτης εμπεριέχει μέσα από τη Μιράντα και τη βία την ψυχολογική που υφίσταται, κάτι από εκείνες τις  γυναίκες  της Ζωγράφου. Έχει τον ζόφο του ανθρώπου και τις πλευρές εκείνες που θα αποβούν καταστροφικές για τους ήρωες. Φροντίζω με τη δουλειά να επιμένω, να σκαλίζω και να εμβαθύνω στο σύμπαν κάθε έργου, να γεννώ και φυσικά να ενορχηστρώνω το κάθε έργο.

Ζούμε σε μια εποχή, που εξαιτίας και των διαφόρων κοινωνικοπολιτικών συγκυριών παγκοσμίως, παρατηρείται μία έξαρση της βίας κάθε μορφής, που μοιραία επηρεάζει και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Υπάρχει έξοδος κινδύνου από το “σκοτάδι” που κυκλώνει την ανθρωπότητα;
Ρουθούνι δεν ανοίγει. Φόβος και σιωπηλά αυτουργούμε και εμείς. Φυσικά υπάρχει έξοδος αλλά δυστυχώς όχι μαζική. Ο καθείς πρέπει να παλεύει με όπλο την παιδεία του, να στηρίζει τον μπακάλη, να συνομιλήσει με τον γείτονα, να βοηθά το συνάνθρωπο, να στηρίζει την ελληνική αγορά, να χαρίζει βιβλία και ρούχα που δεν χρησιμοποιεί. Επίσης είναι ο καιρός να στραφούμε σ’ εμάς και σ’ αυτά που απασχολούν την κοινωνία μέσα από την Τέχνη. Δεν γίνεται να εκπροσωπείς την Ελλάδα στο εξωτερικό και εδώ να είναι σαν να μην έγινε τίποτα και να στρεφόμαστε μόνο στους Ολυμπιονίκες και στα μετάλλια. Πρέπει να δοθεί έμφαση στους καθημερινούς ανθρώπους που αγωνίζονται σε όλα τα στάδια ζωής και επιβίωσης. Λείπει η μέριμνα, κυριαρχεί η απογοήτευση, σαν να μη μάθαμε από την ιστορία μας. Μακελεύουμε ότι είναι στην αγορά, ,περιμένοντας τους βαρβάρους στα τάλεντ σόου και στα like του facebook, κλεισμένοι Σαββατόβραδο στο σπίτι, εξαπολύοντας κατηγορώ και rip καλλιτεχνών. Ζούμε στην αφόδευση των ραγισμένων αισθημάτων και σε μια υπερκόπωση αμάθειας, κουνώντας το δαχτυλάκι. Πιστεύω όμως, ότι αντιστεκόμαστε και είμαστε πολλοί. Χτες στην παράσταση είχαν έρθει παιδιά και έβλεπες στα μάτια τους τα καινούργιο. «Είστε η ελπίδα», τους λέω «μην ακούτε κανέναν, μόνο την καρδιά σας, να μην επιτρέψουμε να μας κυριεύουν οι νεκροί μας». .Πρέπει να γεννηθούν και θα γεννηθούν νέοι άνθρωποι που θα μας εμπνέουν και θα μας δίνουν  θάρρος. Από τον φούρναρη στην Κω μέχρι την μητέρα που με 360ευρώ μεγαλώνει παιδιά με την αξιοπρέπεια τους, δίνοντας μάχη με πολιτικά ψέματα και ψευδαισθήσεις...Αυτοί είναι οι ήρωες.

Η Ερατώ λέει κάποια στιγμή στην παράσταση «Ελευθερία, είναι η αθωότητα να μην βλέπεις την ασχήμια αυτού του κόσμου». Πόσο άσχημος είναι τελικά αυτός ο κόσμος; Μπορεί να γίνει πιο όμορφος ή αυτό αποτελεί διαχρονική ουτοπία;
Στα πρώτα χρόνια της κρίσης λέγαμε θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι...Διαψευστήκαμε...Από τη μία υπάρχει μια γενικευμένη κατάθλιψη και από την άλλη υπάρχει ακόμα η ζεστασιά και η γενναιοδωρία του κόσμου  και φυσικά η αντίσταση στην ακροδεξιά...Τώρα πια όλοι ''ξέρουμε'' άρα κανείς δεν είναι αμέτοχος ή αθώος. Σαν ένα ποίημα της Γώγου που μπλέκεται στους στίχους του Καβάφη, σε μουσική Τσιτσάνη, τραγουδισμένο από μια γιαγιά στη Νότια Κρήτη, μια Ελλάδα που από τη μια σπαράζει και από την άλλη σε καθησυχάζει. Δεν ξέρω...ίσως αυτό το Απολλώνιο Φως σαν να μας επαναπροσδιορίζει. Αυτό το Φως του Βάρναλη που καίει μέσα μας. Έχω αποφασίσει στο θέατρο που υπηρετώ να μην εισχωρεί η Χυδαιότητα, η Ανεπάρκεια, η Ηλιθιότητα που μας περιτριγυρίζει. Άρα αυτομάτως αυτή είναι η επιβράβευση που δίνει σε εμένα και το λιθαράκι στον κόσμο αυτό. .Παλεύω εσαεί με το σκοτάδι και το φως....
 
Τελειώνοντας θα θέλαμε να μας πεις τι σε κάνει να χαμογελάς, όταν τα πράγματα σκουραίνουν επικίνδυνα και να δώσεις το δικό σου μήνυμα στους αναγνώστες μας, που παρόλο που έχουν κι αυτοί τα δικά τους ζόρια, στηρίζουν και αγαπούν το θέατρο. 
Ακούω μουσική, μου μαγειρεύω με αγάπη, πηγαίνω στην Πλάκα και στην Ακρόπολη και για ένα μαγικό λόγο αυτός ο ιερός βράχος σε απαλύνει. Κάνω ελεύθερο κάμπινγκ τα καλοκαίρια, αναζητώ την ανεμελιά των παιδικών χρόνων, σκέφτομαι που ήμουν και πόσα έχω καταφέρει, αναπολώ τους ανθρώπους που μου στάθηκαν και με διαμόρφωσαν, χαμογελάω σε αγνώστους στο τρόλει, περπατάω πολύ στη πόλη, που άλλοτε με συνθλίβει με την παρακμή της και άλλοτε κουβαλά ένα πέπλο μυστηρίου. και πάντα ανατρέχω σε δυο φράσεις: «Κράτα το καλό κομμάτι του εαυτού σου, το άλλο πέτα το» -Αμλετ στη Γερτρουδη και «Να πράττετε πάντα το καλό».-Δεσποινίς Μαργαρίτα.