ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΠΙΩΝ»

της Λίλας Παπαπάσχου

"ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΠΙΩΝ"...άλλη μία παράσταση για τον Ελληνικό Εμφύλιο; Όχι ακριβώς...γιατί η εμνευσμένη σκηνική σύνθεση που παρακολουθήσαμε στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων δεν επικεντρώνεται μόνο στη δική μας εμφύλια πολεμική σύρραξη που οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους στο θάνατο και άλλους τόσους στην εξορία, αλλά εμπερικλείει μέσα της ολόκληρο τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε -  τότε και τώρα - χαρτογραφώντας έναν πόλεμο...τοπίων...που εκτείνεται και εκτός των δικών μας συνόρων.

Η παράσταση που σκηνοθέτησε - με ελληνική ψυχή και οικουμενική διάθεση-  η Γαλλίδα Irène Bonnaud, είναι βασισμένη στο βιβλίο του Ηλία Πούλου Τασκένδη/Εξόριστες μνήμες και στο αφήγημα του Δημήτρη Αλεξάκη "Πόλεμος Τοπίων" και αποτελεί μία αρμονική σύνθεση λόγου και εικόνας, αποτυπώνοντας με ποιητικό "νατουραλισμό" τα πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, μέρη, μνήμες, ήχους και εικόνες αυτού του πολέμου, που απασχολεί τόσο πολύ τους σύγχρονους καλλιτέχνες -έλληνες και ξένους- αναγκάζοντας τους να επανέρχονται ξανά και ξανά σε εκείνη την περίοδο της ιστορίας, αναζητώντας απαντήσεις στα ομολογουμένως εύλογα ερωτήματα που προκύπτουν σχεδόν αυτόματα και παραμένουν έως τις μέρες μας ουσιαστικά αναπάντητα. 
​

Σκιές και σώματα, στο χρόνο γυρνάνε...

Η Γαλλίδα σκηνοθέτις τοποθέτησε την πραγματικά συγκλονιστική Φωτεινή Μπάνου στο επίκεντρο ενός επώδυνου οδοιπορικού που ξεκινάει για τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού που μεταφέρθηκαν  τον Οκτώβριο του 1949, μετά το τέλος του ελληνικού εμφυλίου, στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, έτσι όπως αυτό αποτυπώθηκε στο βιβλίο του Ηλία Πούλου και το αφήγημα του Δημήτρη Αλεξάκη.

Η   Irène Bonnaud κάνοντας καθόλη τη διάρκεια της παράστασης flash back στις ζωές αυτών των ταλαιπωρημένων μεν και ηττημένων, αλλά αξιοπρεπών ανθρώπων και αντιπαραβάλλοντας το πριν με το μετά, τον τόπο με τον χρόνο, τον αγώνα με τη ματαίωση, την αφέλεια και την αμορφωσιά τους με το υψηλό ιδεώδες που αρνούνται να προδώσουν κι ας αδυνατούν να προσδιορίσουν το νόημά του, έδωσε την ευκαιρία στην Φωτεινή Μπάνου να ξεδιπλώσει όλες τις ερμηνευτικές πτυχές της εναλλάσσοντας πρόσωπα και καταστάσεις με σινιάλο ένα απλό νεύμα του χεριού, που έμοιαζε με το γύρισμα μίας ακόμη σελίδας σ'αυτήν την γεμάτη "ρωγμές" ιστορία.

Μέσα από μια καταιγιστική αφήγηση, που όπως ακριβώς συμβαίνει και στη μουσική, είχε υφέσεις και κορυφώσεις (μία από τις πιο εύστοχες χρήσεις μικροφώνου που έχουμε δει ποτέ σε παράσταση) η πολυτάλαντη καλλιτέχνης, μας ανάγκασε να την ακολουθήσουμε σε δύσβατες χιονισμένες βουνοκορφές, αγροτικές εκτάσεις, πανηγύρια κλπ, χαρτογραφώντας άλλοτε με ευαισθησία και άλλοτε μ' έναν ανεκτόνωτο θυμό, τα τοπία ενός πολέμου που για κάποιους μαίνεται ακόμα. 

Η Φωτεινή Μπάνου σε μία πολυδιάστατη ερμηνεία

Η μουσική που εκτελείται ζωντανά κατά τη διάρκεια της παράστασης, δεν παίζει σε καμία περίπτωση συμπληρωματικό ρόλο, αντίθετα οι εξαιρετικοί, Μιχάλης Καταχανάς/Βιόλα & Βασίλης Τζαβάρας/κιθάρα-loops, ακολούθησαν με πάθος και αφοσίωση, βήμα - βήμα, τη γεμάτη συναισθηματική φόρτιση και πνευματική νηφαλιότητα διαδρομή της Φωτεινής Μπάνου, χαρίζοντας μας στιγμές σπάνιας σκηνικής ομορφιάς και ψυχικής ανάτασης και λειτουργώντας συχνά σαν ένα ενιαίο, υποκριτικά, σώμα. 

​Ο τρυφερός και αισθαντικός ήχος της βιόλας του Μιχάλη Καταχανά, έσμιγε με τις δυναμικές νότες της κιθάρας και των ευρηματικών loops του Βασίλη Τζαβάρα, παράγοντας μία πρωτότυπη μουσική σημαντικότατης καλλιτεχνικής αξίας, απόλυτα εναρμονισμένης με το έντονα προσωπικό ύφος του κειμένου και την κατακερματισμένη δομή της σκηνοθετικής αφήγησης. 
​

Μιχάλης Καταχανάς και Βασίλης Τζαβάρας...επί το έργον...

Αποκάλυψη αυτής της λιτής μέσα στην πολυπλοκότητά της σκηνικής σύνθεσης, που συνδυάζει το σύνολο σχεδόν των παραστατικών τεχνών, είναι αδιαμφισβήτητα η Φωτεινή Μπάνου (που υπογράφει και τη μετάφραση του κειμένου "Πόλεμος Τοπίων" από τα Γαλλικά) η οποία κατάφερε να ενσωματωθεί απόλυτα με τους ήχους και τις εικόνες που προβάλλονταν κυριολεκτικά επάνω της,, αλλά και να παρουσιάσει τα πορτραίτα αυτών των ανθρώπων, τις εσωτερικές συγκρούσεις τους, τη λαχτάρα τους για ζωή, τα ματαιωμένα τους όνειρα και κυρίως τη φρικτή συνειδητοποίηση πως για αυτούς η πατρίδα έχει πια χαθεί οριστικά, ακόμη κι αν υπήρχε η δυνατότητα να επιστρέψουν σε αυτήν. Γιατί τι σημαίνει στ' αλήθεια "πατρίδα" αν όχι οι μνήμες μας, τα μέρη που μεγαλώσαμε, οι άνθρωποι που αγαπήσαμε, τα παιδικά μας χρόνια, τα τοπία που μας καθόρισαν, τα βιώματα μας. Αν αυτά χαθούν, τι απομένει πραγματικά δικό μας;

Οι τρεις πρωταγωνιστές της παράστασης -όπως και η ιστορία που κλήθηκαν να αφηγηθούν- ακροβατούν ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, συναντώντας τα φαντάσματα και τις μουσικές της εποχής, οι οποίες ζωντανεύουν μέσα από την αιθέρια φωνή - καθαρή και κρυστάλλινη σαν γάργαρο νερό- της Φωτεινής Μπάνου που τραγούδησε μελωδίες ηπειρώτικες, ρεμπέτικες, ρώσικες κλπ, ταξιδεύοντας μας στο χώρο και το χρόνο και αναμοχλεύοντας δικές μας σκέψεις και συναισθήματα. 

Η εκφραστικότατη Φωτεινή Μπάνου 

Εν τέλει η παράσταση "ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΠΙΩΝ" δεν είναι απλά μία ακόμη θεατρική αναφορά στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο κι ας τον χρησιμοποιεί ως σημειολογική αφετηρία. Είναι μία πανανθρώπινη κραυγή - σε όλη την πολιτική της διάσταση - η οποία διεκδικεί τη συμφιλίωση, μέσα από τη συνειδητοποίηση και αποδοχή των εκατέρωθεν ευθυνών και την ταυτόχρονη δέσμευση, ότι ποτέ στο μέλλον δεν θα ξανακάνει άνθρωπος σε άνθρωπο, αυτά που δεν θα ήθελε να κάνει κάποιος στον ίδιο, καταπατώντας θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες του. 

Αισθάνομαι πολύ τυχερή, που πρόλαβα να δω την εν λόγω μουσικοθεατρική δημιουργία, λίγο πριν ταξιδέψει στη Γαλλιά και στο Φεστιβάλ Scènes d' Europe της La Comédie de Reims (12 & 13/2) και παράλληλα ολοκληρώσει τον κύκλο των παραστάσεων της που λόγω επιτυχίας παρατάθηκαν έως και τις 4 Φεβρουαρίου 2018 και εύχομαι ειλικρινά να δοθεί μελλοντικά η ευκαιρία στο αθηναϊκό κοινό - αλλά και σε αυτό της επαρχίας - να γίνει "κοινωνός" αυτής της τόσο προσεγμένης θεατρικής παραγωγής, που ισορροπεί ανάμεσα στην προφορική ποίηση, τη συναυλία και το θέατρο-ντοκουμέντο, προσφέροντας σε όλους μας - ανεξαρτήτως πολιτικών φρονημάτων - την ευκαιρία για ένα άκρως ενδοσκοπικό ταξίδι με τελικό προορισμό...τη συμφιλίωση με τον ίδιο μας τον εαυτό.

​5 τελευταίες παραστάσεις: από Κυριακή 7/01 μέχρι και Κυριακή 4/02
Πόλεμος Τοπίων ● παράσταση για τον ελληνικό Εμφύλιο (1944-1949) ● ΚΕΤ ● 2η χρονιά​ / Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων​ / κρατήσεις απαραίτητες στο 213.00.40.496.
Στις 12 & 13 / 02 η παράσταση θα ταξιδέψει στη Γαλλία, στο φεστιβάλ Scènes d' Europe της La Comédie de Reims.
Μια συμπαραγωγή των La Comédie de Reims​ / La Commune CDN Aubervilliersl / Cie 813​ / Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, με την υποστήριξη του Institut Français d'Athènes - Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.
 
Μουσική παράσταση βασισμένη στο βιβλίο του Ηλία Πούλου Τασκένδη / Εξόριστες μνήμες και στο αφήγημα του Δημήτρη Αλεξάκη Πόλεμος Τοπίων, σε σκηνοθεσία της Irène Bonnaud.

Μετά τον πετυχημένο πρώτο κύκλο παραστάσεων την άνοιξη του 2017 και πριν ταξιδέψει στη Γαλλία, στο φεστιβάλ Scènes d’Europe της Comédie de Reims (12 & 13 Φεβρουαρίου 2018), η παράσταση Πόλεμος Τοπίων ανεβαίνει στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων για 12 ακόμα παραστάσεις.

Από 5 Νοεμβρίου 2017 έως 4 Φεβρουαρίου 2018 | κάθε Κυριακή | 21:00 | είσοδος: 10 €, 8 € (φοιτητικό, άνω των 65 ετών), 5 € (κάρτα ανεργίας, ΣΕΗ)

Με τους: Φωτεινή Μπάνου (ερμηνεία/τραγούδι), Μιχάλη Καταχανά (βιόλα), Βασίλη Τζαβάρα (κιθάρα, loops).Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος | μετάφραση κειμένου Πόλεμος Τοπίων από τα γαλλικά: Φωτεινή Μπάνου | κατασκευή σκιών: Άθως Δανέλλης | πρωτότυπη μουσική: Βασίλης Τζαβάρας, Μιχάλης Καταχανάς | ηχοληψία παράστασης: Φίλιππος Μαρινέλης | τεχνικός παράστασης: Γιάννης Ζέρβας | video: Irène Bonnaud | video mapping: cοm.odd.or | φωτογραφίες παράστασης: Δημήτρης Αλεξάκης 

Διάρκεια παράστασης: 85 λεπτά

Το ΚΕΤ ευχαριστεί πολύ τους: Ηλία Πούλο, Τασούλα Βερβενιώτη, Ροβήρο Μανθούλη, Bernard Eisenschitz, Πόπη Μπάνου, Χρήστο Γιοβανόπουλο, Σοφία Εξάρχου, Ελένη Παγκρατίου, Μαρία Κουρκούτα, Θέατρο Αθηνών, για την πολύτιμη βοήθεια που προσέφεραν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας της παράστασης.

Μια συμπαραγωγή του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων, της Comédie de Reims (Festival Scènes d’Europe), της La Commune CDN d’Aubervilliers και της Cie813. 

Με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

Βασισμένο σε συνεντεύξεις μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού που μεταφέρθηκαν τον Οκτώβριο του 1949, μετά το τέλος του ελληνικού εμφυλίου, στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, το βιβλίο του Ηλία Πούλου Τασκένδη / Εξόριστες μνήμες χαράζει μια ψυχογεωγραφία μέσα από φωνές και πρόσωπα, όπου αναμειγνύονται η μικρή με τη μεγάλη Ιστορία, η προσωπική με την πολιτική ζωή, το ενδόμυχο με το συλλογικό.

Με αφετηρία το βιβλίο του Ηλία Πούλου και το διήγημα του Δημήτρη Αλεξάκη Πόλεμος Τοπίων, δύο κείμενα που πρώτη φορά παρουσιάζονται επί σκηνής, η γαλλίδα σκηνοθέτις Irène Bonnaud αποδίδει αυτή την ευαίσθητη γεωγραφία μέσα από μια μουσική παράσταση, ανάμεσα στην προφορική ποίηση, τη συναυλία και το θέατρο-ντοκουμέντο, παραπέμποντας τόσο στο ίδιο το γεγονός του εμφυλίου όσο και στη μνήμη του.

Επί σκηνής, οι πρωταγωνιστές διασχίζουν ένα χώρο που βρίσκεται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, συναντώντας τα φαντάσματα και τις μουσικές της εποχής, μελωδίες ηπειρώτικες, ρεμπέτικες, ρώσικες... Αυτοσχεδιάζοντας, επιστρέφουν πάντα στον εαυτό τους, στους ήχους και στην πραγματικότητα του παρόντος.

Η παράσταση θα παρουσιαστεί στις 12 & 13 Φεβρουαρίου 2018 στην Comédie de Reims στη Γαλλία, στο πλαίσιο του Festival Scènes d’Europe. Περισσότερες πληροφορίες: http://en.calameo.com/read/0046918269a4b7c67390f

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ
Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α
Κυψέλη
213 00 40 496
69 45 34 84 45
[email protected]
site | facebook | instagram | twitter

ΠΡΟΣΒΑΣΗ
με αυτοκίνητο: εύκολο παρκάρισμα | με λεωφορείο (στάση Καλλιφρονά): 054, 608, 622, Α8, Β8 | με τρόλεϊ (στάση Καλλιφρονά): 3, 5, 11, 13, 14 | (στάση Πλατεία Κυψέλης): 2, 4 | με ΗΣΑΠ: Άγιος Νικόλαος (15 λεπτά με τα πόδια)