«Η ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΙΣ»

7/2/2020

της Μαρίας Σούμπερτ

Μια από τις αγαπημένες ιστορίες της γιαγιάς μου ήταν όταν ήταν μικρή στο δημοτικό και είχε συμμετάσχει σε έναν διαγωνισμό έκθεσης που αφορούσε την αποταμίευση. Η γιαγιά μου λοιπόν είχε γράψει (σκεφτείτε πως είχε γεννηθεί τη δεκαετία του ’20) για δύο αδέρφια, το ένα σπάταλο, ενώ το άλλο να αποταμιεύει και την δύσκολη στιγμή κατά την οποία αρρώστησε η μητέρα τους και τα παιδιά κλήθηκαν να βοηθήσουν. Πώς όμως; Ο σπάταλος αδερφός δεν είχε καθόλου χρήματα. Ευτυχώς λοιπόν, ο σώφρων αδερφός είχε αποταμιεύσει χρήματα, αγόρασαν φάρμακα για τη μητέρα τους, εκείνη έγινε καλά και όλοι άρχισαν τότε να αποταμιεύουν. Η έκθεση αυτή είχε μάλιστα βραβευτεί και η γιαγιά μου είχε πάρει δώρο έναν κουμπαρά από το Ταμιευτήριο.

Την ίδια περίοδο, στα δικά μου παιδικά χρόνια τη δεκαετία του ’80, άκουγα αρκετά συχνά πως δεν υπήρχαν χρήματα για κάτι που θέλαμε να μας αγοράσουν. Αργότερα στην εφηβεία μας θα παίρναμε χαρτζιλίκι κάθε φορά που πλέναμε το αυτοκίνητο –ποτέ ξανά δεν είχε υπάρξει τόσο καθαρό!

Οι εποχές μετά άλλαξαν, κάποια στιγμή το χρήμα ήταν κάτι πολύ εύκολο και μια γενιά παιδιών μεγάλωσε με αυτή την πεποίθηση. Εδώ και δέκα χρόνια όμως μια άλλη γενιά μεγαλώνει με ένα τεράστιο μπέρδεμα: το χρήμα δεν υπάρχει πια, καταρχήν είναι ηλεκτρονικό. Είναι πολύ λιγότερο απ’ ότι είχαν συνηθίσει οι γονείς ή τα μεγαλύτερα αδέρφια, ενώ τα πάντα μπορούν πια να αγοραστούν σε εξευτελιστικές τιμές. Όταν μπορείς να αγοράσεις πια μια κούκλα με τρία ευρώ σε αλυσίδα καταστημάτων παιχνιδιών, πώς μπορείς να αξιολογήσεις την έννοια της αποταμίευσης; Και για ποιον να αποταμιεύσεις; Για τον εαυτό σου; Για την εφορία;

Ταυτόχρονα ζούμε σε μια εποχή με μια τρομακτική αύξηση στην εξάρτηση από τον τζόγο σε ολοένα και νεαρότερες ηλικίες –κυρίως τώρα που η πραγματική ηλικία του συμμετέχοντα μπορεί εύκολα να αλλοιωθεί στο διαδίκτυο. Οι σημερινοί έφηβοι μοιάζει να αποζητούν το εύκολο κέρδος –τζόγος και διαδικτυακές πωλήσεις είναι μια μονάχα έκφραση της τάσης αυτής.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά το τι είναι το χρήμα, σε τι ωφελεί, ποιους κινδύνους κρύβει, αλλά και τι σημαίνει η σωστή του διαχείριση –αφού ένα μεγάλο μέρος της συνδέεται με την ωρίμανση, τον προγραμματισμό, την οργάνωση του εαυτού.

Σε αυτή τη γραμμή φαίνεται να κινείται και ο Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού Νικόλαος Δ. Φίλιππας, ο οποίος γράφει ένα βιβλίο οδηγό για την δημιουργία, την λειτουργία και την ιστορία του χρήματος, συνδυάζοντας το ζήτημα των αριθμών με την εκάστοτε πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική πραγματικότητα.

Θέτοντας κάποια ερωτήματα όπως ποια ήταν η πρώτη μορφή χρήματος και πώς φτάσαμε στα ψηφιακά νομίσματα, τι είναι νόμισμα και τι σημαίνει οικονομώ, ποιες είναι οι χρήσεις του χρήματος και ποια είναι η αξία του προϋπολογισμού και της αποταμίευσης, αλλά και πολλές άλλες ερωτήσεις, ο Νικόλαος Δ. Φίλιππας προσπαθεί να εξηγήσει στα παιδιά την σημασία της σωστής οικονομικής διαχείρισης, αλλά ταυτόχρονα τον έλεγχο της παρόρμησης, και την εκτίμηση σε ένα «αντικείμενο» που πολλές φορές δεν είναι απτό.