ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΥΗ ΓΕΡΟΚΩΣΤΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Πριν πολλά χρόνια γνώρισα στο τότε ΕΚΕΜΕΛ μια κοπέλα που δεν έμοιαζε με τις άλλες. Με φουντωτά ξανθά μαλλιά και μακριά φορέματα,  η Εύη Γεροκώστα έμοιαζε να έχει βγει από παραμύθι. Και ίσως να είναι κι έτσι, αφού εν τέλει την κέρδισε η συγγραφή και αφήγηση παραμυθιών.

Η Εύη Γεροκώστα γεννήθηκε το 1977 στη Αθήνα και σπούδασε Γαλλική Γλώσσα και Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και λογοτεχνική μετάφραση στο Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Εργάστηκε σε οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος, στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου, και στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Από το 2014 συνεργάζεται με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Κάπου εκεί μέσα υπάρχει ακόμα η φλόγα της γραφής· μεταφράζει  από τα γαλλικά και τα αγγλικά περισσότερα από 130 βιβλία για παιδιά και ενήλικες.
         
Το 2002 μπαίνει στο μαγικό δρόμο της αφήγησης και από το 2003 αφηγείται επαγγελματικά σε παιδιά και ενήλικες, κάνοντας παραστάσεις σε λεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, μουσικές σκηνές, θέατρα, φεστιβάλ κ.α., στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στις αφηγήσεις της πειραματίζεται κατά καιρούς με και άλλες μορφές τέχνης, τα μουσική, τη ζωγραφική, το χορό και το θέατρο. Την ελκύουν «ιστορίες προφορικής παράδοσης από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου που άκουσε, διάβασε, ή μετέφρασε, κυρίως όμως ιστορίες που τη ‘διάλεξαν’», όπως μας λέει..
         
Τα τελευταία χρόνια αφοσιώνεται στην αφήγηση παραμυθογραμμένων ιστοριών της λογοτεχνίας για παιδιά και ενήλικες, και από το 2015 μοιράζεται την εμπειρία της με τους ενήλικες σπουδαστές της Σχολής Αφηγηματικής Τέχνης του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών.
         
Η Εύη Γεροκώστα ξέρει πως τα παραμύθια δεν είναι μόνο για τα παιδιά. Την ρωτήσαμε για την εμπειρία της και τους λόγους που γράφει και αφηγείται. Να τι μας απάντησε…
 

«Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου καταπιανόμουν με πολλά και διαφορετικά. Εθελοντική και στη συνέχεια επαγγελματική ενασχόληση με το περιβάλλον και τα ζώα, μετάφραση, εκπαιδευτικά προγράμματα, οργάνωση εκθέσεων βιβλίου, αφήγηση, θέατρο, μουσική, συγγραφή, άλλα για λίγο κι άλλα για περισσότερο. Αταίριαστα όλα αυτά; Κι όμως, αν συνδεθούν σωστά, σχηματίζουν έναν κύκλο.

Η ενασχόληση με το περιβάλλον και τη φύση με οδήγησε στην παράδοση, η παράδοση στο παραμύθι, το παραμύθι στην αφήγηση, η αφήγηση στη συγγραφή και τη μετάφραση. Η αρχική ανάγκη, μία και μοναδική: Ήθελα (και έπρεπε) να γνωρίσω εμένα. Επειδή όμως δεν ανήκω στους γενναίους που μπορούν εύκολα να κουβεντιάζουν με τον εαυτό τους, επέλεξα ένα δρόμο πιο μακρινό αλλά εξίσου γοητευτικό. Να με μαθαίνω μέσα απ’ όσα κάνω.

Κάθε παράσταση αφήγησης είναι ξεχωριστή και μοναδική. Σε κάθε παράσταση ο αφηγητής έχει διαφορετική διάθεση κι αυτή η διάθεση είναι αδύνατον να μην επηρεάσει την αφήγησή του αφού δεν υποδύεται κάποιον άλλο όταν λέει μια ιστορία -είναι ο ίδιος, με τα δυνατά σημεία του και τα κουσούρια του.

Τα παιδιά δεν έχουν αντιστάσεις απέναντι στο παραμύθι κι αυτό τα σώζει. Είναι πάντοτε έτοιμα να δεχτούν ό,τι ακούσουν, να μπουν σε καινούριους, άγνωστους κόσμους. Οι αντιδράσεις καθρεφτίζονται στα μάτια τους, που ποτέ δεν ξεγελούν. Για λίγο ξεχνούν όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Και τότε μάλλον ο αφηγητής έκανε σωστά τη δουλειά του.

Κάθε φορά που σκέφτομαι τις αφηγήσεις μου σε ενήλικο κοινό δεν μπορώ να μη θυμάμαι μια στιγμή μαγική. Τελευταίο βράδυ ενός φεστιβάλ κάπου στο νομό Αρκαδίας. Πρόκειται να αφηγηθώ σ’ ένα μικρό χωριό, δίπλα σε μια νερομάνα. Μόλις φτάνω συνειδητοποιώ ότι το κοινό αποτελείται  από ντόπιους παππούδες και γιαγιάδες. Έχω επιλέξει να αφηγηθώ ιδιαίτερες ιστορίες από τη λογοτεχνία. Με πιάνει πανικός. Πώς θα δεχτούν οι γλυκύτατοι ηλικιωμένοι αυτές τις ιστορίες; Καταφτάνουν. Με τα καρεκλάκια τους. Η παράσταση αρχίζει. Και ακούνε. Και με κοιτάζουν στα μάτια. Και κουνάνε τα κεφάλια σαν να συμφωνούν. Κάποια στιγμή ένας παππούς με σταματάει: «Περίμενε», λέει. Περνάει ένα λεπτό –αιώνας μου φάνηκε. Ο παππούς επιστρέφει με μερικά κλαδιά στο χέρι. Τα βάζει στη νερομάνα και λέει: «Έτσι όπως το νερό θα πέφτει πάνω στα κλαδιά η φωνή σου θα είναι ακόμα πιο όμορφη». Και οι ιστορίες συνέχισαν, μέχρι αργά το βράδυ.

Δεν πίστευα ποτέ ότι θα γράψω. Συνέβη όμως. Πάντα έλυνα κόμπους με την αφήγηση και ξαφνικά άρχισα να δένω καινούριους με τη συγγραφή. Ο πιο μεγάλος λύθηκε από μια ιστορία που έγραψα, όχι για να γίνει βιβλίο αλλά για να τη μοιράζομαι με το στόμα και την καρδιά.

Γράφω σχεδόν πάντα αυτόματα. Ό,τι έχω γράψει, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, γεννήθηκε μέσα σε λίγες ώρες, χωρίς να το παιδέψω και να με παιδέψει και σχεδόν χωρίς διορθώσεις (ίσως γι’ αυτό δεν θα γίνω ποτέ πραγματική συγγραφέας…). Μόνη δοκιμασία που περνούν οι ιστορίες μου, η αφήγηση. Πριν γίνουν βιβλίο δοκιμάζονται πάντα με το στόμα και την καρδιά.
​
Αφηγούμαι όπως γράφω. Γράφω όπως μεταφράζω. Μεταφράζω όπως αφηγούμαι –οι σπόροι είναι πολλοί, το ρόδι όμως ένα…»

Έχουν εκδοθεί εννιά εικονογραφημένα βιβλία της για μικρούς και μεγάλους:

«Πώς γεννήθηκαν τα όνειρα», εκδ. Μεταίχμιο 2010,
«Αστέρια στον πάτο της λίμνης», εκδ. Μεταίχμιο 2011-βραβείο Πηνελόπη Μαξίμου του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου,
«Ο βάτραχος και το φιλί», εκδ. Μεταίχμιο, 2013,
«Μια μέρα που έγινε νύχτα», εκδ. Χριστάκης 2013,
«Μια καρδιά στα δεξιά», εκδ. Παρρησία 2014,
«Μικρά ξυπνήματα», εκδ. Παρρησία 2016,
«Ασφοντυλίτης», εκδ. Καλειδοσκόπιο 2017,
«Η γυναίκα που κοιμάται», εκδ. Καλειδοσκόπιο 2018,
«Το κλουβί με τα όνειρα», εκδ. Καλέντης 2018.
 
Εύη Γεροκώστα
Γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Σπούδασε Γαλλική Γλώσσα και Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και λογοτεχνική μετάφραση στο Κέντρο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Εργάστηκε σε οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος (Αρχέλων-Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία), στο ΕΚΕΜΕΛ-Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου, από το 2004 έως το 2014 ήταν υπεύθυνη του τμήματος εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ενώ από το 2014 συνεργάζεται με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. 

Έχει μεταφράσει από τα γαλλικά και τα αγγλικά περισσότερα από 130 βιβλία για παιδιά και ενήλικες.
Έχουν εκδοθεί εννιά εικονογραφημένα βιβλία της για μικρούς και μεγάλους: «Πώς γεννήθηκαν τα όνειρα», εκδ. Μεταίχμιο 2010, «Αστέρια στον πάτο της λίμνης», εκδ. Μεταίχμιο 2011-βραβείο Πηνελόπη Μαξίμου του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, «Ο βάτραχος και το φιλί», εκδ. Μεταίχμιο, 2013, «Μια μέρα που έγινε νύχτα», εκδ. Χριστάκης 2013, «Μια καρδιά στα δεξιά», εκδ. Παρρησία 2014, «Μικρά ξυπνήματα», εκδ. Παρρησία 2016, «Ασφοντυλίτης», εκδ. Καλειδοσκόπιο 2017, «Η γυναίκα που κοιμάται», εκδ. Καλειδοσκόπιο 2018, «Το κλουβί με τα όνειρα», εκδ. Καλέντης 2018.

Το 2002 μια κόκκινη κλωστή την έφερε στο δρόμο της αφήγησης. Αφηγείται επαγγελματικά σε μικρούς και μεγάλους από το 2003 και παραστάσεις της φιλοξενούνται σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, μουσικές σκηνές, θέατρα, φεστιβάλ κ.α., στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 

Το ρεπερτόριό της περιλαμβάνει ιστορίες προφορικής παράδοσης από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου που άκουσε, διάβασε, ή μετέφρασε, κυρίως όμως ιστορίες που τη «διάλεξαν».
​
Έχει πειραματιστεί συνδυάζοντας την αφήγηση με άλλες τέχνες: μουσική, ζωγραφική, χορός, θέατρο.
Τα τελευταία χρόνια έχει αφοσιωθεί στην αφήγηση παραμυθογραμμένων ιστοριών της λογοτεχνίας. Άλλες απευθύνονται σε μικρούς, άλλες σε ενήλικες. Μια άλλη προσέγγιση της λογοτεχνίας, ιστορίες που σαγηνεύουν όσους τις ακούν, κυρίως όμως εκείνη.

Από το 2015 μοιράζεται την εμπειρία της με τους ενήλικες σπουδαστές της Σχολής Αφηγηματικής Τέχνης του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών.