Ήρωες ζώα, πουλιά και έντομα

Η Μαρία Σούμπερτ 
παρουσιάζει ένα αφιέρωμα 
σε παιδικά βιβλία 
με ήρωες, ζώα, πουλιά & έντομα

Στα μέσα του Αυγούστου και ενώ οι περισσότεροι είναι σε διακοπές, ίσως αναρωτηθεί κανείς τι δουλειά έχει ένα κείμενο που να προτείνει βιβλία με ήρωες ζώα και έντομα. Τώρα όμως, μέσα σε ένα καλοκαίρι γεμάτο φωτιά, γεμάτο καταστροφές στην Εύβοια, την Αττική, τη Φθιώτιδα και την Πελοπόννησο και γεμάτο απώλειες σε ζώα, πουλιά και έντομα –τώρα χρειάζεται να θυμηθούμε, αλλά και να καταλάβουμε τη σημασία των ζώων στη ζωή μας. Είτε πρόκειται για εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, είτε πρόκειται για ήρωες παραμυθιών και βιβλίων, τα παιδιά ταυτίζονται με τα ζώα, διαθέτοντας ίσως κι εκείνα ένα πιο απλό, αθώο τρόπο σκέψης και συναίσθησης. 

Και αυτά τα βιβλία εξυπηρετούν αυτό ακριβώς το σκοπό. Να διατηρήσουν τη σημασία των ζώων στην ζωή των παιδιών, αλλά και να τους επιτρέψουν να τις ταυτίσεις, όταν εμείς οι ενήλικες κάνουμε ότι μπορούμε για να τις απαλείψουμε.
 
Έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια –ίσως και περισσότερα από 20- που είχα πρωτοδιαβάσει τη Φάρμα των Ζώων, σε μια αξιοπρεπή μετάφραση, σε μια έκδοση ενηλίκων, χωρίς εικόνες, χωρίς το παιχνιδιάρικο στοιχείο
που το ίδιο το βιβλίο κρύβει.
           
Και να το πάλι, εν έτη 2021, το πιάνω στα χέρια μου εικονογραφημένο από τον Chris Mould και μεταφρασμένο από την Αργυρώ Πιπίνη.
Ίσως να φταίει η έκδοση, ίσως να φταίει ο τρόπος σκέψης μου που άλλαξε στην τελευταία εικοσαετία, αλλά διάβασα ένα βιβλίο πλούσιο, με πολύ χιούμορ,
​με τραγικές περιγραφές, σοκαριστικές.
Ένα βιβλίο που περιγράφει την ανθρώπινη-ζωώδη φύση που γοητεύεται από την εξουσία, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο συχνά οι κοινωνίες λειτουργούν –ακόμα και η πιο αγνή επανάσταση, κρύβει μέσα της τους κινδύνους και τις παγίδες της ανθρώπινης ή έστω όπως γράφει ο Orwell, της ζωώδους φύσης.
           
Αν μη τι άλλο, γνωρίζουμε όλοι παγκόσμια τέτοια φαινόμενα. 

George Orwell
Η Φάρμα των Ζώων
Εικονογράφηση: Chris Mould
Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη
εκδόσεις Παπαδόπουλος
ISBN: 978-960-484-693-1
Τιμή: €10.99
 Ηλικία: 12+

Εννοείται πως θα διαβάσω παιδικό βιβλίο με τον τίτλο «Το καταραμένο κουνέλι». Και θα λατρέψω που το όνομα του εν λόγω κουνελιού θα είναι τόσο αθώο και αμόλυντο όπως Χιονονιφάδα. Και που κανείς δεν θα καταλαβαίνει πόσο ύπουλο και καταραμένο είναι αυτό το κουνέλι εκτός από τον Τόμι που βλέπει πίσω από το χιονόλευκο τρίχωμά του. Γιατί ο Τόμι πάντα πέφτει θύμα των ύπουλων κατουρημάτων του κουνελιού, των γαμψών νυχιών, όταν πηδάει τρομαγμένο στην αγκαλιά του. Εκείνος πρέπει να το ψάξει όταν το σκάσει από τον κήπο και θα κινδυνεύσει από τα σκυλιά, ενώ εξαιτίας του η μικρή του αδερφή η Άντζι, θα αρρωστήσει βαριά.
           
Αλλά όταν η εξιστόρηση των μοχθηρών πράξεων του καταραμένου κουνελιού φτάσουν στα αυτιά του διάσημου παραγωγού ταινιών, εκείνος θα αποφασίσει να το κάνει ταινία. Μήπως τελικά δεν είναι και τόσο καταραμένο το καταραμένο κουνέλι; 

Kerr Judith
Το καταραμένο κουνέλι
Μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου
εκδόσεις Παπαδόπουλος
ISBN: 978-960-484-687-0
Τιμή: €10.99
Ηλικία: 7+

Ζηλεύω. Θα ήθελα και το δικό μου βιβλίο που είχε βγει στα 19 μου χρόνια να ήταν τόσο μεστό, τόσο πλήρες και τόσο ολοκληρωμένο ως κείμενο,
χωρίς μια φράση να χρειάζεται να βγει, χωρίς
μια εικόνα να χρειάζεται να αναπτυχθεί ή να διαγραφεί.
           
Αυτό λοιπόν που εγώ στα 19 μου δεν κατόρθωσα να κάνω, το κάνει τώρα η 19χρονη Αναστασία Σταματοπούλου, με ένα βιβλίο-παραμύθι-ποίημα που απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα ηλικιών (από τα 10-12 χρόνια θα έλεγα και μετά).
           
Ο ήρωας λοιπόν της Αναστασίας ζει στη Ρωσία –μία χώρα που ήδη για εμάς καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου, χιονιού και μιας παράδοσης κοινής με την ελληνική, λόγω της θρησκείας, αλλά και τόσο ξένης. Ένας ήρωας που θέλει να μάθει τη γλώσσα των πουλιών, αλλά και ο οποίος καλείται από τον πατέρα του
να σκοτώσει τρία πουλιά για να το κατορθώσει αυτό.         

Φαίνεται η νεαρή συγγραφέας να πραγματεύεται στο έργο της την πάλη της ενηλικίωσης-ανεξαρτητοποίησης του ήρωα από την πατρική μορφή,
μια μορφή εξουσιαστική και εκφοβιστική.
Προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί με τον τρόπο των εφήβων,
απορρίπτοντας τον πατρικό λόγο, τον ανθρώπινο
και επιλέγοντας τον τρόπο των πουλιών.

Θα μπορέσει άραγε ο ήρωάς της να το κατορθώσει αυτό
​ή θα βρεθεί καθηλωμένος μέσα στο κλουβί του πατρικού λόγου;

Αναστασία Σταματοπούλου
Τα πουλιά
Εικονογράφηση:
​Βασίλης Κουτσογιάννης
εκδόσεις Καστανιώτη
ISBN: 978-960-03-6862-8
€ 12,00

Πιστές στον αγώνα υπέρ των γατιών η Αργυρώ Πιπίνη και η Ιφιγένεια Καμπέρη,
δεν θα μπορούσαν να μην μνημονεύσουν και τον αγώνα των Ελλήνων για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, αλλά και τις δυσκολίες που κάτι τέτοιο ενείχε.

            Μέσα από τη γάτα της Αμαλίας, λοιπόν, τον Όθωνα, οι δημιουργοί μας ταξιδεύουν στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης, αλλά και στις δυσκολίες να δημιουργηθεί ένα δυτικό κράτος από το μηδέν, να αναπτυχθεί η δυτική σκέψη
και συνείδηση σε έναν λαό περισσότερο συνδεδεμένο με την Ανατολή
παρά τη Δύση, αλλά και εν μέσω των ανταγωνισμών
για το ποιος δικαιούται να κατέχει την εξουσία και πώς.

            Σας είπα πως στην ουσία πρόκειται για την ιστορία μιας γάτας;
​Ναι, τελικά μάλλον η γάτα είναι απλώς η αφορμή. 

Αργυρώ Πιπίνη
Όθων και Αμαλία (Σειρά: Μικρά γατικά, βιβλίο 4)
Εικονογράφηση: Ιφιγένεια Καμπέρη
Εκδόσεις Πατάκη
ISBN   9789601689579
Τιμή: €7.70
Ηλικία: 5+

Πλησιάζει Σεπτέμβρης και οι διακοπές όπου να ‘ναι τελειώνουν.
            Μανίκι.

            Πώς θα αντέξουμε τώρα μέχρι του χρόνου;
            Δύσκολα. Εκτός κι αν ζείτε κι εσείς σε μια οικογένεια σαν του μπαμπά Αρκούδου, όπου οι διακοπές μπορούν να έρθουν κάθε φορά,
αρκεί να το αποφασίσετε και να το φανταστείτε.

            Έτσι και εδώ. Ο μπαμπάς Αρκούδος δουλεύει. Υποθέτω τηλε-εργάζεται (ελπίζω να μην έχει φτάσει η πανδημία και στη δική του χώρα).
Τουλάχιστον προσπαθεί, γιατί με μια ντουζίνα σχεδόν παιδιά στο σπίτι,
​πώς να το καταφέρεις;
           
Οι δημιουργοί του βιβλίου θα θέσουν λοιπόν το ερώτημα: τι αξίζει περισσότερο, να θυμώσεις για τη δουλειά που δεν μπορείς να κάνεις
ή να αφεθείς και να ταξιδέψεις με τη φαντασία σου σε έναν κόσμο διακοπών;

            Μαντέψτε! 

​Καρίν-Μαρί Αμιό
Ο μπαμπάς Αρκούδος κάνει διακοπές
Εικονογράφηση: Ζεράλντ Γκερλέ
Μετάφραση: Πετρούλα Γαβριηλίδου
εκδόσεις Μίνωας
ISBN:  978-618-02-1487-1
Τιμή: €12,20
Ηλικία: 2+

Η Μελίνα φοβάται τις μέλισσες και εύχεται να μην υπήρχαν.
Μέχρι που στον ύπνο της θα μεταμορφωθεί σε μέλισσα και θα ζήσει τη ζωή στο μελίσσι. Θα ανακαλύψει πόσο πολύτιμες είναι όχι μόνο για τη διατροφή μας,
αλλά και για την επιβίωσή μας, αφού από αυτές εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά
η επικονίαση των δέντρων και των λουλουδιών.

            Η Μελίνα λοιπόν δε θα μάθει απλώς για τη ζωή των μελισσών,
αλλά θα τις σώσει και από την επίθεση των σφηκών.
Δεν το λες και λίγο αυτό!
​
            Το βιβλίο συμπληρώνεται από ένα παράρτημα για την ζωή
και τη λειτουργία του μελισσιού και της μέλισσας. 

Βασιλική Τσουρή
Η Μελίνα και το μέλι
Εικονογράφηση: Μαριάννα Φραγκούλη
εκδόσεις Ελληνοεκδοτική
ISBN: 978-960-563-411-7
Τιμή: 12.51
Ηλικία: 4+

Το Σοφούλι είναι ένα πολύχρωμο πρόβατο.
Χαρούμενο κι ευτυχισμένο.
Μόνο που έχει κι αυτό τα προβλήματά του.
Να, θέλει αυτό το μπαλάκι που έχει ο φίλος του
και μόλις εκείνου του πέσει,
θα το πάρει. Θα το λατρεύει. Αλλά δεν θα μπορέσει να αντέξει τις τύψεις,
γιατί ξέρει πως αυτό που έκανε δεν ήταν το σωστό.

            Την άλλη φορά όμως το ίδιο το Σοφούλι θα αποφασίσει να πλέξει με το δικό του πολύχρωμο μαλλί ρούχα χρωματιστά για τα άσπρα και γκρίζα πρόβατα.
Μέχρι που θα ανακαλύψει πως εκείνο ξεγυμνώθηκε.
Αλλά με έναν μαγικό τρόπο το μαλλί του θα βγει ξανά.

            Η Σοφία Μαντούβαλου γράφει τα πρώτα δύο βιβλία –φαίνεται πως θα ακολουθήσουν κι άλλα- μιας σειράς που προσεγγίζει δυσκολίες των μικρών παιδιών: τον διαχωρισμό του τι μπορούν να πάρουν και τι όχι, τι είναι δικό τους και τι όχι, αλλά και το να μοιράζονται αυτά που εκείνα έχουν, παρά το φόβο πως θα τους τα πάρουν όλα.

Ο τρόπος της είναι τρυφερός και πολύ καθησυχαστικός,
γιατί όλα στο τέλος μπορούν να φτιάξουν.

            Αυτό δε χρειάζονται και τα παιδιά;

Σοφία Μαντούβαλου
Σοφούλι, ένα πρόβατο με χαρακτήρα
Εικονογράφηση: Αιμιλία Κονταίου
εκδόσεις Μεταίχμιο
Τιμή: 9,90€
Ηλικία: 3+ 

Το πρόβατο με τα κόκκινα αυτιά
ISBN: 978-618-03-2425-9
​
Το πρόβατο που έπλεκε πουλόβερ
ISBN: 978-618-03-2424-2

Είναι σημαντικό να βρίσκεις την κλίση σου.
Και αν αυτή είναι να καταπολεμάς το έγκλημα
χρησιμοποιώντας τις σούπερ δυνατές σου μεταμφιέσεις, τόσο το καλύτερο.

Σαν τον Ροκ, τον σταρ της μεταμφίεσης, που θα μπει στην σούπερ εκπληκτική ομάδα καταπολέμησης εγκλήματος του Αρχηγού Γκραντ.

Μαζί λοιπόν με την Τάμπι, την Φριλ και τον Χόμι θα εξουδετερώσουν μεγάλους κακοποιούς, θα σώσουν τα υπόλοιπα ζώα, αλλά θα αποκτήσουν
​και μεγάλους εχθρούς που σίγουρα δεν θα τους αφήσουν σε ησυχία…

            Ενδιαφέρον. 

Άντριου Μακντόναλντ
Τα περιστέρια ξεφτέρια 1: καταπολεμούν το έγκλημα
Εικονογράφηση: Μπεν Γουντ
Μετάφραση: Ευγενία Κολυδά
εκδόσεις Ψυχογιός
ISBN: 978-618-01-4014-9
Τιμή: 11,10 €
Ηλικία: 7+
​
Άντριου Μακντόναλντ
Τα περιστέρια ξεφτέρια 2: τρώνε τον κίνδυνο με το κουτάλι
Εικονογράφηση: Μπεν Γουντ
Μετάφραση: Ευγενία Κολυδά
εκδόσεις Ψυχογιός
ISBN: 978-618-01-4016-3
Τιμή: 11,10 €
Ηλικία: 7+