Θεαθήναι Πρόσωπα: Σοφία Δάρτζαλη

Η Μαρία Σούμπερτ παορυσιάζει
​στα "Πρόσωπα" την Σοφία Δάρτζαλη

Η πιο έντονη ανάμνηση που έχω σε σχέση με την έννοια του χρόνου, είναι όταν αφότου πέθανε η γιαγιά μου –πλήρης ημερών- πήγαμε κάποιο καιρό αργότερα με τη μητέρα μου να αδειάσουμε το σπίτι της. Και εκεί ξαφνικά ήρθα σε επαφή με την απώλεια, όταν συνειδητοποίησα πως τα ρολόγια στο σπίτι της λειτουργούσαν ακόμα. Τότε μου είχε φανεί αδιανόητο αυτό. 

Αυτή είναι η πρώτη μου σκέψη διαβάζοντας το βιβλίο της Σοφίας Δάρτζαλη «Έχεις λίγο χρόνο;» που εικονογράφησε η Σάντρα Ελευθερίου για τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ένα βιβλίο, στο οποίο ο χρόνος μέσα από ένα παλιό ρολόι με κούκο συντροφεύει τον άντρα-ήρωα σε όλη του τη ζωή –μέχρι το τέλος της- για να ‘δοθεί’ μετά σε ένα άλλο βρέφος που μόλις γεννήθηκε και να το συντροφέψει στη δική του ζωή. 

Με ήρωα τον κούκο του ρολογιού, η συγγραφέας γράφει ένα συγκινητικό και ποιητικό βιβλίο για το χρόνο που περνάει, τον χρόνο που μένει πάντα αναλλοίωτος όσο κι αν αλλάζουμε εμείς, αλλά και την «παράδοση της σκυτάλης» στις νεότερες γενιές, όταν πια ο δικός μας χρόνος τελειώσει. Γιατί ο χρόνος είναι κυκλικός –ποτέ δεν τελειώνει, απλώς μόλις τελειώσει ο δικός μας κύκλος, ανοίγει ένας άλλος.  ​

«...κ' ίσως, για να βγάλεις φτερά, 
φτάνει ν' ακουμπήσεις σ' έναν τοίχο 
και να σκεφτείς πόσο λίγο θα ζήσεις - έτσι άρχισαν τα πουλιά... 
Τάσος Λειβαδίτης 

"Η Μαρία με ρώτησε γιατί έγραψα αυτό́ το βιβλίο. Από́ πού ξεκίνησε αυτή́ η σκέψη. Η ιδέα. Η ιστορία.

Δεν ξέρω αν μπορώ να πω με σιγουριά το πότε και το πώς.

Οι ιστορίες έρχονται πάντα εκεί που δεν τις περιμένεις. Καταφθάνουν χωρίς ειδοποίηση και με περίσσιο θράσος τρυπώνουν στο νου σου.

Κι όταν σε ρωτούν πώς άρχισε, πώς να μαζέψεις τις στιγμές, χωρίς ν’ αφήσεις ίχνη από́ έτοιμες πατημασιές στο χιόνι για να βολευτούν τα βήματα εκείνου που βαδίζει στον ίδιο δρόμο; Το σωστό́ είναι καθένας που πιάνει ένα βιβλίο, κάθε σελίδα να τη διαβάζει με τα δικά́ του μάτια, τη δική́ του καρδιά́. Χωρίς καθοδήγηση.

Μα έλα που οι λέξεις σε προδίδουν πάντα. Κι έτσι ο χρόνος που γίνεται πουλί προδίδει το παιδικό́ όνειρο της συνέχειας. Την προσδοκία της επιστροφής. Για κάτι που δεν θα χαθεί κι όταν χαθούμε.

Όταν έφυγε ο μπαμπάς, κάποιος μου έφερε τα πράγματά του. Τα γυαλιά́ του, ένα ραδιοφωνάκι, μια εφημερίδα, τα φάρμακα που μισούσε, το ρολόι του.
Τα πήρα άτολμα, σε χέρια επίτηδες μουδιασμένα να μη νιώθουν το κρύο.
Κι ένα τικ τακ, μια κίνηση στο δευτερολεπτοδείκτη με έκανε να τα χάσω.

Πόσο παράδοξο μου φάνηκε, τι προδοσία! Τα πράγματα να ζουν, χωρίς εκείνον. Στιγμιαία μου ήρθε να το πετάξω με δύναμη, να σπάσει, το θρασύ́, το παλιορόλογο, ποιο νόμιζε πως είναι;

Μα ήταν δικό́ του.
Και για κάποιον περίεργο λόγο μού έδειχνε πως ο χρόνος συνεχίζεται.

Έπρεπε, εξάλλου. Έπρεπε να συνεχίσει, να τρυπώσει σε μια βρεφική́ κούνια, να καλωσορίσει γλυκά τη νέα ζωή́ που ήταν στον δρόμο.

Κι αν θέλεις, ο χρόνος πετά, από́ καρδιά σε καρδιά́, τρυπώνει βαθιά μέσα στο νου και συνεχίζει από́ κει που τον άφησες στην ψυχή́ όσων θυμούνται και νιώθουν.

Κι αν με ρωτάς πού θέλω να είναι οι αγαπημένοι μου, εγώ θα σου δείχνω τα σύννεφα, εκεί θέλω να είναι, ξαπλωμένοι κι ακούραστοι, να μας κοιτούν και να μας στέλνουν με φτερωτούς αγγελιοφόρους την (ψευδ)αίσθηση της συνέχειας, του διαλόγου, της συνύπαρξης με κάτι που φαινομενικά έχει παρέλθει αλλά φτεροκοπά με κάθε σου ανάμνηση.
​
Όσο για τα «κούκου» – μικρά σημεία στίξης είναι, που σου θυμίζουν να κρατήσεις τη στιγμή́, την όποια στιγμή́ εσένα σ’ αγγίζει. Να τη χαρείς, να τη ζήσεις, να τη μοιραστείς κι έπειτα να τη χαρίσεις ως ανάμνηση σε κάποιον που έρχεται».

Σοφία Δάρτζαλη
Έχεις λίγο χρόνο;
Εικονογράφηση:
​Σάντρα Ελευθερίου
εκδόσεις Μεταίχμιο
ISBN: 978-618-03-2427-3
Τιμή: 13,30€
Ηλικία: 5+