ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΩΝ ΓΚΡΙΜΜ»

της Μαρίας Σούμπερτ

Ένα παραμύθι εμπνευσμένο από τις αφηγήσεις των αδερφών Γκρίμμ, ένα παραμύθι βασισμένο στους θρύλους και του μύθους της βορειοευρωπαϊκής παράδοσης, ανεβασμένο με εννέα ηθοποιούς και ζωντανή μουσική. Ακολουθώντας τα σκοτεινά παραμύθια της μεσαιωνικής Ευρώπης, «Το Δάσος των Γκριμμ» μιλάει για ένα χωριό και τους κατοίκους του. Για τον Πρώτο, τον Δήμαρχο, που ήταν ο καλύτερος στα αθλήματα και ο πιο δυνατός. Για τον Ποιητή που κανείς δεν ακούει τα ποιήματά του. Για τις δουλειές που πρέπει να γίνουν. Για τη ζωή τους κλεισμένη μέσα στους κόλπους της ίδιας της κοινότητας, που δεν θέλει επαφή με κανέναν έξω από αυτήν. Έτσι και όταν έρθει η γριά να ζητήσει νερό, κανείς δε θα της δώσει. Γιατί από ένα ποτήρι νερό ξεκινάνε όλα –ποιος ξέρει τι θα ζητήσουν μετά; Τότε θα πέσει η κατάρα, γιατί η γριά είναι μάγισσα, και το νερό θα χαθεί από το χωριό. Μόνο αν μπορέσει κάποιος να μπει στο δάσος, να καθρεφτιστεί στο νερό της λίμνης, να μη μαγευτεί και να λύσει το γρίφο, μόνο τότε θα λυθούν τα μάγια. Όσοι πήγαν δεν γύρισαν ποτέ. Πέρασαν χρόνοι επτά. Τότε θα ξεκινήσουν τα τρία παιδιά.
    
Ένα θεατρικό έργο γεμάτο τελετουργικά σύμβολα και αναφορές άμεσες ή έμμεσες στα παραμύθια των αδερφών Γκριμμ – η λίμνη καθρέφτης, τα μήλα, το τέρας και οι άνθρωποι που έχουν απορροφηθεί από τη δύναμη του δάσους και έχουν χάσει τον προορισμό τους - η παιδική αθωότητα, η μάγισσα με την διπλή όψη, η λησμονιά και η μνήμη. Στοιχεία που παραπέμπουν σε αρχαία μυθολογικά σύμβολα, στο δάσος που είναι η ζωή. Σε ένα δάσος που καταδικάζει όσους μπαίνουν αβασάνιστα, χωρίς δεύτερη σκέψη, χωρίς σεβασμό. Η μνήμη είναι όμως αυτή που θα φέρει τη λύση στο έργο. Η μνήμη και η σύνδεση. Μπορεί η κατάρα της μάγισσας να ζητάει να δοθεί κάτι από καρδιάς, στην ουσία όμως η σύνδεση με το παρελθόν, η ίδια η παρουσία της μνήμης είναι αυτή που επιτρέπει στα παιδιά να λύσουν τα μάγια. «Είμαι κόρη των γονιών μου και αδερφή των αδερφών μου/το σπιτάκι μου δεν είναι βάρος, είναι ελαφρύ μου δίνει θάρρος», λέει η Λευκή, το ένα εκ των τριών παιδιών. Και αυτό φαίνεται να είναι το μάντρα που της επιτρέπει να μην τρομάξει στη εικόνα του τέρατος, αλλά να δει από πίσω. Το κορίτσι διαθέτει ένα δικό του ξόρκι, που το κρατάει ασφαλές, συνδεδεμένο με την ιστορία και τη μνήμη. Που το κρατάει συνδεδεμένο με την οικογένεια και το χωριό, αλλά όχι δέσμιό τους. Η παιδική αθωότητα άλλωστε είναι αυτή που θα μπει στη λίμνη χωρίς να μαγευτεί, θα δει πέρα από το τέρας τον Δήμαρχο, θα λύσει τα μάγια για όλους μέσα στο μαγεμένο δάσος. 
    
Είναι γεγονός πως όσοι αγνοούν την σύνδεση με το παρελθόν και τη δύναμη των σχέσεων, όσοι θεωρούν πως αρκεί να απομακρυνθείς φυσικά από κάτι είναι αρκετό – αυτοί είναι που στην ουσία μένουν καταδικασμένοι να γυροφέρνουν γύρω από τις άλυτες σχέσεις τους. Μνημονεύοντας τη σχέση όμως, γνωρίζοντας τις οικογενειακές ιστορίες και παραδόσεις και αποδεχόμενες αυτές, μπορεί το άτομο να βρει την έννοια και τη μνήμη της οικογένειας αρωγό – τα παιδιά του παραμυθιού είναι τα μόνα που μπορούν να απομακρυνθούν, χωρίς να χαθούν. Τα μόνα που θυμούνται το χωριό. Που θυμούνται τη μητέρα. 

Η είσοδος και περιπλάνηση στο σκοτεινό δάσος, η μάγισσα με τη διπλή όψη, η λίμνη/καθρέφτης που καθρεφτίζει την αληθινή μορφή καθενός, τα νερά της λίμνης που γεννούν τέρατα, είναι σύμβολα δυνατά της μητρικής μορφής. Σαν παιδιά οι ήρωες του παραμυθιού περιπλανώνται μέσα στο μητρικό υποσυνείδητο και βασανίζονται μέχρι να βρουν τρόπο να εκφράσουν την αληθινή τους πλευρά, αλλά και να ανεξαρτητοποιηθούν από αυτήν. Θέλει κόπο, προσπάθεια και τόλμη το να ανεξαρτητοποιηθεί το παιδί, να «εγκαταλείψει» τη μητέρα /δάσος και να ωριμάσει.

Το έργο είναι δύσκολο και ακόμα πιο δύσκολη η αναπαράστασή του, κάτι που όμως έχει επιτευχθεί με συντονισμένους ηθοποιούς που έχουν δουλέψει πολύ για το τελικό αποτέλεσμα. Η παράσταση πλαισιώνεται από εξαιρετικά σκηνικά, τα οποία χρησιμοποιούν τη σκιά και το φως με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μάσκες ζώων και πουλιών, μάσκες ανθρώπων χαμένων στο δάσος, εμπλουτίζουν το σκηνικό, δημιουργώντας συνεχώς νέα ερεθίσματα. Παίζοντας με τις σκιές και δημιουργώντας σε συγκεκριμένα σημεία θέατρο σκιών, τα παιδιά θεατές βιώνουν το σκοτεινό και τρομερό δάσος. Και παρ’ ότι πολλοί γονείς φρίττουν μπροστά στο ενδεχόμενο να τρομάξει κάτι τα βλαστάρια τους, οι μικροί θεατές ουρλιάζανε από ενθουσιασμό, γελούσαν και συμμετείχαν. 
    
«Το Δάσος των Γκριμμ» είναι ένα πυκνό και γεμάτο έργο, με την πλοκή και την δράση να εξελίσσονται συνεχώς.  Ίσως γι’ αυτό να με δυσκόλεψε ο ήχος του θεάτρου –ένας ήχος που παραμόρφωνε τις φωνές και δημιουργούσε θόρυβο, όταν έπρεπε να μοιραστεί ο ήχος σε δύο ταυτόχρονα μέρη της σκηνής. Δεν είναι η πρώτη φορά που επισκέπτομαι το Γυάλινο Μουσικό Θέατρο, την προηγούμενη πριν πολλά χρόνια σε μια συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Βιώνοντας και τότε μια εμπειρία με προβληματικό ήχο, τείνω να καταλήξω πως ο ίδιος ο χώρος δεν ενδείκνυται εν τέλει ούτε για θέατρο, ούτε για μουσική. 
    
Δεν ξέρω πώς να κλείσω αυτό το κείμενο. Δεν θέλω να κλείσω με την αίσθηση ενός αρνητικού χώρου σε μια τόσο ενδιαφέρουσα παράσταση. Θα κλείσω λοιπόν με μια φράση από την αρχή ακόμα του έργου: «Αν γίνεται λαθάκι, θάβεται στο χώμα». Το θάβω λοιπόν κι εγώ στο χώμα και κρατάω την υπόλοιπη αίσθηση της πληρότητας των χρωμάτων, των κινήσεων, της ζωντανής μουσικής.  
 

Συντελεστές
Κείμενο και Σκηνοθεσία: Ντίνα Σταματοπούλου
Πρωτότυπη Μουσική: Κωστής Μαραβέγιας
Στίχοι: Ντίνα Σταματοπούλου
Σκηνικό: Μυρτώ Λάμπρου
Μάσκες – Κοστούμια – Ειδικές Κατασκευές: Μάρθα Φωκά
Σχεδιασμός Φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Εικονογράφηση φυλλαδίου: λούπες printing
Γραφιστικά: Γιάννης Στύλος
Promo video: Ζήσης Κοκκινίδης – Ίων Παπασπύρου
Βοηθός σκηνοθέτη: Άννα Βεκιάρη
Καλλιτεχνικός Συνεργάτης: Πλάτωνας Τσαμαδός
Υπεύθυνος Φωτισμών: Αργύρης Καλοπήτας
Υπεύθυνοι ήχου: Γιάννης Κολεβέντης, Γιώργος Κολεβέντης
Κατασκευή Σκηνικού: Αλέξανδρος Λίτσης, Τόνυ Μπομπάυ
Ραφή κοστουμιών: Ευθαλία Κυρίτση
Μακιγιάζ: Μαρία Μουσαράι

Οργάνωση Παραγωγής: Εύη Κουρεμένου
Παραγωγή: Γυάλινο Μουσικό Θέατρο
Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώργος Κοψιδάς, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Alex de Paris, Αναστασία Ευστρατιάδη, Βασίλης Ζώης, Λήδα Μανιατάκου, Ιωάννα Μάντζαρη, Αναστασία Στυλιανίδη, Ράνια Φουρλάνου