ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΆΝΝΑ ΒΕΡΡΟΙΟΠΟΥΛΟΥ

της Μαρίας Σούμπερτ

Ο J.C. Cooper (2007:136) γράφει πως «Τα ζώα βοηθοί προσφέρουν […] την ενστικτώδη γνώση, και αντίδραση που είναι τόσο αποτελεσματική σε στιγμές κρίσης, όταν η λογική δε φέρνει κανένα αποτέλεσμα ΄και η αντίδραση στα γεγονότα πρέπει να είναι άμεση». Και επεξηγώντας την ενστικτώδη γνώση γράφει πως αφορά μια «[…] άμεση ανταπόκριση στις δυνάμεις της φύσης, μια καλύτερη αυθόρμητη κατανόηση όσων ο άνθρωπος έχασε ή άφησε να ατροφήσουν, αλλά μπορούν να ξανακερδηθούν απ’ οποιονδήποτε είναι ικανός να αποκαταστήσει μια στενή σχέση με ένα ζώο ή πουλί».
         
Στο παραμύθι της Άννας Βερροιοπούλου, η σχέση ήρωα –ζώου αναπαρίσταται από τη σχέση της Λίλυ και της Λούσυ. Η Λίλυ είναι κορίτσι που περιγράφεται μοναχικό. Ζει στο πιο απομακρυσμένο σπίτι του πιο απομακρυσμένου χωριού. Στη μια πλευρά έχει τη θάλασσα και στην άλλη το «λιβαδάκι», την πλαγιά που κατρακυλάει ευτυχισμένη η Λίλυ μέσα στα λουλούδια.
         
Μια άλλη Χάιντι ζωντανεύει στις σελίδες του βιβλίου της Άννας Βερροιοπούλου με την στιβαρή και παιχνιδιάρικη εικονογράφηση της Mariana Villanueva Segovia. Ενός κοριτσιού που μεγαλώνει χωρίς φίλους, που εύχεται να είχε έστω και έναν φίλο. Στην ευχή της απαντάει ένα γάβγισμα και η Λίλυ γνωρίζει τη Λούσυ, ένα λαγωνικό της οικογενείας των Weimaraner, των σκύλων της αυλής της Βαϊμάρης ήδη από το 17ο αιώνα. Οι δυο τους θα γίνουν γρήγορα αχώριστοι και μάλιστα θα σώσουν το μικρό τους χωριό όταν αυτό κινδυνεύσει να πλημμυρίσει. 

​Η ιστορία είναι όμορφη και κυλάει αρμονικά, αναπτύσσει τη σχέση παιδιού και σκύλου σε μια σχέση ισότιμη, σε μια σχέση εμπιστοσύνης και αγάπης. Κυρίως όμως, μιλάει για το κομμάτι εκείνο του παιδιού που ταυτίζεται με την αθωότητα, την ετοιμότητα, την προστατευτικότητα και την ασφάλεια που προσφέρει ο σκύλος, δημιουργώντας μια σχέση δυνατή –που θυμίζει κατά πολύ τα παιδιά και τα δαιμόνια τους στην Τριολογία του Κόσμου του Φίλιπ Πούλμαν. Και εδώ φαίνεται η σχέση να μην είναι μόνο εξωτερική. Είναι μια σχέση που απεικονίζει την εσωτερική σχέση του παιδιού με τον εαυτό του, με το περισσότερο ασυνείδητο και ενστικτώδες κομμάτι του, ένα κομμάτι που τείνει να χάνεται όσο το παιδί μεγαλώνει.
         
Για τη σχέση αυτή μας μίλησε και η συγγραφέας. 

«Μπορεί η φιλία ανάμεσα σε ένα κορίτσι και σε έναν εγκαταλελειμμένο σκύλο να σώσει τον κόσμο; Η Λίλυ και η Λούσυ το καταφέρνουν και μας δίνουν μαθήματα συνεργασίας και αλληλεγγύης, ευθύνης και ομαδικότητας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Για καιρό γυρόφερνε στο μυαλό μου η σκέψη να γράψω ένα παραμύθι. Μιας και στη ζωή μου είχα τη χαρά να εργασθώ σε δύο αντικείμενα που αγαπώ ιδιαίτερα, την προστασία του περιβάλλοντος και τη λογοτεχνία, με το που έγινα μαμά, η σκέψη της συγγραφής ενός παραμυθιού ξεπήδησε μάλλον αυθόρμητα. Με το “Λίλυ & Λούσυ”, το οποίο απευθύνεται σε παιδάκια προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας, ήθελα να μιλήσω για τη φύση και να υφάνω ένα γαϊτανάκι φιλίας, στο οποίο πλέκονται ενθουσιασμένοι άνθρωποι και ζώα. Ωστόσο να σας εκμυστηρευτώ ότι δεν ήταν αυτή η προτεραιότητά μου. Πρώτο μου μέλημα δεν ήταν “το μήνυμα”, αλλά η χαρά που μπορεί να προσφέρει ένα βιβλίο στο παιδί, το χαμόγελο και η ζεστασιά όταν διαβάζουμε ένα παραμύθι αγκαλιά με τα παιδιά μας. Ως μαμά έχω την εντύπωση ότι πολλά παραμύθια είναι γραμμένα για να ταιριάζουν στα κριτήρια των ενηλίκων, οι οποίοι εξάλλου είναι αυτοί που θα τα αγοράσουν. Εγώ ήθελα μια παραμυθοϊστορία που τα παιδιά θα την επέλεγαν τα ίδια από τα ράφια της βιβλιοθήκης και θα διασκέδαζαν μαζί της. Και πιστεύω ότι μέσα από τη δύναμη της ιστορίας, από την ικανοποίηση της ανάγνωσης-αφήγησης, από το γέλιο, τη συγκίνηση, την ταύτιση, το παιδί θα βγάλει μόνο του τα συμπεράσματά του.

​Πιστεύω πολύ στο ενσυναίσθημα των παιδιών, στην εκπληκτική τους ικανότητα να βιώνουν ένα παραμύθι και να παίρνουν βιωματικά τα μηνύματα μιας ιστορίας. Με την ίδια λογική επέλεξα την εικονογράφο μου. Δεν ήθελα εικόνες που να «χτυπούν στο μάτι», αλλά που να είναι προσιτές αισθητικά και κατάλληλες συναισθηματικά για τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Ήθελα ζωγραφιές με απλές, καθαρές γραμμές και λιτές γεωμετρικές φόρμες, όλο χρώμα και φως, που να συνομιλούν με το κείμενο. Έψαξα πολύ, σε δημιουργούς σε όλον τον κόσμο, και βρήκα αυτό που φανταζόμουν στη βραβευμένη Μεξικάνα καλλιτέχνιδα Mariana Villanueva Segovia. Η φρέσκια,  δροσερή, τρυφερή, μοντέρνα και ταυτόχρονα νοσταλγική, αλλά πάνω απ’ όλα γεμάτη παιδικότητα εικονογράφησή της, με ενθουσίασε και με συγκίνησε. Και ίσως τελικά οι λέξεις ενθουσιασμός και συγκίνηση να είναι η κινητήρια δύναμη της έμπνευσής μου. Και, παρόλο που το καθετί κρύβει από πίσω πολύ δουλειά, τρέξιμο και την αγωνία των προσδοκιών, η διαδικασία της δημιουργίας και της έκδοσης ενός παιδικού βιβλίου με έχει συνεπάρει. Είχα φυσικά την τύχη να συνεργαστώ με έναν εκπληκτικό παιδικό εκδοτικό οίκο, τη «Μικρή Σελήνη», που με την πρωτοτυπία των ιδεών τους, όπως για παράδειγμα τις παιδαγωγικές δραστηριότητες που προτείνουν για τα βιβλία τους, δεν είναι για μένα μια απλή συνεργασία, αλλά άλλη μια πηγή έμπνευσης.
 
Να σας πω και λίγα λόγια για τις πρωταγωνίστριες του βιβλίου. Για ηρωίδα του παραμυθιού διάλεξα (ή με διάλεξε, δεν μπορώ να ξέρω) ένα μοναχικό κορίτσι που ζει στο πιο απόμερο σπίτι του πιο απόμερου χωριού, που μεγαλώνει σε ένα ζεστό σπιτικό, έχοντας για παρέα την ομορφιά της φύσης. Η Λίλυ, σαν παιδί κι αυτή, έχει τη φαντασία να σκαρφίζεται παιχνίδια και την ικανότητα να παρατηρεί και να μαγεύεται από τα μικρά και μεγάλα θαυμαστά του κόσμου γύρω της. Δεν έχει χάσει αυτό που στερούνται σήμερα τα παιδιά της πόλης, τη σύνδεση με τη φύση και την ελευθερία να βγαίνει έξω για παιχνίδι, τρεχάλες κι εξερευνήσεις. Δυστυχώς τα παιδιά έχουν χάσει πια την πρωτοβουλία στο ελεύθερο παιχνίδι, ακολουθούν κατά κάποιο τρόπο ένα πρόγραμμα ακόμα και τις ελεύθερες ώρες τους: απογεύματα γεμάτα δραστηριότητες και το “πάω έξω να παίξω” της καλοκαιρινής γειτονιάς έχει αντικατασταθεί από summer camps.

Το παιχνίδι όμως, όταν είναι μοναχικό, δεν είναι πάντα αρκετό. Όλοι έχουμε ανάγκη να μοιραζόμαστε και η Λίλυ αναζητά ένα φιλαράκι για παρέα. Το αεράκι του δάσους πραγματοποιεί την ευχή της: μέσα από το θρόισμα των φύλλων φτάνουν τρία γαβγίσματα και μετά από λίγο μπαίνει καλπάζοντας στην ιστορία η Λούσυ, ένα λαγωνικό, που είναι μοναχικό και αναζητά ένα φιλαράκι κι αυτό. Οι σκύλοι, όπως και ο άνθρωπος, είναι όντα κοινωνικά, δυστυχούν χωρίς συντροφιά και βιώνουν την αγωνία της μοναξιάς. Λένε πως ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου είναι ο σκύλος και, δεν ξέρω αν είναι ο καλύτερος, ξέρω όμως πως είναι φίλος και η φιλία μαζί τους από τις πιο δυνατές και συγκλονιστικές, οι αγκαλιές τους ζεστές και μαλλιαρές. Ως μαμά είμαι ευτυχής που το παιδί μου είχε την υπέροχη εμπειρία να συνυπάρξει με το τετράποδο μέλος της οικογένειας μας, τη Λούσυ. Ναι, ξέχασα να σας πω κάτι σημαντικό: η Λούσυ υπήρξε, ήταν πολύτιμη φίλη και ευτυχισμένο μέλος της οικογένειάς μας, μέχρι που τα γεράματα την πήραν μακριά μας. Και αυτός είναι ένας άλλος, προσωπικός, λόγος για τον οποίο έγραψα αυτό το παραμύθι. Επιθυμούσα να μοιραστώ μαζί σας τη χαρά και την ισορροπία που φέρνει σε ένα παιδί η συνύπαρξη με ένα ζώο, αρκεί φυσικά το ζώο αυτό να είναι μέλος του σπιτιού κι όχι παιδικό παιχνίδι ή μπιμπελό. Και επίσης να μιλήσω για την ικανοποίηση και το αίσθημα ευθύνης που συνεπάγεται η υιοθεσία ενός αδέσποτου. Άλλωστε, όπως μας λένε η Λίλυ και η Λούσυ, όλοι μας είμαστε σημαντικοί, μικροί, μεγάλοι, δίποδοι και τετράποδοι.
 
Σας ευχαριστώ πολύ,
Άννα Βερροιοπούλου»