Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

Οι άνθρωποι που ασχολούμαστε με το παιδικό βιβλίο και το παραμύθι είναι πάντα χρήσιμο να παρακολουθούμε τις επιστημονικές αναφορές σε αυτό. Και όχι για να γίνουμε ειδικοί σε οποιοδήποτε τομέα, αλλά για να έχουμε γνώση και εικόνα του τι σημαίνει το παραμύθι –αν απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους ή ενήλικες, αν είναι καταστροφικές οι λαϊκές παραδόσεις με την βιαιότητα που εμπεριέχουν, αν αντέχουν τα παιδιά αυτές τις αφηγήσεις. Και ενώ παρατηρούμε μια –πιθανά από εθνικό αίσθημα ορμώμενη- πλήρη αποδοχή της ελληνικής μυθολογίας με τις σφαγές, τις ανθρωποφαγίες και τις αιμομικτικές σχέσεις-, τείνουμε να αποκλείουμε ως βαθιά ενοχλητικές και επικίνδυνες τις λαϊκές αφηγήσεις όπως για παράδειγμα την Πούλια και τον Αυγερινό, όπου ο πατέρας τρώει το κρέας της μητέρας και αποφασίζει να φάει και τα παιδιά του.
           
Από τις εκδόσεις Νήσος κυκλοφορεί το βιβλίο «Μύθος και παραμύθι. Από την αφήγηση στον ψυχαναλυτικό λόγο», που αποτελεί επιλογή από τις ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Παιδιού και Εφήβου την Άνοιξη του 2018. Στις ανακοινώσεις αυτές θα διαβάσει ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας, αλλά και ο εκπαιδευτικός και ο γονιός, για τον τρόπο με τον οποίο εμπλέκεται η αφήγηση και η ανάπτυξη ιστοριών με την προσωπική μας ιστορία, αλλά και πώς «Οι μύθοι δημιουργήθηκαν απέναντι στην ανάγκη της αναζήτησης του ανθρώπου για απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα (ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε, γιατί υπάρχουμε), όπως και σε φαινόμενα (φυσικά ή ενδοψυχικά) ακατανόητα, τα οποία ζητούσαν κάποια εξήγηση που θα τους έδινε νόημα. Ο μύθος είναι ένα παιχνίδι φαντασίας σε έναν Ιδεατό κόσμο, πέρα από την καθημερινότητα» (Αναστασόπουλος Δ., Ζαχαριά Α.).

​Αντίστοιχα τα παραμύθια «διαπραγματεύονται θέματα αναπτυξιακής φάσης σχετικά με ανεκπλήρωτες επιθυμίες, κινητοποιώντας δημιουργική φαντασία, ενώ στις προσπάθειές τους γίνονται εμφανείς η σχάση, ιδέες μεγαλείου, διαστρεβλώσεις της εικόνας σώματος και μαγική σκέψη. Τα αγαπημένα παραμύθια σαν τα επαναλαμβανόμενα όνειρα, αναζητούν λύση σε αναπτυξιακές αγωνίες και αντιφάσεις του ιδεώδους Εγώ και της καθημερινής πραγματικότητας» (Αναστασόπουλος Δ.).

Ο τόμος αποτελεί μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και χρήσιμη έκδοση πάνω στην ψυχαναλυτική ανάγνωση των παραμυθιών και των μύθων, αφού παρουσιάζει με κλινικά παραδείγματα την χρησιμότητά αλλά και την αναγκαιότητά τους στην θεραπεία παιδιών και εφήβων –που αποτελεί και το αντικείμενο της ΕΕΨΨΠΕ. Είτε πρόκειται όμως για μύθους και παραμύθια που έχουμε αφηγηθεί και μας έχουν αφηγηθεί, είτε πρόκειται για εικονογραφημένες εκδόσεις, είτε πρόκειται για μύθους, παραμύθια και ιστορίες που αφηγείται ο ίδιος ο/η ανήλικος/η θεραπευόμενος/η με τον/την θεραπευτή/τρια, είναι η ίδια η ιστορία που δίνει υπόσταση στη σχέση, στην ανάγκη και στην επιθυμία. «Ο άνθρωπος», γράφει η Σ. Ανασοντζή «μέσα από την αφήγηση και το παιχνίδι καταφέρνει να ιστορικοποιήσει το βίωμά του και τις σχέσεις του και αυτή η λειτουργία τον ακολουθεί σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, προσφέροντας στον ψυχισμό τα απαραίτητα εφόδια για να μπορεί να επεξεργάζεται, να αντέχει και να συνδυάζει το εσωτερικό με το εξωτερικό, το προσωπικό με το συλλογικό».
           
Ας αφεθούμε λοιπόν στην μαγική σκέψη των παραμυθιών, στις μεγάλες πράξεις των μυθικών ηρώων και ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας και στα παιδιά μας να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν παρακολουθώντας την πορεία των ηρώων που τους ταιριάζουν, χωρίς διδακτικά μηνύματα, χωρίς ηθικολογίες και χωρίς ταμπέλες για την εύκολη αγορά από τα βιβλιοπωλεία.

«Μύθος και παραμύθι. Από την αφήγηση στον ψυχαναλυτικό λόγο»
           
Άννα Αγγελοπούλου, Βασιλική Αδαμίδου, Σοφία Ανασοντζή, Δημήτρης Αναστασόπουλος, Βασιλική Βασιλοπούλου, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Αλεξάνδρα Ζαχαριά, Εμμανουέλα Κατρινάκη, Ήρα Κόλλια, Μάγια Κορκοκίου, Ευανθία Κωνσταντάκη, Έφη Λάγιου-Λιγνού, Μιχάλης Μάντζαρης, Μάτα Ματσουκά, Ελένη Μεσσήνη, Ειρήνη Μούτου, Αιμιλία Μπαρτζώκη, Μερόπη Νάρνου, Γιώργος Ξυλούρης, Μαίρη Πέππα, Margaret Rustin, Michael Rustin, Δέσποινα Σαββόγλου, Μένη Σιώκου, Aντωνία Φυρίγου       

Επιμέλεια: Δ. Αναστασόπουλος, Α. Ζαχαριά

Εκδόσεις Νήσος
ISBN: 978-960-589-102-2
Τιμή: 16€