ΕΝΑ ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΦΕΡΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ

της Μαρίας Σούμπερτ

Όταν πήγα να πάρω το βιβλίο του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Η Βασίλισσα του Χιονιού» από το βιβλιοπωλείο της Άγκυρας, ένας κύριος με κοίταξε απορημένος και αναρωτήθηκε γιατί να παρουσιάσει κάποιος ένα παλιό βιβλίο και μάλιστα χριστουγεννιάτικο. Παρ’ ότι είχα ξαναδιαβάσει πριν πάρα πολλά χρόνια την Βασίλισσα του Χιονιού, η απορία του με ξένισε. Το ίδιο κιόλας βράδυ το διάβασα. Έψαξα να δω αναφορές στα Χριστούγεννα, αλλά δεν βρήκα κάτι. Αυτό που βρήκα είναι ένα βιβλίο που μιλάει για την μετάβαση από τον Χειμώνα στην Άνοιξη, που ετοιμάζεται να υποδεχτεί το Καλοκαίρι.
           
Αλλά ας επικεντρωθούμε στον Άντερσεν. Ένα τελώνιο φτιάχνει ένα μαγικό παραμορφωτικό καθρέφτη. Όποιος κοιτάζει μέσα σε αυτόν βλέπει τα πάντα παραμορφωμένα. Ακόμα κι όταν ο καθρέφτης σπάσει, ορισμένα κομματάκια του σκορπίζονται στους τέσσερις ανέμους. Κάπως έτσι πληγώνουν σε μορφή πάγου τον Κάι. Ένα τον πληγώνει στο μάτι και ένα στην καρδιά, και αυτό τον κάνει ευάλωτο στην Βασίλισσα του Χιονιού –την παγωμένη γυναίκα που θα τον κάνει να μη νιώθει. Θα τον πάρει μαζί της στη Λαπωνία και ο μικρός Κάι θα ξεπαγιάζει δίπλα της προσπαθώντας να γράψει με πάγο τη λέξη «αιωνιότητα». Αν τα καταφέρει, θα τον απελευθερώσει. Παράλληλα, η φίλη του η Γκέρτα θα τον αναζητήσει. Θα περάσει περιπέτειες, θα λησμονήσει και θα πιαστεί αιχμάλωτη, αλλά στο τέλος θα τον βρει. Και τα δάκρυα χαράς και αγάπης είναι αυτά που θα λιώσουν τον πάγο.
           
Προσπάθησα να αναζητήσω τις λέξεις πίσω από τις λέξεις, αλλά είναι γεγονός πως  ο Άντερσεν δεν μιλάει ποτέ για ένα συγκεκριμένο πράγμα μονάχα. Μιλάει σίγουρα για τη σχέση μητέρας – γιου, ίσως και μητέρας – γιου και κόρης, εφόσον η κόρη θα είναι ένα δευτερεύον πρόσωπο σε αυτή τη σχέση. Ο παραμορφωτικός καθρέφτης αναφέρεται πολύ πιθανά στην πρωταρχική σχέση με τη μητέρα, όταν εκείνη είναι ο καθρέφτης του βρέφους. Από αυτό το καθρέφτισμα άλλωστε εξαρτάται και σε μεγάλο κομμάτι η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Ο καθρέφτης αυτός λοιπόν θα μπει στο μάτι –θα επηρεάσει την εικόνα- και στην καρδιά του –θα επηρεάσει τα συναισθήματα του Κάι. Και αυτός θα φύγει. Θα τους εγκαταλείψει όλους, κενός από συναισθήματα, παγωμένος, εξαρτημένος από τη Βασίλισσα του Χιονιού. Η Γκέρτα από την άλλη θα κάνει αυτό που κάνουν όσοι αγαπούν· θα πιστέψει πως με την αγάπη της και μόνο θα τον σώσει. Πως είναι αρκετό να τον ψάξει για να τον βρει και να τον φέρει πάλι κοντά της.

​Η θεωρία της αγάπης όμως δεν είναι πραγματική. Είναι μια θεωρία φτιαγμένη από ανθρώπους που δεν έχουν γνωρίσει την εξάρτηση, ή δεν την έχουν αναγνωρίσει. Η Γκέρτα πρέπει να βρει έναν τρόπο να λιώσει τον πάγο που κρατάει παγωμένο τον Κάι. Και επειδή είναι παραμύθι, τα δάκρυά της θα είναι μαγικά και αρκετά. Στην πραγματική ζωή αυτό δυστυχώς δεν επαρκεί. Τα δάκρυα φέρνουν επιπλέον εξάρτηση. Στην πραγματική ζωή αυτό που χρειάζεται είναι το να αντιμετωπίσει κανείς τη ζωή κατάματα και χωρίς μελοδραματισμούς. Να αρθρώσει την ανάγκη του για βοήθεια και να την αναζητήσει. Γιατί η εξάρτηση δεν θεραπεύεται σε μια μοναχική πορεία. Χρειάζεται ανθρώπους, ομάδες, θεραπευτές. Χρειάζεται ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο το εξαρτημένο άτομο να ενταχθεί σε μια νέα ομάδα, να βγει από την απομόνωση και να μάθει να συνάπτει πραγματικές σχέσεις. Να ξεπαγώσει.
 _______________________________________________________________________________________
Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Η Βασίλισσα του χιονιού, Ένα παραμύθι σε επτά ιστορίες
εικονογράφηση: Vladyslav Yerko
απόδοση: Μάνος Κοντολέων
εκδόσεις Άγκυρα
Τιμή: 12,90€