ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «Ο ΕΜΠΟΡΟΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ» ΤΟΥ ΣΑΙΞΠΗΡ ΣΕ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΕΛΕΝΗΣ ΒΛΑΧΟΥ ΣΤΟ ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

της Μαρίας Σούμπερτ

​Ο «Έμπορος της Βενετίας» του Ουίλιαμ Σαιξπηρ γράφτηκε πριν από περίπου 420 χρόνια. Η δική μου εμπειρία με το έργο αυτό περιορίζεται εκτός από μια ξερή και αρκετά αδιάφορη ανάγνωση στα φοιτητικά μου χρόνια και με μία μαριονέτα που κρέμεται στο σαλόνι της μητέρας μου, από ένα εργαστήριο κατασκευής κούκλας που είχε παρακολουθήσει προ αμνημονεύτων χρόνων. Για έναν λόγο που μου διαφεύγει πλήρως, είχε επιλέξει να φτιάξει τον Εβραίο τοκογλύφο Σάυλοκ, τον «κακό» του «Εμπόρου της Βενετίας». 

Από τότε μέχρι και φέτος που αποφάσισα μετά θυγατέρας και ανιψιάς να παρακολουθήσουμε το έργο αυτό διασκευασμένο και σκηνοθετημένο από την Ελένη Βλάχου έχουν περάσει πολλά χρόνια. Όσο περνούσε όμως η ώρα στο γεμάτο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο και κόντευα να κατουρηθώ από το γέλιο, άρχισα να αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που φτιάχνει μια θεατρική επιτυχία.

«Εξ αρχής η ιδέα ήταν να καταπιαστώ με κάποιο έργο κλασσικό. Ο Σαίξπηρ είναι από τους αγαπημένους μου κλασσικούς θεατρικούς συγγραφείς  ωστόσο δε θα είχε νόημα να ξανανέβει για παιδιά ένας Ρωμαίος και Ιουλιέτα ή ένα Όνειρο καλοκαιρινής Νύχτας.. Η εποχή μας απαιτεί να “δυσκολεύουμε” τη νέα γενιά θεατών και να ερεθίζουμε την κριτική τους σκέψη. Ο Έμπορος της Βενετίας θα έλεγε κανείς ότι είναι ένα έργο δύσκολο για παιδιά. Μιλά ωστόσο για θέματα τόσο επίκαιρα, μπλεγμένα με τόσο αριστοτεχνικό τρόπο, μέσα σε μια τόσο συναρπαστική ιστορία, που θα ήταν κρίμα να μη δοκιμάσει κανείς να φέρει αυτό το έργο αντιμέτωπο με τον μικρό θεατή» μας λέει η σκηνοθέτης της παράστασης, Ελένη Βλάχου, η οποία υπογράφει και την διασκευή του έργου.
           
Η κωμωδία σίγουρα είναι ένα χρήσιμο υλικό –τουλάχιστον όταν αναφερόμαστε σε παιδικό κοινό, πόσο μάλλον μια κλασική κωμωδία που έχει επιβιώσει εδώ και τέσσερις αιώνες. Παρ’ ότι όμως ο «Έμπορος της Βενετίας» έχει τα χαρακτηριστικά της κωμωδίας, τις παρεξηγήσεις, τους παράλληλους έρωτες και τον αγώνα των νεαρών ερωτευμένων να είναι μαζί σε μια εποχή που δεν επέτρεπε την ελεύθερη επιλογή του συζύγου, το έργο ταυτόχρονα κάνει μια σημαντική δήλωση στα ζητήματα του τοπικιστικού και θρησκευτικού φανατισμού.

«Η βασικότερη δυσκολία ή καλύτερα η πρόκληση που υπήρξε στη διασκευή αυτού του κειμένου, ήταν το πώς θα αντιμετωπιστεί η ταυτότητα του Εβραίου Σάυλοκ ,  ο σκληρός όρος που θέτει ο ίδιος στο δικαστήριο ζητώντας “ μια λίβρα σάρκας” από τον Αντώνιο καθώς και το πώς τελειώνει αυτή η ιστορία. Μετά από αρκετή σκέψη και δοκιμές, ο Εβραίος έγινε “o άλλος”, η λίβρα σάρκας έγινε “ένα μικρό κομμάτι της καρδιάς” και το τέλος του έργου πέρασε στην κρίση των παιδιών που ξέρουν καλύτερα απ’ όλους να ακούνε ιστορίες…»

Οι νεαροί Βενετσιάνοι και ο Αντόνιο, ο έμπορος της Βενετίας, θα κληθούν να ζητήσουν δανεικά από τον τοκογλύφο Σάυλοκ. Τον αντιμετωπίζουν με υποτίμηση, τον θεωρούν «σκυλί», ένα μιαρό ξένο πράγμα που δεν ταιριάζει στην κοινωνία τους. Εκείνος από την πλευρά του θα απαιτήσει σαν τόκο για το δάνειο που δίνει στον Αντόνιο την ίδια του την καρδιά. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος μίσους και αντιπαράθεσης –ποιος έχει τελικά δίκιο; Οι Βενετσιάνοι ή ο Άλλος όπως περιγράφεται στη διασκευή της Βλάχου, ανοίγοντας την βεντάλια και σε όλους τους Άλλους που καλούμαστε να ενσωματώσουμε στην δική μας εποχή με περισσότερες ή λιγότερες δυσκολίες;

«Δεν ξέρω αν απλά ο Σαίξπηρ είναι διαχρονικός όταν περιγράφει τη ζωή ενός ξένου μέσα σε μια κοινωνία του 16ου αιώνα και μας θυμίζει τόσο πολύ αυτό που ζούμε σήμερα», προσθέτει η σκηνοθέτις. «Νομίζω πως διαχρονική είναι η στάση του ανθρώπου απέναντι στο άλλο, στο διαφορετικό. Πάντα σκληρός και καχύποπτος σε όποια εποχή, σε όποια κοινωνία.. με φωτεινές εξαιρέσεις φυσικά που μας κάνουν να ελπίζουμε».
           
Αν το στοιχείο του φόβου και της καχυποψίας για τον Ξένο είναι το ένα δυνατό στοιχείο του έργου, το άλλο είναι η επιλογή των τριών κουτιών. Ένα χρυσό, ένα ασημένιο και ένα ξύλινο κουτί περιμένουν τους μνηστήρες της Πόρσια σε μια δοκιμασία που θυμίζει λίγο την δοκιμασία των μνηστήρων στην Ιθάκη του Οδυσσέα, αλλά χωρίς την σωματική εμπλοκή. Οι μνηστήρες του Σαίξπηρ καλούνται να επιλέξουν με βάση την λογική και την επιθυμία τους. Και όπως είναι φυσικό, ο μόνος που θα επιλέξει σωστά, είναι ο Μπασάνιο, ο πραγματικά ερωτευμένος με την Πόρσια. Γιατί στον έρωτα χρειάζεται να ριψοκινδυνεύσει κανείς.
           
Πόσα είπαμε λοιπόν μέχρι στιγμής; Τι άλλο μας λείπει για την σίγουρη επιτυχία; Ένα κλασικό κείμενο, μια κωμωδία στη συγκεκριμένη περίπτωση, ένα εξαιρετικό θεατρικό σχήμα, αποτελούμενο από ηθοποιούς που μπορούν να διαχειριστούν το χιούμορ και την σοβαρότητα στην ίδια ακριβώς στιγμή. Με ρυθμό, απόλυτο συντονισμό και χωρίς να αφήνουν καμία στιγμή να πηγαίνει χαμένη, ολοκληρώνουν την σκηνοθετική εικόνα και την κάνουν πράξη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
            Τι άλλο;
           
Α, ναι! Μουσική! Ζωντανή πρωτότυπη μουσική που συχνά ξεχνούσα πως δημιουργείται εκείνη τη στιγμή και γύριζα με έκπληξη το βλέμμα μου στον Ηλία Βαμβακούση, τον άνθρωπο ορχήστρα της παράστασης.
           
Και φυσικά, το τελευταίο συστατικό που χρειάζεται μια θεατρική επιτυχία είναι το χιούμορ, όχι μόνο του κειμένου, αλλά και της σκηνοθετικής σύλληψης και της διασκευής για να μπορέσει ένα έργο που απευθυνόταν μέχρι στιγμής σε ενήλικες να ανταποκριθεί και στις ανάγκες ενός κοινού τελείως διαφορετικού και να μιλήσει για τη δικαιοσύνη, τη διαφορετικότητα, την αγάπη και τη δύναμη της φιλίας.
           
​Είπα πολλά και εγκωμιαστικά, κάτι που συνήθως αποφεύγω. Η αλήθεια όμως είναι πως έχω αρκετό καιρό να ενθουσιαστώ τόσο πολύ με μια παράσταση που για τα δικά μου ταπεινά δεδομένα απευθύνεται καταρχήν σε παιδιά, αλλά όχι μόνο. Γιατί αυτός ο συγκεκριμένος «Έμπορος της Βενετίας» είναι μια απλή απόδειξη για το πώς το κλασικό θέατρο μπορεί να παραμείνει σύγχρονο, παίζοντας με το θέατρο μέσα στο θέατρο, τις παρεξηγήσεις, τον έρωτα και πάνω απ’ όλα παίζοντας με την ανθρώπινη ανάγκη της ενσωμάτωσης σε ένα σύνολο.

"Ο Έμπορος της Βενετίας" σε διασκευή - σκηνοθεσία Ελένης Βλάχου, μία άρτια παράσταση για μικρούς και μεγάλους!

ΔΙΑΝΟΜΗ
Κωνσταντίνος Λάγκος - Δημήτρης Γκουτζαμάνης (διπλή διανομή),  Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας, Κλείτος Κωμοδίκης, Άννα Μαντά, Αγγελική Παναγιωτοπούλου, Μαριάννα Παπαθανασίου, Ουσίκ Χανικιάν

Μουσικός επί σκηνής: Ηλίας Βαμβακούσης
 
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Θεατρική διασκευή για παιδιά - Σκηνοθεσία: Ελένη Βλάχου
Μουσική σύνθεση – Μουσική διδασκαλία - Ζωντανή εκτέλεση: Ηλίας Βαμβακούσης 
Σκηνικά: Βίκυ Πάντζιου
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Κινησιολογία - Χορογραφία: Βρισηίδα Σολωμού
Σχεδιασμός Φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
Γραφιστικά: Γιάννης Στύλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Δημήτρης Καπαμάς
Βοηθός Σκηνογράφου: Άννα Σάπκα
Κατασκευή Σκηνικού: Αλέξανδρος Λίτσι
Ραφή κοστουμιών: Ευθαλία Κυρίτση
Ειδικές κατασκευές καπέλων: Σαββίνα Πατρικίου
Επιμέλεια εκπαιδευτικού υλικού: Σίσσυ Μπλυμάκη
Υπεύθυνος Φωτισμών: Αργύρης Καλοπήτας
Υπεύθυνοι ήχου: Γιάννης Κολεβέντης, Γιώργος Κολεβέντης
Βοηθός Παραγωγής: Αρθούρος Ντόι
Βοηθός Οργάνωσης Παραγωγής: Πόπη Τζινευράκη
Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων: Μυρτώ Απαλοπούλου
Οργάνωση Παραγωγής: Εύη Κουρεμένου
Παραγωγή: Γυάλινο Μουσικό Θέατρο
 
Παραστάσεις: Κυριακές 11:30 & 15:00
 
Τιμές εισιτηρίων:
Γενική είσοδος:  10€
ΑΜΕΑ/ Άνεργοι / Πολύτεκνοι : 7€
Ειδικές τιμές για συλλόγους και σχολεία
 
ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Λ. Συγγρού 143, 17121 Νέα Σμύρνη
Τηλέφωνο: 210 9315600
​