Να είσαι κορίτσι στην αρχαία Αθήνα

γράφει η Μαρία Σούμπερτ

Πώς ήταν η ζωή για τα παιδιά στην αρχαιότητα;
           
Έκαναν ότι κάνουν και τα παιδιά σήμερα;
           
Προφανώς όχι. Αλλά και ναι.
           
Τα παιδιά πάντα έπαιζαν και πάντα θα παίζουν. Τα παιδιά πάντα θα θέλουν να ζήσουν περιπέτειες, να μάθουν νέα πράγματα και να μεγαλώσουν. Βέβαια δεν είχαν πάντα τα ίδια δικαιώματα. Κι ας μην χρειαστεί να επιστρέψουμε στα αρχαία χρόνια –ακόμα και τώρα σε πολλές κουλτούρες τα κορίτσια απαγορεύεται να μορφώνονται και να βγαίνουν από το σπίτι. Πριν κάποιες δεκαετίες το ίδιο ίσχυε και στην ελληνική επικράτεια.
           
Έχει ενδιαφέρον λοιπόν πως ένας στερεότυπος τρόπος αντιμετώπισης των δύο φύλων στην παιδική ηλικία έχει την καταγωγή του ήδη στην αρχαιότητα. Εκεί πρέπει να ταξιδέψουμε για να γνωρίσουμε τη Μυρρίνη, την μικρή Αθηναία, που ζει τον διαχωρισμό από τους αδερφούς της. Εκείνοι μπορούν να βγουν από το σπίτι και να παίξουν με φίλους. Εκείνοι μπορεί να μάθουν πράγματα δίπλα στο δάσκαλό τους. Να πάνε στην Αγορά και να γίνουν μάρτυρες των πολιτικών διαδικασιών των Αθηναίων. Να μάθουν όλα τα κουτσομπολιά στους κουρείς –για όσους το θεωρούν γυναικείο στερεοτυπικό κουσούρι! Ακόμα και οι δούλοι και οι δούλες είναι πιο ελεύθεροι και ελεύθερες από τη Μυρρίνη που πρέπει να μένει όλη μέρα στο σπίτι με τη μητέρα της και να μαθαίνει από εκείνην πώς θα αναλάβει τα του οίκου. 

Μόνο μια στιγμή υπάρχει που η μικρή Μυρρίνη θα βγει από το σπίτι της: στα αρρηφόρια, όταν και η ίδια θα γίνει αρρηφόρος της Αθηνάς και θα ζήσει κάποιους μήνες στο Αρρηφόριο στην Ακρόπολη, όπου θα συμμετάσχει στις τελετουργίες της θεάς Αθηνάς. Η Κατερίνα Σέρβη μας λέει μέσα από την αφήγηση πως η στιγμή εκείνη είναι καθοριστική ως τελετή ενηλικίωσης των κοριτσιών της Αθήνας, αφού συμμετείχαν κορίτσια 7-11 χρονών και τα οποία επέστρεφαν στα σπίτια τους με μια ανανεωμένη ταυτότητα –ενώ πλέον θα μπορούσαν να συνοδεύουν τον πατέρα τους στις γιορτές .
           
Είναι πολύ ενδιαφέρον το πώς μεταφέρει εδώ η Κατερίνα Σέρβη την τελετή μετάβασης των κοριτσιών στην αρχαία Αθήνα, μια τελετή που σίγουρα διαχωρίζει το κορίτσι από την νέα γυναίκα που με ανανεωμένη ταυτότητα θα επιτραπεί να ξαναβγεί από το σπίτι, αλλά και να την ‘δουν’ όπως φαντάζομαι ώστε να την ζητήσουν και σε γάμο. Και που όπως στις τελετές μετάβασης όλων των κοινωνιών δεν αφορά τόσο πολύ το άτομο σε μια συγκεκριμένη ηλικία όσο τη συμβολική διαδικασία της μετάβασης (άλλωστε τα 5 χρόνια ανάμεσα στα επτά και έντεκα χρόνια είναι μια μεγάλη χρονική περίοδος) για τα άτομα εντός του κοινωνικού ιστού, μέσα σε ένα συγκεκριμένο τόπο, χρόνο και πλαίσιο.

Κατερίνα Σέρβη
Μυρρίνη, η μικρή Αθηναία
Εικονογράφηση: Λέλα Στρούτση
Εκδόσεις Πατάκη
ISBN: 9789601680248
Τιμή: €9.00
Ηλικία: 4+