ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΕΙ Ο ΜΙΚΡΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ;

της Μαρίας Σούμπερτ

Τα παιδιά δύσκολα εκφράζονται με τις λέξεις. Όταν μάλιστα το συναίσθημα είναι πολύ έντονο ή οι καταστάσεις που βιώνουν αρκετά περίπλοκες για να τις εξηγήσουν, τα παιδιά επιλέγουν εξωλεκτικούς τρόπους επικοινωνίας. Η συμπεριφορά τους, οι αλλαγές στις συνήθειές τους, οι εικόνες που ζωγραφίζουν, όλα αυτά είναι τρόποι να απευθύνουν την δυσκολία τους –ή τα θετικά τους συναισθήματα- στα σημαντικότερα πρόσωπα της οικογένειάς τους.
           
Η συγγραφέας του βιβλίου «Ζωγραφιές: Κατανοήστε τον χαρακτήρα και τα συναισθήματα των παιδιών μέσα από τα σχέδιά τους», Evi Crotti,  μας λέει μάλιστα πως όταν μας φέρνουν τις πρώτες τους «μουτζούρες» δεν αρκεί να χαμογελάσουμε συγκαταβατικά και να επαινέσουμε τον μικρό μας καλλιτέχνη, αλλά οφείλουμε να διαβάσουμε το κείμενο πίσω από την εικόνα, να ξεχωρίσουμε το σημαίνον από το σημαινόμενο. 

Τα παιδιά μπορεί να είναι περισσότερο περιορισμένα στο λεκτικό επίπεδο, είναι όμως έντονα συντονισμένα στη συναισθηματική τους νοημοσύνη. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν λογικά τι συμβαίνει, ξέρουν όμως πολύ καλά σε συναισθηματικό επίπεδο τι νιώθουν όλοι γύρω τους –και φυσικά τι νιώθουν και τα ίδια. Και αν οι λέξεις είναι λίγες, οι εικόνες που μπορούν να αποτυπώσουν είναι πολλές.
           
Τι επιλέγουν όμως να ζωγραφίσουν τα παιδιά; Η Evi Crotti μας λέει πως το πρώτο πρόσωπο που θα ζωγραφίσουν με έναν αφαιρετικό κύκλο, είναι στην ουσία το πρόσωπο της μητέρας –ή του βασικού φροντιστή θα προσθέσω εγώ. Πως το δέντρο συμβολίζει τον εαυτό τους και το σπίτι το οικογενειακό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα πια όταν ζωγραφίζουν μια οικογένεια, ζωγραφίζουν πάντα την δική τους οικογένεια, δίνοντας διάφορες πληροφορίες για την οικειότητα μεταξύ των προσώπων, τον τρόπο λειτουργίας και διαπαιδαγώγησης και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία.
           
Μέχρι στιγμής η θεωρία της αποσυμβολοποίησης της παιδικής ζωγραφιάς με βρίσκει κι εμένα απόλυτα σύμφωνη. Η ερμηνεία των συμβόλων αποτελεί μια χρήσιμη μέθοδο για να δίνονται γρήγορα απαντήσεις σε επείγοντα ερωτήματα. Είναι όμως γεγονός πως κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και πως θα πρέπει να προσεγγίσουμε το έργο κάθε παιδιού ατομικά –κρατώντας φυσικά κάποια βασικά κοινά δεδομένα. Από την άλλη οι ζωγραφιές μπορούν κάλλιστα να λειτουργήσουν περισσότερο διαγνωστικά, ώστε γονείς και ειδικοί να εντοπίσουν το σημείο που δυσλειτουργεί για το παιδί και σταδιακά να επανέρχονται στο ίδιο θέμα ώστε πως να παρατηρήσουν τυχόν αλλαγές. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και τα παιδιά δεν είναι μονοδιάστατα πλάσματα, αλλά πως λειτουργούν σε περισσότερα επίπεδα. Η ζωγραφική είναι σίγουρα ένας τρόπος να μας μιλήσει το παιδί, όχι όμως ο μοναδικός.
           
Σίγουρα πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μελέτη, προφανώς βασισμένη στην προσωπική εμπειρία της συγγραφέως, εφόσον επιλέγει η ίδια να μην κάνει καμία βιβλιογραφική αναφορά. Το πλούσιο φωτογραφικό υλικό το οποίο επιλέγει έρχεται να στηρίξει τα λεγόμενά της –στο κομμάτι της ίδιας της ζωγραφιάς, αφού τα στοιχεία που δίνονται για τα περισσότερα παιδιά είναι αρκετά αφαιρετικά, και η ποιότητα της έκδοσης υψηλή. Στο τελευταίο κεφάλαιο η συγγραφέας παραθέτει ζωγραφιές από παιδιά απ’ όλο τον κόσμο, που επιλέγουν να αποτυπώσουν κοινές εικόνες, απαντώντας και στο τελευταίο μου ερώτημα, αν η κουλτούρα και το πολιτισμικό υπόβαθρο επηρεάζουν τις επιλογές των παιδιών.  
 
Evi Crotti
Ζωγραφιές: Κατανοήστε τον χαρακτήρα και τα συναισθήματα των παιδιών μέσα από τα σχέδιά τους
Μετάφραση: Μαρία Οικονομίδου
Εκδόσεις Πεδίο
ISBN: 978-960-635-003-0
Τιμή: 14,90€