Ο καρκίνος δεν είναι "επάρατος νόσος"

γράφει ο Χρήστος Σούτος

Η 4η Φεβρουαρίου έχει θεσπιστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, μετά από πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου, η οποία εκπροσωπεί πάνω από 800 οργανώσεις σε 155 και πλέον χώρες. Τι είναι όμως ο καρκίνος; Γιατί στο άκουσμα αυτής της λέξης όλοι και όλα παγώνουν; Γιατί όποιος την ακούσει από ιατρικά χείλη νοιώθει ότι είναι καταραμένος ή το χειρότερο καταδικασμένος; Είναι τελικά ο καρκίνος μια επάρατη νόσος, δηλαδή μια καταραμένη νόσος; Είναι ο ασθενής με καρκίνο, άνθρωπος χωρίς παρόν και μέλλον; Αυτά και πλείστα άλλα ερωτήματα και απορίες υπάρχουν στην ατμόσφαιρα και έρχονται στο μυαλό την στιγμή που θα μάθουμε για κάποιον φίλο μας, κάποιον συγγενή μας ή ακόμα και εμάς τους ίδιους την πληροφορία ότι μπήκε στην καθημερινότητα μας ο καρκίνος.

Πρώτα και πριν απ' όλα ας δούμε τι ονομάζει η ιατρική επιστήμη ως καρκίνο. Δεν θα μπούμε στην απαρίθμηση ιατρικών και εξειδικευμένων όρων, αλλά σε μια πιο γενική, πλην όμως απόλυτα επιστημονική, περιγραφή του όρου. Ο όρος "καρκίνος" περιλαμβάνει ένα σύμπλεγμα νόσων, που σχετίζονται με τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και την ανοργάνωτη ανάπτυξη ορισμένων κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού. Τι σημαίνει με απλά λόγια αυτό; Στην διάρκεια της ζωής μας τα κύτταρα μας, όχι το σύνολο αυτών, αυξάνονται, διαιρούνται και πεθαίνουν με απόλυτα ελεγχόμενο τρόπο. Στην περίπτωση των κυττάρων που προσβάλλονται από τον καρκίνο η παραπάνω συνθήκη δεν υφίσταται. Θεωρείται πως υπάρχουν πάνω από 100 είδη καρκίνου που προσβάλλουν τον άνθρωπό. Αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως, ενώ στην χώρα κατέχει πια την πρώτη θέση "παίρνοντας" την πρωτιά από καρδιαγγειακά νοσήματα. 

Καλά θα μου πείτε πως τότε μας λες πως δεν είναι επάρατη νόσος; Πως μας λες ότι ο ασθενής που διαγιγνώσκεται με καρκίνο μπορεί να αισιοδοξεί και να πιστέψει στην θεραπεία ή ακόμα και την πλήρη ίαση; Και στα δύο ερωτήματα υπάρχει απάντηση. Ναι ο καρκίνος είναι μια επικίνδυνη για την ζωή του ανθρώπου ασθένεια. Ναι ο καρκίνος είναι μια νόσος με πολλές μορφές, ορισμένες από τις οποίες είναι πολύ επιθετικές τις οποίες ακόμα και η σύγχρονη ιατρική επιστήμη αδυνατεί να τις αντιμετωπίσει. Εδώ όμως μπαίνουν και ορισμένοι άλλες παράμετροι. Πρώτον ότι κάθε μορφή δεν είναι ίδια. Υπάρχουν πολλές πια που θεραπεύονται όχι μόνο προσωρινά για να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο του ασθενούς, αλλά οριστικά αυξάνοντας σημαντικά το προσδόκιμο ζωής του πάσχοντος. Δεύτερον χάρη στην μοριακή Βιολογία και την Γενετική η φαρέτρα των επιστημόνων έχει γεμίσει με όπλα στην μάχη εναντίον του. Τρίτον η περίφημη πρόληψη. Εδώ ερχόμαστε στην ατομική ευθύνη του καθενός από μας. Ο ετήσιος έλεγχος της υγείας μας, η διενέργεια συγκεκριμένων εξετάσεων ανάλογα με την ηλικία και το φύλο μας μας αποτελούν το μεγαλύτερο όπλο μας απέναντι στον καρκίνο. Η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος σώζει ζωές και μετατρέπει την επάρατο νόσο σε μια δύσκολη, επίπονη, αλλά κερδοφόρα σε πλείστες περιπτώσεις μάχη.

Δυστυχώς τα στοιχεία που αφορούν την χώρα μας είναι αποκαρδιωτικά. Ο Έλληνας, στο μεγαλύτερο ποσοστό, δεν έχει ακόμα βάλει στην κουλτούρα της καθημερινότητας του τον προληπτικό έλεγχο. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι μόλις το 11% των περιπτώσεων καρκίνου στην Ελλάδα έγιναν στα πλαίσια ενός check - up, ποσοστό απαράδεκτο για μια ευρωπαϊκή χώρα στην οποία ο πολίτης έχει την δυνατότητα πρόσβασης στην ιατρική τεχνολογία. Σκεφτείτε ότι το 50% των περιστατικών ανιχνεύτηκε σε έλεγχο για άλλο πρόβλημα υγείας του πάσχοντος. Ο καρκίνος είναι εδώ και είναι περισσότερο απειλητικός από ποτέ λόγω του τρόπου ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Κακή διατροφή, πλούσια σε λίπη, ζάχαρη και κατανάλωση κόκκινου επεξεργασμένου κρέατος, κάπνισμα, αλκοόλ, καθιστική ζωή, άγχος και έλλειψη άσκησης οδηγούν το σώμα μας και τον οργανισμό μας σε κακή υγεία. Είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει με απόλυτο τρόπο η ζωή και οι ρυθμοί μας σήμερα. Είναι όμως υποχρέωση μας να κάνουμε τους ελέγχους που "επιβάλλονται" ανάλογα με την ηλικία, το φύλο μας και το πιθανό υποκείμενο νόσημα που έχουμε, με βάση τα διεθνή ιατρικά πρωτόκολλα. Υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας, απέναντι στους ανθρώπους που αγαπάμε και μας αγαπούν, απέναντι στους αγώνες της επιστήμης να μας παρέχει όλο αυτό το οπλοστάσια για την θωράκιση, προστασία και θεραπεία της υγείας μας. 

Την επόμενη λοιπόν φορά που θα ακούσετε για καρκίνο και σας έρθει αντανακλαστικά στο μυαλό και τη γλώσσα η λέξη "επάρατος", σκεφτείτε ότι η θνητότητα στις πιο συνηθισμένες περιπτώσεις καρκίνου, όπως του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου, έχει μειωθεί πάνω από 50% τα τελευταία 30 χρόνια χάρη στην πρόοδο της επιστήμης. Σκεφτείτε ότι οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται στα αρχικά στάδια της νόσου έχουν συντριπτικές πιθανότητες ίασης μαζί τους ή ότι η παιδική λευχαιμία είναι πια ιάσιμη σε ποσοστό άνω του 70% των περιπτώσεων. Δώστε δύναμη στους γύρω σας, αγαπήστε τον εαυτό σας και μην στιγματίζετε κοινωνικά κανέναν ασθενή...