ΝΤΥΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ

της Μαρίας Σούμπερτ

Τι θα ντυθείτε φέτος; Και ο πληθυντικός φυσικά δεν αναφέρεται στους γονείς, αλλά στα παιδιά, αφού συνηθίζουμε να τα κάνουμε όλα μαζί με τα παιδιά μας. «Πηγαίνουμε σχολείο», «έχουμε ίωση», «φάγαμε όλο το φαί μας» και πάει λέγοντας. Οπότε ας ξαναθέσουμε την ερώτηση: Τι θα ντυθεί το παιδί σας φέτος; Θα είναι δική του επιλογή; Θα την στηρίξετε;

Έχω παρατηρήσει πως τα παιδιά αρέσκονται να φορούν τις αποκριάτικες στολές ή να επινοούν στολές ασχέτου εποχής. Μέσα στο κατακαλόκαιρο θα φορέσουν το μακρύ φόρεμα με τις πούλιες και τα παπούτσια της μαμάς, το σακάκι του μπαμπά και το καπέλο του παππού. Θα ντυθούν Έλσες και Άννες, πιτζαμοήρωες και χελωνονιντζάκια τον Σεπτέμβρη, Οκτώβρη και Νοέμβρη. Και πολύ πιθανά όταν έρθει η ώρα του αποκριάτικου πάρτι, δεν θα θέλουν να φορέσουν καμία στολή.

Τα παιδιά «εξασκούνται» στους ρόλους μέσα από τις στολές τους. Νιώθουν πως φορώντας ένα κοστούμι αποκτούν τα χαρακτηριστικά και τις «δυνάμεις» του ήρωα που ενσαρκώνουν και ίσως σταδιακά καλύψουν αυτό που χρειάζονται και προχωρήσουν στην επόμενη στολή. Προκύπτει τότε το ερώτημα αν οι στολές που προσφέρουμε στα παιδιά μας είναι δικές τους επιθυμίες ή δικά μας απωθημένα. Θέλει το οκτάχρονο παιδί μας να ντυθεί κοτοπουλάκι ή θέλουμε εμείς να το βλέπουμε ακόμα σαν κοτοπουλάκι; Είναι εντάξει να ντυθεί σέξι νοσοκόμα το εξάχρονο κορίτσι;

Οι στολές που κυκλοφορούν στο εμπόριο σίγουρα λύνουν τα χέρια των γονιών, αλλά ταυτόχρονα αυξάνουν το αίσθημα του «πολύ»: πολύ μοιραίες πριγκίπισσες, πολύ δυνατοί ήρωες, πολύ όμορφες νεράιδες. Και ναι, τα παιδιά χρειάζονται την υπερβολή για να βρουν το μέτρο, αλλά ίσως χρειάζονται πολύ περισσότερο τη συμμετοχή των γονιών τους στην όλη διαδικασία.

Αυτό συζητήσαμε με τον παιδοψυχολόγο Τριαντάφυλλο Τριανταφυλλάκο και η θέση του έχει μεγάλο ενδιαφέρον: 
 
"Ο Φεβρουάριος ήδη έχει φτάσει και μαζί του έρχονται οι Απόκριες, η γιορτή του Άλλου ή, για την ακρίβεια, η γιορτή που υποδύεσαι τον Άλλο. Οι παιδικές συζητήσεις σίγουρα θα ανάψουν στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, στο σχολείο ή στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς. Τι θα ντυθώ, ποιος θα ντυθώ, πώς θα είναι η στολή μου φέτος, πότε θα πάμε να την αγοράσουμε, θα αρέσω, θα κάνω εντύπωση, θα κερδίσω το βραβείο της καλύτερης στολής; Πόσα ερωτήματα κρύβει πίσω της η αποκριάτικη μάσκα…
 
Η μαγεία των Χριστουγέννων, η ανάγκη για διακοπή της καθημερινότητας, συλλογική χαρά και επί γης ειρήνη θα εξασθενήσει. Τη θέση της θα πάρει η αποκριάτικη φορεσιά, η ανάγκη να είμαι διαφορετικός, κάποιος Άλλος, συνήθως κάποιος δυνατός, εντυπωσιακός, κάποιος πολύ μεγάλος.  Βάζω στοίχημα πως τα σχολεία και τα παιδικά πάρτι θα κατακλυστούν από κίτρινα μικρά εξωγήινα πλασματάκια με μεγάλα γυαλιά και παιχνιδιάρικη διάθεση ή από όμορφες μα παρεξηγημένες πριγκίπισσες που παγώνουν τα πάντα με το άγγιγμά τους. Ξωπίσω τους θα έρθουν υπερήρωες, άνθρωποι πάνω από εμάς, άνθρωποι-αράχνες ή υπεράνθρωποι που στηρίζονται στις μαγικές τους δυνάμεις για να τα βγάλουν πέρα με τη ζωή τους και να βοηθήσουν και εμάς.
 
Καλά όλα αυτά και πώς να τα σταματήσεις; Γιατί να μην ακολουθήσει κανείς το ρεύμα αυτό; Αναρωτιέμαι όμως πόσο όμορφη θα είναι η στιγμή που κάποιος θα αντισταθεί από το να πάρει μια έτοιμη στολή και θα ανοίξει την πόρτα της δικής του φαντασίας για να φτιάξει μια στολή με το παιδί του. Πολλές φορές λέμε πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Τι θα φτιάξω εγώ που δεν πιάνουν τα χέρια μου; Πώς θα ανταγωνιστεί το δικό μου παιδί τη φορεσιά του άλλου;
 
Χρειάζεται να την ανταγωνιστεί όμως; Και ο καλός γονιός είναι αυτός που αγοράζει την πιο ακριβή και αψεγάδιαστη στολή; Γιατί να μη δοκιμάσουμε, να γελάσουμε, να πειραματιστούμε, να δανειστούμε ιδέες από την ατέλειωτη δεξαμενή της φαντασίας του παιδιού και να φτιάξουμε κάτι; Γιατί να μη δώσουμε την ευκαιρία στο παιδί μας να κόψει, να κολλήσει, να ενώσει και να συνδυάσει χρώματα και ιδέες; Πόσες φορές δεν το έχουμε σκεφτεί για τους εαυτούς μας όταν μας καλούν σε ένα αποκριάτικο πάρτι εκτάκτως;

Και μια και λέμε να φτιάξουμε κάτι, γιατί να μην πειραματιστούμε και λίγο παραπάνω; Έχουμε μάθει να ντύνουμε το μαγικό, το παράξενο, το υπερφυσικό. Γιατί να μη δοκιμάσουμε να ντύσουμε και το πραγματικό; Επαγγέλματα, καινούργια αλλά και παλιά, ξεχασμένα, προσφέρουν άφθονο υλικό για ιδέες. Δίνεται η ευκαιρία να μιλήσουμε για τα επαγγέλματα στα παιδιά, να κατανοήσουν τη σημασία του καθενός από αυτά και το πόσο το ένα συμπληρώνει το άλλο για να λειτουργούμε όλοι μαζί.
 
Εναλλακτικά, γιατί να μη στραφούμε σε αυτοσχέδιες παραδοσιακές ενδυμασίες από άλλα μέρη του κόσμου; Είναι μια καλή ευκαιρία να διαπιστώσει το παιδί πως είμαστε ένα σημαντικό μα μικρό κομμάτι αυτού του κόσμου. Ενός κόσμου που ο Άλλος δεν είναι ένας μαγικός ήρωας άλλα ένας άνθρωπος με άλλα ρούχα και διαφορετικό δέρμα. Ένας άνθρωπος που είναι σαν εμάς, που νιώθει, ελπίζει, γελάει, θυμώνει και, με λίγη καλή τύχη, θα αρχίσει να ενδιαφέρεται για αυτόν τον κόσμο όσο και εμείς.
 
Όλα αυτά, θα μου πείτε, θα τα πετύχουμε αποκριάτικα; Ας ρίξουμε ένα μικρό σπόρο ιδέας και ας αφήσουμε το παιδί, αυτόν τον θαυμαστό κηπουρό, να βγάλει τους δικούς του καρπούς. Και ίσως, κάπου, κάπως, κάποτε, όταν μεγαλώσουν, να είναι άνθρωποι πιο πραγματικοί με λίγο λιγότερες μάσκες κρυμμένες στην ντουλάπα."
 
Τριαντάφυλλος Τριανταφυλλάκος
Παιδοψυχολόγος
Ειδικευμένος στο μοντεσσοριανό σύστημα εκπαίδευσης