Τριάντα δύο χρόνια από την δολοφονία του Κώστα Ταχτσή

γράφει ο Χρήστος Σούτος

Σήμερα συμπληρώνονται 32 χρόνια από την ημέρα που δολοφονήθηκε ο Κώστας Ταχτσής στο σπίτι του στον Κολωνό. Το πτώμα του ανακαλύφθηκε δύο μέρες μετά τον θάνατο του από την αδελφή του. Για πολλούς πλήρωσε με την ζωή του τα πάθη του. Για άλλους με τον τρόπο ζωής του επιζητούσε το τέλος του. Αυτό που μένει όμως και έχει και την μεγαλύτερη αξία είναι πως ο Κώστας Ταχτσής είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες λογοτέχνες της ιστορίας. Δεν είναι τυχαίο πως το μοναδικό του έργο, ως συγγραφέας, "Το τρίτο στεφάνι" σφράγισε τα ελληνικά γράμματα και θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα της μεταπολεμικής γενιάς. 

Ο θάνατος του με βρήκε μικρό σε ηλικία για να συνειδητοποιήσω το μέγεθος της απώλειας. Ακόμα θυμάμαι την σκηνή που έμαθαν οι γονείς μου και η θεία μου την αναγγελία της δολοφονίας του. Επιστρέφαμε από διακοπές συγκεκριμένα και βρισκόμασταν στην κλασική μας τελευταία στάση πριν την άφιξη μας στην Αθήνα, στο Λουτράκι. Είχαμε παραγγείλει το φαγητό μας και νοιώθω ακόμα σαν να ακούω την ηχώ της τηλεόρασης στα αυτιά μου...."Δολοφονημένος βρέθηκε στο σπίτι του στον Κολωνό ο συγγραφέας Κώστας Ταχτσής..." Στο τραπέζι, αλλά και σε όλη την διάρκεια της διαδρομής από το Λουτράκι στο σπίτι η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από το αναπάντεχο γεγονός. Στα μάτια ενός μικρού παιδιού, ήμουν δεν ήμουν δέκα χρονών τότε, φάνταζε σαν κάτι πολύ μεγάλο. Τελικά με τα χρόνια αποδείχθηκε πως ήταν. Άργησα λίγο να γνωρίσω το έργο του, άλλωστε η αλήθεια είναι πως για να αντιληφθείς το εύρος των ζητημάτων που θέτει "Το τρίτο στεφάνι" χρειάζεται να έχεις ωριμάσει ως προσωπικότητα, όμως από την πρώτη φορά που άρχισα να το διαβάζω πάντα εκείνη η στιγμή που άκουσα για το τραγικό του τέλος ερχόταν και έρχεται στο μυαλό μου. Το ίδιο μου συνέβη και πολλά χρόνια αργότερα όταν μεγάλος πια είχα την τύχη να παρακολουθήσω το εξαιρετικό ανέβασμα του έργου του από το Εθνικό Θέατρο στο Κοτοπούλη- Ρεξ σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή με πλειάδα σπουδαίων πρωταγωνιστών. 

Αρκετά όμως με τις προσωπικές αναφορές.. Ο Κώστας Ταχτσής γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, στις 8 Οκτωβρίου 1927. Ήταν το δεύτερο παιδί της οικογένειάς του, με το πρώτο όμως να έχει πεθάνει λίγο μετά τη γέννα, γεγονός που σημάδεψε τον συγγραφέα σε σημείο που του έγινε έμμονη ιδέα. Η πορεία του θα μπορούσε να ήταν διαφορετική, εάν το 1945 λίγο πριν τις εξετάσεις στη Σχολή Εμποροπλοιάρχων δεν αρρώσταινε από τυφοειδή πυρετό. Τελικά μπήκε στη Νομική της Αθήνας, την οποία όμως δεν τελείωσε, αφού φοίτησε μόλις δύο χρόνια. Στη δεκαετία του 50' ταξίδευε σε διάφορες χώρες κάνοντας παράλληλα πολλές δουλειές, για να επιστρέψει την άνοιξη του 60' στην Ελλάδα, μετά από περιοδεία του στον κόσμο. 

Ανήσυχο πνεύμα και αντικομφορμιστής, αποφάσισε να κάνει το γύρο της Ευρώπης με μία βέσπα, φτάνοντας μέχρι το Εδιμβούργο. Στη διάρκεια αυτού του ταξιδιού άρχισε να γράφει "Το τρίτο στεφάνι". Επέστρεψε στην Αυστραλία, στην οποία είχε εργαστεί ως υπάλληλος στην υπηρεσία δημοσίων σχέσεων της Κρατικής Τράπεζας, απ' όπου έστειλε στην Ελλάδα τα χειρόγραφα του έργου του για να εκδοθούν. "Το τρίτο στεφάνι"  απορρίφθηκε ως ακατάλληλο, γεγονός που τον ώθησε να το εκδώσει με δικά του έξοδα, το Νοέμβριο του 1962. Πριν από το σημαντικό αυτό, νεοελληνικό έργο, είχε κάνει την εμφάνισή του στα ελληνικά γράμματα, από τις αρχές της δεκαετίας του 50', εκδίδοντας ποιητικές συλλογές, όπως: "Ποιήματα" (1951), "Μικρά ποιήματα" (1952), "Συμφωνία του Μπραζίλιαν" (1954) και "Καφενείο το Βυζάντιον" (1956).

"Το τρίτο στεφάνι" αν και αρχικά αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία, τον καθιέρωσε ως έναν από τους καλύτερους πεζογράφους της γενιάς του. Στη συνέχεια εξέδωσε μία συλλογή διηγημάτων "Τα ρέστα" (1972) και μια συλλογή αυτοβιογραφικών κειμένων με τίτλο "Η γιαγιά μου η Αθήνα" (1979). Επίσης, μετά τον θάνατό του εκδόθηκαν αρκετά έργα του. Είχε μεταφράσει πολλά αρχαία κείμενα, κυρίως κωμωδίες του Αριστοφάνη, αλλά και ξένους λογοτέχνες. Την περίοδο της δικτατορίας πρωτοστάτησε στη δήλωση των 18, η οποία ήταν μία κίνηση συγγραφέων ενάντια στη λογοκρισία της εποχής και το καθεστώς. Μετά την πτώση της Χούντας, αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, όντας και ο ίδιος ομοφυλόφιλος, όπως ανοιχτά είχε παραδεχτεί.

Η ομοφυλοφιλία είναι ένα θέμα που εμφανίζεται στα κείμενά του και που άλλοτε φαίνεται να την αποδέχεται και άλλοτε να την αντιμετωπίζει σαν κατάρα. Ο ίδιος σε συνέντευξή του είχε τοποθετηθεί για το θέμα λέγοντας "Ο ομοφυλόφιλος έρωτας έχει μία ποιητικότητα, αν θέλεις, ακριβώς επειδή δεν οδηγεί πουθενά. Έχει μία τραγική διάσταση, ακριβώς γιατί ούτε παιδί γεννιέται, ούτε η κοινωνία πρόκειται ποτέ να τον αναγνωρίσει."

Η δολοφονία του παραμένει ένα άλυτο μυστήριο, από αυτά που η λήθη του χρόνου βάζει στο περιθώριο της επικαιρότητας, αφήνοντας το έργο του να μιλήσει για όσα πραγματικά ήθελε να εκφράσει με παρρησία και αληθινό θάρρος.