Θεαθήναι Πρόσωπα: Μαρία Γιαγιάννου

Η Μαρία Σούμπερτ παρουσιάζει
στα "Πρόσωπα" την Μαρία Γιαγιάνου

Η Μαρία Γιαγιάννου γράφει το πρώτο της παραμύθι για τον μικρό Τρούφη, «ένα κουνέλι θαυματουργό», που ζούσε με τη μαμά του και το μπαμπά του και είχε μια μαγική δύναμη: μπορούσε να μεγαλώσει τα αφτιά του και να τα κάνει σκάλα! Έτσι και με στόχο να βοηθήσει τους γονείς τους να φυτέψουν ένα νέο δέντρο στον κήπο τους, θα περιπλανηθεί στον κόσμο και θα γνωρίσει μεγάλες προσωπικότητες που με το έργο τους σημάδεψαν στην εξέλιξη του πολιτισμού και της τεχνολογίας: τον Νεύτωνα, τη Φρίντα Κάλο, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Επίκουρο, τη Μαρία Κάλας, αλλά και τα τερατάκια Τρελόσωστα, που μπορεί να μην άλλαξαν τον κόσμο, αλλά σίγουρα εμφανίζονται στις παιδικές ζωγραφιές και αλλάζουν τον δικό τους τρόπο να βλέπουν τα πράγματα.
         
Για αυτό της το βιβλίο μας μιλάει σήμερα στο Θεαθήναι.

«Η Κουνελόσκαλα» γεννήθηκε την ώρα της βραδινής κατάκλισης, όταν το φως στο παιδικό δωμάτιο σβήνει και μια τρυφερή φωνή στο σκοτάδι σού ζητάει ένα ακόμα παραμύθι. Συλλαμβάνοντας μια ιστορία για παιδιά επιστρέφεις στην αρχή, στον κόσμο πριν το κείμενο, πριν την ιδιότητα του συγγραφέα, γίνεσαι γονιός ακόμα κι αν δεν είσαι, καθώς προλαβαίνεις την παιδική επιθυμία. Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι γράφουν παραμύθια πολλοί γονείς (κυρίως μαμάδες) χωρίς να είναι απαραιτήτως συγγραφείς. Όταν γίνεσαι γονιός γίνεσαι δημιουργός – πέραν της βιολογικής κυριολεξίας, η μυθοπλασία της καθημερινότητας είναι η δουλειά σου. Για μένα, το πηγαίο παραμύθι στο σκοτάδι μοιάζει με παράταση του θηλασμού.

Αν τώρα είσαι όντως συγγραφέας, πιθανώς δεν αρκείσαι στην προφορικότητα της αυτοσχέδιας αφήγησης. Έτσι κι εγώ σύντομα θέλησα να διασώσω την «Κουνελόσκαλα». Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν να φτιάξω ένα ολόκληρο παραμύθι, με κείμενο και εικονογράφηση. Πράγματι, το έκανα. Μήνες ολόκληρους πέρασα σκυμμένη πάνω από χαρτονάκια, σχέδια και κολάζ, για να δώσω στο παραμύθι τη μορφή που ονειρεύτηκα. Καθώς το έφτιαχνα, με τη βοήθεια της μουσικής, έπιασα συχνά τον εαυτό μου να ταξιδεύει στο παρελθόν, παρατήρησα πόσο η εικαστική διαδικασία αποδεσμεύει το πνεύμα, η προσήλωση στη χειροτεχνία ξεκλειδώνει τη δημιουργική λήθη, σε αντίθεση με τη συγγραφή που προσκαλεί τη μνήμη για να οδηγήσει τον δημιουργό στο αποτέλεσμά του. Εμπειρικά, συνειδητοποίησα ότι οι ζωγράφοι και οι χειρώνακτες είναι εκείνοι που μπορούν να αποδρούν, ενώ οι συγγραφείς είναι πάντα παρόντες.

Το παραμύθι μου ήταν επιτέλους έτοιμο. Ένα κουνέλι, ο Τρούφης, έχει το μαγικό χάρισμα της γενναιοδωρίας. Το συμβολίζουν τα αυτιά του, που μεγαλώνουν και γίνονται σκάλα για να ανέβει όποιος το έχει ανάγκη. Ζει με τους γονείς του, μαμά-πιλότο και μπαμπά-κηπουρό (όπου βέβαια η επιλογή των επαγγελμάτων είναι σκόπιμη, καθώς αντικατοπτρίζει τα δύο επίπεδα που θα απασχολήσουν τον ήρωα σε όλο το παραμύθι: τον ουρανό και τη γη, το να ανεβαίνεις ψηλά και το να πατάς γερά στο έδαφος). Στο πρώτο μοναχικό (άρα ανεξάρτητο) ταξίδι του, ο Τρούφης θα συναντήσει πρόσωπα της τέχνης και της επιστήμης, που συνήθως θα χρειαστούν τη βοήθειά του. Όχι όμως όλα. Το πρόσωπο που δεν θα χρειαστεί την κουνελόσκαλα είναι πολύ σημαντικό, είναι το twist της ιστορίας, έρχεται εκεί που νομίζουμε ότι όλοι χρειάζονται βοήθεια – υπάρχει όμως και κάποιος που υποδηλώνει ότι βασική του φιλοδοξία είναι η εγκόσμια ευτυχία, ένας ανθισμένος κήπος. Μια καθησυχαστική φιγούρα.
​
Καθώς μεγάλωνα κι από παιδί γινόμουν έφηβη κι ύστερα ενήλικη (ή τέλος πάντων κάτι τέτοιο!), τρία ήταν τα πολύτιμα στηρίγματά μου: η τέχνη, η φιλία, η οικογένεια. Κανένα από τα τρία δεν έχει λυγίσει ακόμα, αλλά κι εγώ κάνω ό,τι μπορώ για να τα στηρίξω. «Η Κουνελόσκαλα» (με εικονογράφηση του Κώστα Θεοχάρη, που ανύψωσε το οπτικό αποτέλεσμα και έκανε τη δουλειά συλλογική) θέλει να πει στους μικρούς τρυφερούς κι έξυπνους αναγνώστες της ότι τα τρία παραπάνω στηρίγματα είναι δέντρα που θέλουν πότισμα. Οι καρποί θα είναι πολύτιμοι και το δυναμικό παιδί θα τους δρέψει από έναν ανθισμένο δρόμο, στο ταξίδι της ομαλής του αυτονόμησης που θα το κάνει φιλομαθές και ευτυχισμένο.»

Μαρία Γιαγιάννου
Η κουνελόσκαλα
Εικονογράφηση:
Κώστας Θεοχάρης
εκδόσεις Καλέντης
ISBN: 978-960-594-075-1
Τιμή: €14.00