ΚΛΑΣΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΕ ΚΟΜΙΚ

της Μαρίας Σούμπερτ

Τι σημαίνει για ένα κλασικό έργο να διασκευάζεται, να εικονογραφείται, να γίνεται κόμικ, ταινία, τηλεοπτική σειρά; Χάνει την αξία του ένα κλασικό έργο όταν το προσεγγίζει κάποιος με διαφορετική ματιά; Και αν για τα έργα τέχνης γενικότερα αυτή είναι μια μεγάλη κουβέντα, για το βιβλίο τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα. Έχεις τον πλούτο των λέξεων που επιλέγει ο συγγραφέας. Έχεις τον τρόπο που επιλέγει να περιγράψει μια εικόνα. Χάνεται λοιπόν η αξία του στην διασκευή; Στην μεταφορά του έργου σε κόμικ;
           
Πιστεύω προσωπικά πως όχι. Καταρχήν γιατί ο πλούτος ενός έργου δεν είναι αυστηρά λεκτικός, δεν είναι γλωσσολογικός, δεν είναι φιλολογικός. Ο πλούτος ενός κλασικού βιβλίου –το οποίο μάλιστα απευθύνεται σε παιδιά- είναι συναισθηματικός, γεννά εικόνες, πλάθει προσωπικότητες. Πώς μπορεί λοιπόν ένα παιδί που έχει μεγαλώσει στον κόσμο των εικόνων να απορροφηθεί από ένα μεγάλο κείμενο; Μπορούν όλα τα παιδιά; Οφείλουν όλα τα παιδιά να γνωρίζουν την κλασική λογοτεχνία μέσα από τα πρωτότυπα έργα, διαφορετικά ας χαθούν στην άγνοια;
           
Τα κόμικ –και μάλιστα τα κόμικ των κλασικών έργων- είναι ίσως ένας από τους πιο ενδιαφέροντες και χρήσιμους τρόπους ένα παιδί να έρθει σε επαφή με την κλασική λογοτεχνία. Ας θυμηθούμε τα κλασικά εικονογραφημένα της δεκαετίας του ’50, τα οποία ακόμα διαβάζουμε με ευχαρίστηση. Το κόμικ άλλωστε είναι μια ξεχωριστή μορφή τέχνης, δεν είναι απλώς εικονογράφηση. Πρόκειται για την θεατρική/ κινηματογραφική απόδοση μιας ιστορίας σε καρέ, όπως την φαντάζεται ο δημιουργός της. Και ως τέτοια είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, ψυχαγωγική και εκπαιδευτική. 

Αυτό ανακαλύπτω ξανά, διαβάζοντας τα τέσσερα νέα κόμικ των εκδόσεων Μίνωας, «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες», «Ο θαυμάσιος μάγος του Οζ», «Η Μαύρη Καλλονή» και «O μυστικός κήπος», τα οποία θυμάμαι να τα διαβάζω παιδί στην αρχική τους μορφή. Ο «Μυστικός κήπος» ήταν άλλωστε το αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο –η έκδοση που είχα μέχρι πρόσφατα είχε επιζήσει από τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Περνώντας όμως στα κόμικ, οι διασκευαστές εικονογράφοι στήνουν με κινηματογραφικό τρόπο την αφήγηση της ιστορίας από την δική τους οπτική ματιά.
           
Ο «Μυστικός Κήπος» επικεντρώνεται στη σχέση της νεαρής Μαίρη με τον ξάδερφό της και τον Ντίκον, αποφεύγοντας τις λεπτομέρειες για το θάνατο των γονιών της και της μητέρα του Κόλιν. Δίνει μεγαλύτερη βάση στον κήπο και την σχέση των παιδιών με αυτόν, ακολουθώντας τις εποχές του χρόνου και την μεταμόρφωση της φύσης.
           
Η «Μαύρη Καλλονή», ένα από τα πρώτα βιβλία για την προστασία των ζώων, αλλά και υπέρμαχος των δικαιωμάτων τους, μας ταξιδεύει στον τρόπο μεταχείρισης των αλόγων τον 19ο αιώνα, αλλά τους δίνει και μια φωνή που πριν δεν είχαν. Όταν μάλιστα με το κόμικ αυτή η φωνή αποκτά και μορφή, η αίσθηση του τι πραγματικά συμβαίνει με τα ζώα είναι τόσο έντονη που απαιτεί άμεσες λύσεις ακόμα και στην δική μας εποχή. Γιατί μπορεί σήμερα πια τα άλογα να τα έχουμε σε καλύτερη υπόληψη, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τα γαϊδουράκια και τα μουλάρια, με τα σκυλιά και τις γάτες που βασανίζονται σε καθημερινή βάση.
           
Ο «Θαυμάσιος Μάγος του Οζ» ήταν ένα βιβλίο που πάντα με μπέρδευε –όχι τόσο όσο η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, αλλά αρκετά- μέχρι που διάβασα το κόμικ. Θα μου πείτε, ίσως αν το είχα ξαναδιαβάσει μεγαλύτερη το ίδιο το βιβλίο να ξεμπερδευόμουν και μόνη μου, αλλά μερικές φορές τα πράγματα έχουν την τάση να κάνουν τους δικούς τους κύκλους μέχρι να επιστρέψουν σε εμάς. Στην διασκευή της Ανιέζε Ινοτσέντε η έμφαση δίνεται στο ίδιο το ταξίδι και την παράξενη παρέα που συστήνεται γύρω από την μικρή Ντόροθι, αλλά και τις ποιότητες και δυνατότητες που όλοι κρύβουμε μέσα μας.
           
Αντίστοιχα ο «Γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες», παραμένει ένα χιουμοριστικό, ανατρεπτικό και ψυχαγωγικό βιβλίο, ένα αριστούργημα του Ιουλίου Βερν, με τον γκαφατζή Πασπαρτού να ακολουθεί τον κύριό του σε έναν από τους πιο περίεργους αγώνες δρόμου.
           
​Μη σας πω πως μου ξύπνησε η όρεξη να ξαναδιαβάσω και τα πρωτότυπα έργα.

Ιούλιος Βερν
Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες
Διασκευή- Εικονογράφηση: Τζιοπότα
Κλασικά σε κόμικ
Μετάφραση: Μαρία Γουρνιεζάκη
Εκδόσεις Μίνωας
ISBN: 978-618-02-1372-0
Τιμή: €6,60
 
Λ. Φρανκ Μπάουμ
Ο θαυμάσιος μάγος του Οζ
Διασκευή – Εικονογράφηση: Ανιέζε Ινοτσέντε
Κλασικά σε κόμικ
Μετάφραση: Μαρία Γουρνιεζάκη
Εκδόσεις Μίνωας
ISBN: 978-618-02-1371-3
Τιμή: €6,60
 
Άννα Σιούελ
Η Μαύρη Καλλονή
Διασκευή – Εικονογράφηση: Ντονάτα Πιτσάτο
Κλασικά σε κόμικ
Μετάφραση: Μαρία Γουρνιεζάκη
Εκδόσεις Μίνωας
ISBN: 978-618-02-1369-0
Τιμή: €6,60
 
Φράνσις Χόντσον Μπαρνέτ
O μυστικός κήπος
Διασκευή- Εικονογράφηση: Φάμπιο Πία Μαντίνι
Κλασικά σε κόμικ
Μετάφραση: Μαρία Γουρνιεζάκη
Εκδόσεις Μίνωας
ISBN: 978-618-02-1370-6
Τιμή: €6,60