ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Ξεκίνησα στα δέκα μου να διαβάζω λογοτεχνία του φανταστικού. Αρχικά με Τόλκιν και Στέφεν Κινγκ, οδηγήθηκα αργότερα στον Πόε και τον Λάβκραφτ. Θυμάμαι μάλιστα να έχω προσπαθήσει ως έφηβη να γράψω και ένα διήγημα τρόμου. Απέτυχα παταγωδώς. Αυτό όμως δεν με σταμάτησε να διαβάζω. Όσο με φρίκιαζαν οι περιγραφές των τεράτων –ή ακόμα καλύτερα οι μη περιγραφές τους-, το πέπλο ομίχλης και μυστηρίου που μπλεκόταν με μόνιμες ζαλάδες και πονοκεφάλους, τόσο συνέχιζα να διαβάζω. Αποκορύφωμα φυσικά ήταν να αγοράσω τα άπαντα του Λάβκραφτ. Για να είμαι ειλικρινής όμως, την δίψα μου για αυτά τα βιβλία ξύπνησαν τα κλασικά εφηβικά μυθιστορήματα «Τα μυστικά του βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα και «Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου». Και στα δύο βιβλία η Πηνελόπη Δέλτα δεν τσιγκουνεύτηκε τις φρικιαστικές περιγραφές των σκοτωμών και των δυστυχιών που προκαλούν οι πόλεμοι, ενώ μιλούσε ωμά για τα πολεμικά ήθη της κάθε εποχής. Γιατί τα λέω όλα αυτά; Δεν έχω ξεχάσει το θέμα μου, και φυσικά την αφορμή μου.
           
Αφορμή για αυτές τις σκέψεις είναι τα δύο βιβλία της σειράς «Οι σκοτεινές ιστορίες του νεαρού Πόε» της Αγγελικής Ράδου, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Polaris. Δύο βιβλία που συναντούν τον Έντγκαρ Άλαν Πόε στην ηλικία των δώδεκα χρόνων στο Λονδίνο του 1821. Μέσα σε ένα ζοφερό κλίμα μιζέριας, υγρασίας, μοναξιάς και απομόνωσης, ο έφηβος Έντγκαρ θα βρεθεί μπλεγμένος σε διάφορες ιστορίες που φαντάζουν παράλογες. Φαντάσματα, τέρατα, μάγοι και ατελείωτες απόπειρες δολοφονίας –κάποιες πετυχημένες- θα σημαδέψουν τη ζωή του νεαρού Πόε και ίσως αποτελέσουν εξήγηση για το συγγραφικό του μέλλον στη συνέχεια. Ένα αγόρι ευαίσθητο, που έχει χάσει τη μητέρα του σε πολύ μικρή ηλικία και δεν έχει μπορέσει να επουλώσει το τραύμα· ζει στην οικογένεια Άλαν χωρίς όμως να τον έχουν υιοθετήσει κανονικά. Παρ’ ότι η θετή του μητέρα τον αγαπά σαν δικό της παιδί, ο Έντγκαρ ζει στο μεταίχμιο της ζωής (ζωντανή μητέρα) και του θανάτου (νεκρή μητέρα). Ακροβατώντας πάνω στη λεπτή αυτή γραμμή είναι και ο μόνος που μπορεί να δει ανάμεσα στους δύο κόσμους, στον κόσμο των ζωντανών και τον κόσμο των νεκρών. Ο μόνος; Όχι, γιατί σε μια φρικτή και βρωμερή γειτονιά, ο Έντγκαρ θα γνωρίσει την δεκάχρονη Ελίφ με το μαύρο κοράκι και τις μαγικές δυνάμεις και μαζί θα βρεθούν να προσπαθούν να λύσουν μυστήρια και γρίφους, να ξεφύγουν από τέρατα και μάγους.
           
Η Αγγελική Ράδου γράφει δύο αφηγήματα για εφήβους που συνδέουν την έννοια του τρόμου με την ηλικία για την οποίο προορίζονται τα βιβλία· ο τρόμος ρέει τόσο όσο. Εισάγει τους εφήβους σε έναν άλλο κόσμο, αλλά δεν τους εγκλωβίζει σε αυτόν, δεν τους κλειδώνει πετώντας μακριά το κλειδί. Χρησιμοποιεί τη φαντασία στο μέτρο που μπορεί να την ακολουθήσει ένα παιδί από δέκα χρονών και γνωρίζει τους αναγνώστες της μια από τις σημαντικότερες μορφές της λογοτεχνίας του φανταστικού, τον Έντγκαρ Άλαν Πόε. Δημιουργεί επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: Πώς μπορεί να ήταν η παιδική και εφηβική ηλικία αυτών των συγγραφέων; Τι ήταν αυτό που άνοιξε μέσα τους την πύλη σε ένα παράλληλο τρομακτικό σύμπαν; Πόσο φλέρταραν οι ίδιοι με το θάνατο;
           
​Η εφηβεία είναι η περίοδος στην οποία το νεαρό άτομο αρχίζει να επεξεργάζεται σε βάθος τις δύο έννοιες της σεξουαλικότητας και του θανάτου. Είναι η περίοδος που αρχίζουν οι «παράλογες» συμπεριφορές, οι εξάρσεις, οι θυμοί, τα κλάματα, η απομόνωση, ο πειραματισμός με τον έξω κόσμο. Είναι η περίοδος των περίεργων καταθλίψεων, με τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές να μπερδεύουν και να φοβίζουν τον έφηβο.

Σκέφτομαι πως η λογοτεχνία του φανταστικού, που δημιουργεί κόσμους πνευμάτων, που το αίμα τρέχει με το ποτάμι και τα πλοκάμια των τεράτων διαπερνούν τα κορμιά των νεαρών γυναικών –συνδυάζοντας τον θάνατο με σεξουαλικούς συμβολισμούς-, δεν είναι παρά μια εικονογράφηση του τρομακτικού αυτού κόσμου που βιώνουν οι έφηβοι, επιτρέποντάς τους να περάσουν μέσα από τον κόσμο χωρίς να εγκλωβιστούν σε αυτόν. Γιατί αυτό που ξεχωρίζει την δυσλειτουργία είναι ακριβώς η ικανότητα αυτή –να περάσεις μέσω της αισθητικής απόστασης από μια κατάσταση, χωρίς να την εγκαταστήσεις μόνιμα μέσα σου. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ο έφηβος κραυγάζει για βοήθεια, την οποία θα πρέπει να βρούμε τρόπο να του προσφέρουμε.
 _________________________________________________________________________________
Αγγελική Ράδου
«Οι σκοτεινές ιστορίες του νεαρού Πόε»
σειρά βιβλίων εφηβικής λογοτεχνίας
εκδόσεις Polaris
από 10 χρονών
 
«Ο Έντγκαρ και το μυστικό του θαμμένου φορέματος»
ISBN: 978-960-6829-59-8
Τιμή: €7.00
 
«Το ξύπνημα του Γκόλεμ»
ISBN: 978-960-6829-77-2
Τιμή: €7.00