ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

«Ο βασιλιάς είναι γυμνός» λέει ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και ο τίτλος αυτός είναι πολύ πιο δυνατός και σοκαριστικός από τον προσαρμοσμένο σε περισσότερο παιδικές αναγνώσεις τίτλο «Τα ρούχα του αυτοκράτορα». Και πράγματι ο βασιλιάς είναι γυμνός και γυμνοί είναι όλοι του οι ακόλουθοι, οι κόλακες, οι υπουργοί και όλοι όσοι έχουν μάθει στις ανέσεις της αυλής και στα προνόμια και φοβούνται μην τα χάσουν. Γιατί προκειμένου να μην χάσουν την εξουσία τους, συμμετέχουν οικειοθελώς σε ένα τσίρκο, στο οποίο ο ίδιος ο βασιλιάς γελοιοποιείται. Και δεν τον ενδιαφέρει που γελοιοποιείται μπροστά στους υπηκόους του –όχι, συνεχίζει το θέατρο, συνεχίζει να μοστράρει τα υπέροχα αόρατα ρούχα του, ενώ οι αυλικοί του χειροκροτούν.
           
​Έτσι ξεκινάει το βιβλιαράκι με τα τρία παραμύθια του Άντερσεν «Η φιλοσοφική λίθος και άλλες ιστορίες» και απευθύνεται σε εφήβους και ενήλικες. Πρόκειται και για μια πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση επειδή ακριβώς δεν έχει διασκευαστεί για παιδιά, δεν έχει περάσει μέσα από κάποιο ηθικοπλαστικό φίλτρο, αλλά κατατίθεται ατόφιος ο λόγος του Άντερσεν. Ένας λόγος ποιητικός που αναβλύζει από το «Ένα τριαντάφυλλο από τον τάφο του Ομήρου». Ένα τριαντάφυλλο δεν ανθίζει για κανένα αηδόνι, αφού έχει φυτρώσει πάνω από τον τάφο του πιο λυρικού ποιητή. Υπεροψία και απόρριψη, τα δύο στοιχεία που εκπέμπει το τριαντάφυλλο, νιώθοντας περί πολλού. Πόσο εύκολο είναι όμως να έρθει το χέρι ενός ποιητή από το Βορρά και να κόψει το τριαντάφυλλο αυτό; Αυτό του λέει ένα όνειρο και το τριαντάφυλλο αποφασίζει να ανθίσει και να ανοίξει τα φύλλα του. Ο Άντερσεν μετατρέπει σε ποιητική φαντασία μια πράξη που ο ίδιος κάνει σε ένα από τα ταξίδια του στην Ανατολή: κόβει ένα τριαντάφυλλο και το παίρνει μαζί του.
           
Η «φιλοσοφική λίθος» είναι ένα πολύ πιο περίπλοκο παραμύθι. Τρία επίπεδα ηρώων –ο σοφός, οι γιοι του, η τυφλή του κόρη- όλοι αναζητούν την φιλοσοφική λίθο που θα τους χαρίσει την αθανασία. Ο σοφός μέσα στο τεράστιο δέντρο του Ήλιου, με τα βιβλία και την απέραντη γνώση του. Οι γιοι του, με δυνατή κάθε ένας από μια αίσθηση (όραση, ακοή, οσμή και γεύση) θα περιπλανηθούν και θα χαθούν στην αναζήτησή τους. Έρχεται τότε η ώρα της τυφλής κόρης που θα δέσει το αόρατο νήμα της ανέμης της στο σπίτι για να κρατήσει την κλωστή και να μην την χάσει. Το στοιχείο αυτό είναι κοινό στα παραμύθια και τους μύθους (από τον μίτο της Αριάδνης, στη Γιαγιά Αράχνη των Ιθαγενών της Βορείου Αμερικής), αλλά αποτελεί και τη σύνδεση με το σπίτι, την ίδια την σχέση που την κρατάει δυνατή, ενώ τα αδέρφια της χάνονται. Αυτή η σχέση είναι που θα της επιτρέψει να αναζητήσει τη φιλοσοφική λίθο, την οποία θα βρει στις χρυσές δεσμίδες της σκόνης, όταν πέφτει από μια χαραμάδα άπλετο φως.
           
Ο Άντερσεν έγραφε παραμύθια με γνώμονα ένα μικτό κοινό, παιδιών και γονέων ταυτόχρονα, γιατί όταν απευθυνόμαστε στα παιδιά πρέπει να κερδίζουμε και τους γονείς τους. Και ως σωστός παραμυθάς και περιπετειώδης τύπος (περιπέτειες ονομάζονται άλλωστε τα παραμύθια του στα δανέζικα), ήξερε πως ο ικανοποιημένος γονιός και το ικανοποιημένο παιδί αποτελούν τη μυστική συνταγή της επιτυχίας. Αυτοί και πολύ πολύ ταλέντο.
 
Hans Christian Andersen
Η φιλοσοφική λίθος και άλλες ιστορίες
Mετάφραση: Θεοδώρα Πασαχίδου
εκδόσεις Αιώρα
ISBN: 978-618-5048-64-8
Τιμή: €7,00