ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΛΙΛΗ ΛΑΜΠΡΕΛΛΗ

της Μαρίας Σούμπερτ

Αν μπορεί ένα βιογραφικό να εντυπωσιάσει για τον πολυπολιτισμικό του πλούτο, αυτό είναι το βιογραφικό της Λίλης Λαμπρέλλη στη Βιβλιονέτ, όπου ανάμεσα σε άλλες λακωνικές πληροφορίες αναφέρει τους δασκάλους της στην αφήγηση, ανθρώπους από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου, προερχόμενους από διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετικές φιλοσοφίες. Χωρίς να λέει πολλά και σίγουρα κρατώντας για τον εαυτό της τα περισσότερα, η Λίλη Λαμπρέλλη καταθέτει την αφηγηματική της ρίζα και κουλτούρα. Παρακολουθώντας την μέσα από τα βιβλία της, θέλησα να τη ρωτήσω ποια είναι, τι κάνει, γιατί αφηγείται και πώς γράφει». 

«Έχω την αίσθηση πως ο παραμυθάς είναι άνθρωπος των συνόρων – ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο και στον κόσμο του μύθου, στο άχρονο «μια φορά κι έναν καιρό» και στο τώρα-τώρα της αφήγησης, στη μαστοριά και στις ατέλειες της προφορικότητας, στη μνήμη και στη λήθη. Δεν έχει καμιά ακλόνητη βεβαιότητα, πέρα από την υψηλή αισθητική των λαϊκών παραμυθιών και τη δύναμη της αθωότητας των ηρώων τους. Τα σύνορα είναι ο τόπος του. Από κει αφουγκράζεται τον κόσμο (τον μέσα, τον έξω, τον άλλον κόσμο). Αν αυτά είναι αλήθεια, είμαι παραμυθού.

Συνάντησα την προφορική λογοτεχνία από καθαρή συγκυρία. Με γήτεψε και την ακολούθησα χωρίς να το καταλάβω. Για χρόνια έκανα στα τυφλά υπερκατανάλωση σεμιναρίων κι εργαστηρίων. Άκουσα αντικρουόμενες προτάσεις, πολλές σοφίες και κάποιες ανοησίες. Ταλαιπώρησα πολλά βιβλία με βάνδαλες σημειώσεις και υπογραμμίσεις (με μολύβι). Γνώρισα παραμυθάδες αλαζόνες (μετρημένους στα δάχτυλα) κι άλλους ταπεινούς, κάποιους με παγιωμένες τις αλήθειες τους κι άλλους με αμφιβολίες. Άλλοι πρότειναν τεχνικές-τυφλοσούρτες και άλλοι αναζήτηση ελευθερίας. Έμαθα να ξεχωρίζω σε κάποιο βαθμό ποιοι μπαίνουν στην αφήγηση για να αναπληρώσουν το έλλειμμα αποδοχής τους με χλιαρά χειροκροτήματα, ποιοι μπαίνουν για να εμπορευτούν, ποιοι είναι αναζητητές ανοιχτωσιάς χωρίς έπαρση, χωρίς καν να το γνωρίζουν. Αυτούς τους τελευταίους τους έχω στην καρδιά μου. Χαρακτηριστικά τους: ότι δεν είναι ανταγωνιστικοί, ότι δεν έχουν ίχνος ψυχικής τσιγκουνιάς -αντίθετα, είναι επί της ουσίας γενναιόδωροι, ότι έχουν εμπιστοσύνη στη ζωή και στους ανθρώπους και, μη τι άλλο, τουλάχιστον μια πρόθεση δικαιοσύνης. Δεν θεωρώ ομότεχνους όσους υποτιμούν, κουτσομπολεύουν, υπονομεύουν άλλους παραμυθάδες, όσο «νέοι» και αδέξιοι (ή αξιότεροί τους) κι αν είναι.

Πιστεύω πως η εγγραμματοσύνη δεν ταυτίζεται με τον πολιτισμό και η προφορικότητα (απόλυτη έλλειψη αλφαβητισμού) με τη βαρβαρότητα. Ο προφορικός πολιτισμός ε ί ν α ι πολιτισμός - ένας πολιτισμός μνήμης. Μιας μνήμης που χάνεται. Όσοι γοητευόμαστε από τον μυθικό λόγο ας τον υπηρετήσουμε, λέγοντας ένα -τουλάχιστον ένα - παραμύθι.

Αναρωτιέμαι αν απάντησα στο ποια είμαι και τι κάνω. Πιστεύω πως ναι. Τα υπόλοιπα, με λίγα λόγια: Σπούδασα νομικά και κάμποση μουσική, δούλεψα για λίγο δικηγόρος και για πολύ μεταφράστρια κι έκανα αρκετές μετακομίσεις σε διάφορες χώρες (όχι πολλές). Έγραψα μερικά (μια εικοσαριά) βιβλία που συνδέονται με (ή εμπνέονται από) την προφορική λογοτεχνία. Τα μεγάλα δώρα της ζωής μου τα πήρα από τη σχέση μου με κάποια παραμύθια, κάποιους ανθρώπους (παραμυθάδες - ποιητές οι πιο πολλοί) και πολύ πρόσφατα, από τα εγγόνια μου. Τιμώ όσους θεωρώ δασκάλους μου και όσους θεωρώ μαθητές μου. Έχω εμπιστοσύνη στη ζωή γιατί νιώθω πως είναι πολύ πιο θαυμαστή και πολύ πιο μεγάλη απ’ όσο φτάνει ο νους μας και αποδέχομαι (πώς όχι;) ότι ο θάνατος είναι ένα μικρό της κομμάτι. Πιστεύω ακόμα πως ολόκληρος ο κόσμος (ο άνθρωπος, όπως και ό,τι είναι ζωντανό - δηλαδή τα πάντα) είναι πλασμένος από ιστορίες».
 
Τα βιβλία της:
Η νύχτα του κορακιού, Εκδόσεις Πατάκη, (2018)  
Αυτός που ξεπουλούσε όνειρα, Εκδόσεις Πατάκη, (2017)  
Μικρό αλφαβητάρι αφήγησης, Εκδόσεις Πατάκη, (2017)   
Το κοντολαίμικο κοτσύφι, Εκδόσεις Πατάκη, (2015)        
Η γυναίκα με τα χέρια από φως, Εκδόσεις Πατάκη, (2014)
Τα παραμύθια της μουσικής, Εκδόσεις Πατάκη, (2014)     
Δέκα και ένα παραμύθια σοφίας για καιρούς κρίσης και άλλων δεινών, Εκδόσεις Πατάκη, (2012)        
Αχ, σοκολάτα..., Εκδόσεις Πατάκη, (2011) 
Η στρίγκλα, Εκδόσεις Πατάκη, (2011)       
Ο Πολυροβιθάς, Εκδόσεις Πατάκη, (2011)  
Λόγος εύθραυστος κι αθάνατος, Εκδόσεις Πατάκη, (2010)
Το κρυμμένο νερό, Εκδόσεις Πατάκη, (2010)       
Θα πούμε ψέματα, θα πούμε την αλήθεια..., Εκδόσεις Πατάκη, (2009)   
Προφορικός και γραπτός λόγος: Τόποι και σημεία συνάντησης, Εργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού Π.Τ.Π.Ε. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, (2008) –συμμετοχή σε συλλογικό εργο
Κβάζαρ ή εκεί που βρίσκονται τα χαμένα, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, (2003)
Εγώ κι εγώ, Σύγχρονη Εποχή, (1990)      
Ερωτική ιστορία;, Σύγχρονη Εποχή, (1990)
Μαποιοπαπί, Σύγχρονη Εποχή, (1990)       
(1990) Το μύδι που νόμιζε πως ήταν στρείδι, αλλά τελικά ήταν μύδι (ή μήπως όχι;), Σύγχρονη Εποχή
(1990) Το ψαράκι που δεν μπορούσε να ονειρευτεί, Σύγχρονη Εποχή
(1990) Χωραφάκι στο φεγγάρι, Σύγχρονη Εποχή