ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΤΡΙΣΤΑΝΟΣ»

της Λίλας Παπαπάσχου 

«Τριστάνος», του Τόμας Μαν στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου. Η Μαρία Μαγκανάρη διασκεύασε το έργο, «ενορχήστρωσε» σκηνοθετικά μερικούς από τους πιο αξιόλογους ηθοποιούς των ημερών μας και συμμετέχει υποκριτικά σε ένα ιδιόμορφο, παράδοξα «ονειρικό» σκηνικό περιβάλλον μεταμφιεσμένο σε σανατόριο, για να αναδείξει με τα δικό της, εντελώς προσωπικό τρόπο, το έργο του νομπελίστα συγγραφέα.
 
Μέσα στον αφαιρετικής ομορφιάς και ταυτόχρονα «αποστειρωμένο» σκηνικό χώρο που δημιούργησαν οι ικανότατες Διδώ Γκόγκου, Ελένη Κανακίδου, Σόνια Σαμαρτζίδου και φορώντας τα εξεζητημένα, αλλά καλαίσθητα, κοστούμια του εξίσου αποτελεσματικού Παύλου Θανόπουλου, τυλιγμένοι σε σύννεφα ηλεκτρονικού…καπνού…και απομονωμένοι (ή μήπως παγιδευμένοι) στο απόκοσμο Άινφριντ, οι εύποροι ήρωες του έργου εκφέρουν το έντονα αυτοβιογραφικό και γεμάτο ποιητικές εξάρσεις κείμενο του Γερμανού (και στην πορεία Τσεχοσλοβάκου) συγγραφέα, μεταφρασμένο ιδανικά από τον Κυριάκο Κεντρωτή, ενώ ζουν ο καθένας το ατομικό του δράμα, αλληλεπιδρώντας αναπόφευκτα, ορισμένες φορές με τρόπο εντελώς κωμικοτραγικό.

Οι ήρωες του Μαν έτσι όπως απεικονίστηκαν στην Κεντρική Σκηνή του ΘΤΝΚ μοιάζουν σαν να παλεύουν με έναν αόρατο μεν, αλλά πολύ επικίνδυνο εχθρό, που δεν είναι άλλος από την ίδια την επιταγή/επιβολή της ύπαρξης που συχνά συγκρούεται με τη λογική και την ευαισθησία τους, για να τους οδηγήσει  μοιραία – ίσως όχι όλους - στη δική τους εσωτερική «(δια)σταύρωση», μην ξέροντας ποιο δρόμο θα πρέπει να ακολουθήσουν και πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα ανεξαρτήτως επιλογής, με τη ζωή να καλπάζει γύρω τους…προκλητικά ασυγκράτητη.

Η Μαρία Μαγκανάρη σε ρόλο σκηνοθέτη-μαέστρου και...υποκινητή...

​Η Μαρία Μαγκανάρη, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη ότι το συγκεκριμένο έργο του Τόμας Μαν είναι γραμμένο σαν αντίστιξη στην όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ «Τριστάνος και Ιζόλδη», και σεβόμενη τον «μπουρλέσκο» χαρακτήρα του (έτσι τουλάχιστον το χαρακτήρισε ο ίδιος ο συγγραφέας), δημιούργησε μία «ψυχεδελικά ρεαλιστική» φαντασμαγορία που ναι μεν έχει δραματικό πυρήνα, αλλά διαθέτει παράλληλα όλα εκείνα τα στοιχεία που αναδεικνύουν τον σαρκασμό, τη λεπτή ειρωνεία και τη διάθεση του συγγραφέα να στηλιτεύσει όλα εκείνα τα γρανάζια του συστήματος που αιώνες τώρα προσπαθούν να μας κρατήσουν «χαπακωμένους» και ως εκ τούτου τεχνητά νηφάλιους και συχνά αδιάφορους για όσα γίνονται ερήμην μας δήθεν προς όφελος του κοινού καλού, το οποίο όμως μάλλον μόνο κοινό δεν είναι… 
​
Οι τέσσερις ταλαντούχοι ηθοποιοί -  Σύρμω Κεκέ, Κώστας Κορωναίος, Γιώργος Κριθάρας & Βασιλική Σκευοφύλαξ- που μαζί με τη Μαρία Μαγκανάρη κλήθηκαν να ερμηνεύσουν τους διφορούμενους χαρακτήρες του έργου, παρέμειναν καθ¨ όλη τη διάρκεια της παράστασης πειθαρχημένοι στην σκηνοθετική φόρμα που είχε και θέση και άποψη, πλήρως εναρμονισμένοι με την ατμόσφαιρα του έργου, ενώ την ίδια στιγμή έδιναν την αίσθηση πως όλο αυτό που εκτυλίσσεται στην σκηνή μπορεί να μην είναι τίποτε άλλο από μία πρόβα, την οποία μας επέτρεψαν συνειδητά να παρακολουθήσουμε. Με αυτόν τον αδιαμφισβήτητα έξυπνο, σαιξπηρικό τρόπο, η Μαρία Μαγκανάρη παίζει θέατρο μέσα στο θέατρο, ενώ ταυτόχρονα κάνει ένα ηχηρότατο σχόλιο για την σχέση τέχνης και πραγματικότητας, με την ίδια να κρατάει από την αρχή μέχρι το τέλος της παράστασης την σκηνοθετική μπαγκέτα, μπαινοβγαίνοντας με άνεση στον δικό της – συμβολικό - ρόλο.
 

Στιγμιότυπα από την παράσταση

Η Βασιλική Σκευοφύλαξ  ως κυρία Σπατς και προϊσταμένη Όστερλω, ενσάρκωσε δύο γυναίκες με πολλά κοινά χαρακτηριστικά, δίνοντας όμως στον κάθε χαρακτήρα την ξεχωριστή του ταυτότητα μέσα στο έργο και ενισχύοντας κατά πολύ τις αντιδράσεις των υπόλοιπων ηθοποιών και κυρίως του Κώστα Κορωναίου, με τον οποίο είχαν τη μεγαλύτερη αλληλεπίδραση και αποτέλεσαν ένα απολαυστικό δίδυμο. Ως λειτουργός του συστήματος και ταυτόχρονα μία κοινή θνητή, επέδειξε την ανάλογη συμπεριφορά,, αφήνοντας σε κάποιες στιγμές να φανούν και οι δικές της ρωγμές κάτω από την επίφαση της αυστηρότητας, αφού και η ίδια παλεύει με τη μοναξιά της, εγκλωβισμένη ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν τους καταλαβαίνει και δεν την καταλαβαίνουν και στην περίπτωση της προϊσταμένης Όστερλω που αγαπάει και δεν την αγαπούν...

Ο έμπειρος και αδιαμφισβήτητα χαρισματικός Κώστας Κορωναίος ως κ. Κλετεργιαν και δόκτωρ Λεάντερ, ερμήνευσε με απόλυτη ακρίβεια, εντυπωσιακή κινησιολογική βιρτουοζιτέ και ένα ειδικό βάρος που ταιριάζει σε δραματικό ηθοποιό δύο εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες που ο καθένας με το δικό του τρόπο υπηρετεί τυφλά το σύστημα, όχι απαραίτητα γιατί του έχει εμπιστοσύνη, αλλά γιατί έτσι εκπαιδεύτηκε να κάνει. Ως φιλόστοργος και κτητικός σύζυγος της όμορφης και φιλάσθενης Γκαμπριέλε, μεταμορφώνεται σταδιακά σε ζηλόφθονο και διεκδικητικό άντρα με θιγμένο εγωισμό, που προασπίζει με σθένος την υλιστική κοσμοθεωρία του , η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον άυλο κόσμο του πνεύματος που πρεσβεύει ο συγγραφέας Ντέτλεβ Σπινέλ.  Ως  δόκτωρ Λεάντερ  διατυπώνει τις βαρύγδουπες θεωρίες του περί ανθρώπινης ψυχολογίας, μην πείθοντας κανέναν επί της ουσίας ,για την πραγματική αξία των αναλύσεών του. 

Βασιλική Σκευοφύλαξ & Κώστας Κορωναίος σε διπλούς ρόλους

Στους ρόλους του Τριστάνου και της Ιζόλδης ή στην προκειμένη περίπτωση της Γκαμπριέλε και του Ντέτλεβ Σπινέλ οι εξαιρετικοί Σύρμω Κεκέ και Γιώργος Κριθάρας, μας χάρισαν μερικές από τις πιο όμορφες εικόνες της παράστασης, τόσο μόνοι τους όσο και μαζί, αποτυπώνοντας με την απαραίτητη συγκινησιακή φόρτιση - αλλά και την ανάλογη εκφραστική αποστασιοποίηση που συνάδει με ανθρώπους της δικής τους ιδιοσυγκρασίας και κοινωνικής τάξης- όλη την παράνοια, την μοναξιά, την απόγνωση, το φόβο και την αίσθηση του ανικανοποίητου που ενυπάρχει σε κάθε καλλιτέχνη, εμποδίζοντας τον να χαρεί τις μικρές, απλές χαρές της ζωής, αλλά και προφυλάσσοντας τον από το να αλλοτριωθεί εντελώς από τον κυνισμό μίας καθημερινότητας που χωρίς την τέχνη μοιάζει αν όχι μάταιη, πάντως σίγουρα αφόρητα προβλέψιμη και βαρετή. 

Η Γκαμπριέλε της γνωστής ηθοποιού καίγεται εσωτερικά, βλέποντας τη σάρκα της να φθίνει, ενώ το νεογέννητο μωρό της έχοντας ρουφήξει την ενέργειά της λάμπει ροδομάγουλο με τη ζωή να ανοίγεται μπροστά του σαν τριαντάφυλλο. Αυτό το μικρό βαμπίρ που βγήκε από τα σωθικά της αποδεικνύεται πως δεν είναι ικανό να την κρατήσει στη ζωή, ανατρέποντας το στερεότυπο της μητρότητας, αφού η δική της ύπαρξη είναι αφιερωμένη...αλλού.  Η υπερβατική αυτή ηρωίδα με την εύθραυστη υγεία εκρήγνυται μέσα στην αγκαλιά του αγαπημένου της συγγραφέα και μεταμορφώνεται σε ένα ζωντανό μουσικό κρεσέντο αντάξιο ενός Βάγκνερ κι ενός Σοπέν, αφήνοντας πίσω της μία νέα ζωή έτοιμη να παραδοθεί στα δίχτυα του εκ-πολιτισμού, με το φαύλο - και μαζί υπέροχο κύκλο της ζωής -  να συνεχίζεται αέναα. 

​Ο Ντέτλεβ Σπινέλ του Γιώργου Κριθάρα, ισορρόπησε με επιτυχία ανάμεσα στην κατατονία της ψυχικής του νόσου και το πάθος του ερωτευμένου ποιητή που ζει την υπέρτατη φαντασίωση του, δηλαδή έναν μεγάλο και αδιέξοδο έρωτα, που τροφοδοτεί την ζωηρή φαντασία του οδηγώντας τον στη δική του απρόβλεπτη, αλλά τόσο ουσιαστική έκρηξη του, που ήταν μία από τις πιο δυνατές σκηνές της παράστασης, αφού μέσα από το χειμαρρώδη λόγο του κυλούσε σαν ορμητικό νερό το κείμενο του Τόμας Μαν, εκφράζοντας μεγάλες και διαχρονικές αλήθειες για την άρρηκτη σχέση τέχνης και ζωής και προσφέροντας την ευκαιρία στον Κώστα Κορωναίο να δώσει ως κ. Κλέτεργιαν τη δική του απάντηση στον ρομαντικό νέο, διεκδικώντας και εκείνος το δίκιο του, μέσα από από έναν εξίσου διαπεραστικό μονόλογο. 

Η Σύρμω Κεκέ ως Γκαμπριέλε και ο Γιώργος Κριθάρας ως  Ντέτλεβ Σπινέλ βιώνουν ταυτόχρονα τον παράδεισο και την κόλαση κάθε ανθρώπου, καλλιτέχνη ή μη...

Τέλος η σκηνοθέτις της παράστασης Μαρία Μαγκανάρη, που μας υποδέχτηκε στο σανατόριο Άινφριντ ως η γεμάτη αυτοπεποίθηση και αποκρουστικά κυνική φρουλάιν Χέλενράουχ, έκανε ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της χειραγωγώντας απροκάλυπτα τους ηθοποιούς της "εν ώρα εργασίας", ενώ ταυτόχρονα αυτοσαρκάζονταν με έναν τρόπο έντονα διαδραστικό, απευθυνόμενη συχνά στους θεατές και θέτοντάς τους προ των ευθυνών τους...Σιωπή στο ακροατήριο όπως ήταν αναμενόμενο και στο τέλος θα είναι πάλι εκείνη που ως άλλη...δεν θα το πω για να μη θεωρηθώ βλάσφημη, κρατώντας αγκαλιά το βρέφος της Γκαμπριέλε που κλαίει γοερά όπως όλα τα μωρά, μας αποχαιρετά με ένα αινιγματικό χαμόγελο που παραμένει ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες....

Όπως έκανε και στους "Παραθεριστές" του Γκόρκι, που παρουσιάστηκαν πρόσφατα με επιτυχία στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (αλλά και σε προηγούμενες παραστάσεις της), η αξιόλογη δημιουργός αναδεικνύει άλλο ένα κλασικό κείμενο με σεβασμό προς το συγγραφέα και την εποχή που το έγραψε, αλλά και με μια βαθύτερη ανάγκη να επικοινωνήσει αυτά τα έργα και σε ένα νεότερο ηλικιακά κοινό, κάνοντας μας να περιμένουμε πολλά από εκείνη και στο μέλλον.

Για εμένα προσωπικά η Μαρία Μαγκανάρη ανήκει στους καλλιτέχνες που το έργο τους με αφορά πάρα πολύ, γιατί ενώ την γνωρίζω ελάχιστα προσωπικά, με κάποιον τρόπο μου δίνει πάντα  την αίσθηση ότι απευθύνεται σε κάθε θεατή ξεχωριστά, καλλιεργώντας μία σχέση εμπιστοσύνης με το κοινό της, που απ¨ότι φαίνεται είναι μεγάλο και αφοσιωμένο. 

Σε έναν ονειρικό τόπο και χρόνο, εκεί που το καλό και το κακό μπερδεύονται, η ζωή και ο θάνατος ταυτίζονται και όπου ένας Τόπος Πόνου μπορεί την ίδια στιγμή να είναι και ένας Τόπος Θαυμάτων, φωτισμένος μάλιστα υποδειγματικά από τη Μαρία Γοζαδίνου (ζωτικής σημασίας οι φωτισμοί στη συγκεκριμένη παράσταση αφού υποδηλώνουν ή υπογραμμίζουν σε πολλές περιπτώσεις το σκηνικό), και με την υπέροχη μουσική του Χαράλαμπου Γωγιού να χαϊδεύει τις αισθήσεις μας,  οι ήρωες του Τόμας Μαν δίνουν τη δική τους υπαρξιακή μάχη, με την τελική έκβασή της να εκκρεμεί...όσο υφίσταται η ανθρωπότητα...

Η Μαρία Μαγκανάρη ξεχωρίζει και ως ηθοποιός...

​

"ΤΡΙΣΤΑΝΟΣ"
​
ΘΕΑΤΡΟ TOY ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, 
Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Νέος Κόσμος 
Τηλ.: 210-9212900

Συγγραφέας: Τόμας Μαν
Σκηνοθεσία: Μαρία Μαγκανάρη

Παίζουν:
Σύρμω Κεκέ, Κώστας Κορωναίος, Γιώργος Κριθάρας, Μαρία Μαγκανάρη, Βασιλική Σκευοφύλαξ
​
Συντελεστές
Μετάφραση: Κυριάκος Κεντρωτής Διασκευή: Μαρία Μαγκανάρη Σκηνικά: Διδώ Γκόγκου, Ελένη Κανακίδου, Σόνια Σαμαρτζίδου Κοστούμια: Παύλος Θανόπουλος Φωτισμοί: Μαρία Γοζαδίνου Μουσικός σύμβουλος: Χαράλαμπος Γωγιός Βοηθός σκηνοθέτη: Ανδριάνα Χαλκίδη Βοηθός παραγωγής: Μαργαρίτα Γοζαδίνου Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου Παραγωγή: προτσές

2 Μαίου 2018 - 3 Ιουνίου 2018

Ημερομηνίες και Ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη 21:15 Πέμπτη 21:15 Σάββατο 18:30 Κυριακή 21:30

​Διάρκεια
80'

Διάλειμμα
Όχι

Εισιτήρια
Τετάρτη, Πέμπτη Κανονικό 14€ Φοιτητικό 12€ Ανέργων 10€ Σάββατο-Κυριακή Κανονικό 17€ Φοιτητικό / Ανέργων 15€