ΦΡΟΥΤΑ ΈΧΩ...ΈΧΩ...ΈΧΩ!

22/12/2019

της Μαρίας Σούμπερτ

Με μεγάλη σιγουριά μπορώ να σας πω πως ένας από τους λόγους που δεν μου αρέσει να πηγαίνω στη λαϊκή είναι οι φωνές. Τα «έλα, πάρε πάρε πάρε!», τα «εδώ τα καλά καρπούζια, κολοκυθάκια, κρεμμυδάκια», τα «που θα βρεις φθηνότερα κοπέλα μου!» με ταράζουν βαθύτατα, όχι λόγω περιεχομένου, αλλά λόγω έντασης. Γενικά με τις φωνές δεν τα πάω καλά. Και είναι κρίμα, γιατί οι λαϊκές μου αρέσουν απίστευτα πολύ. Τα χρώματα, τα πράγματα, τα φρούτα και τα λαχανικά που μοιάζουν τόσο φρέσκα που μέχρι και μπάμιες μπορεί να ξεγελαστώ να πάρω -οι πάγκοι με τα μικροαντικείμενα και τα ρούχα που πάντα βρίσκεις ένα διαμαντάκι ανάμεσά τους, όλα αυτά με τραβάνε προς το μέρος της. Και ενώ ξέρω πως αν αφαιρέσεις την φωνή από τη λαϊκή αγορά χάνει τη μισή της ταυτότητα –μη σου πω όλη την ταυτότητα- η έντασή της πάντα με ταράζει.

Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα ανθρωπολογικής μελέτης: «Η αντίδραση του homo sapiens στο περιβάλλον της λαϊκής αγοράς», δεν ξέρω κιόλας αν έχει ήδη γίνει. Οι λαϊκές αγορές πάντως είναι ένας μικρόκοσμος, μια μικρή αντίσταση στην ρουτίνα της καθημερινότητας, ακόμα και αν μας εκνευρίζουν γιατί δεν βρίσκουμε να παρκάρουμε, δεν μπορούμε να περάσουμε από το πεζοδρόμιο ή να φτάσουμε γρήγορα στον προορισμό μας. Οι ημέρες και ώρες που λειτουργούν οι λαϊκές αγορές είναι μέρες και ώρες μεταβατικές, έξω από τον χρόνο και το χώρο της πόλης –παρ’ ότι όλα της τα κοινωνικά φαινόμενα αντανακλώνται σε αυτήν πεντακάθαρα.

Αν αναρωτηθεί κανείς γιατί με έχει πιάσει αυτή η λογοδιάρροια για τις λαϊκές αγορές, θα σας πω πως δεν φταίω εγώ. Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου φταίει και η Ντανιέλα Σταματιάδη, που έφτιαξαν την Αμάλια, ένα εικονογραφημένο βιβλίο με μηδενικό περιγραφικό κείμενο, αλλά μόνο εκφραστικό. Τι σημαίνει αυτό; Το κείμενο δεν περιγράφει, το κείμενο εκφράζει αυτά που λένε οι ήρωες του βιβλίου. Την αφήγηση με τον τρόπο της την δίνει η εικονογράφηση, παρ’ ότι η σύμβαση είναι πολύ συγκεκριμένη: σε μια λαϊκή αγορά, με όλες τις αγριοφωνάρες που γεμίζουν τον αέρα και τα αφτιά μας, ένα μικρό κορίτσι θα σταθεί στην σειρά των πάγκων και θα τραγουδήσει μια ωδή στο λεμόνι.

«Λεμόνι κίτρινο, ήλιε λαμπερέ του φαγητού μου.
Ξινό λεμόνι, σαν το βλέμμα του αδελφού μου, όταν ζηλεύει.
Το άρωμά σου πόσο μας μαγεύει».

Σιωπή πέφτει στην λαϊκή αγορά και όλα τα βλέμματα στρέφονται στο κορίτσι. Και όλοι θέλουν να αγοράσουν το δικό της λεμόνι, μέχρι που οι παραγωγοί αποφασίζουν να μιμηθούν την Αμάλια και σιγά σιγά να ξεδιπλώσουν μια όπερα –έτσι το «ακούω» εγώ- στους δρόμους της πόλης.

Δεν μπορώ να πω με σιγουριά πως απευθύνεται σε παιδιά από τριών ετών, φαντάζομαι μεγαλύτερα παιδιά ή και ενήλικες να το διαβάζουν το βιβλίο αυτό, μόνοι τους, σιωπηλά, να προσπαθούν να βρουν την δική τους φωνή και τη δική τους μελωδία ανάμεσα στις αγριοφωνάρες της καθημερινότητας. Η σύλληψη μοιάζει απλή, είναι όμως πραγματικά μεγάλη έτσι όπως την εικονογραφεί η Ντανιέλα Σταματιάδη. Ένα παιδί έχει τη δύναμη να κάνει τους ενήλικες να σταματήσουν, να το ακούσουν, να το μιμηθούν. Ή τουλάχιστον την είχε. Γιατί όπως ζούμε και στο παράλληλο δικό μας και παράλογο σύμπαν κάτι παρόμοιο κάνει και ένα άλλο κορίτσι από τη Σουηδία –με τον δικό του τρόπο. Και δυστυχώς εκείνο ενώ το έχουν ακολουθήσει πολλοί, άλλοι τόσοι το αντιμετωπίζουν με μίσος και σκεπτικισμό. Εκείνο το κορίτσι όμως είναι ένα άλλο θέμα-που θα το συζητήσουμε μιαν άλλη φορά.