ΧΕΡΙΑ ΜΙΚΡΑ

της Γεωργίας Τσούρου

Χρόνια πριν τα social media, προκειμένου να ξεσπάσεις τα νεύρα σου σαν άνθρωπος σε κάποιον άγνωστο που δεν σου έφταιγε σε τίποτα, έπρεπε να πάρεις το αυτοκίνητο και να βγεις στη Μεσογείων με την ελπίδα να πεταχτεί κάποιο μηχανάκι από τα δεξιά σου ή να σου κορνάρει ο από πίσω πριν καλά ανάψει το πράσινο φανάρι. Τώρα ευτυχώς η τεχνολογία εργάζεται νυχθημερόν προς εξυπηρέτηση των ανθρωπίνων ενστίκτων, ακόμα και των πιο ταπεινών, κι έτσι έχουμε τη δυνατότητα να μοιράζουμε μούντζες διαδικτυακώς με πιο ευγενείς αφορμές: Μανούλες και μπαμπάδες του facebook, θείτσες, γιαγιάδες και παππούδες, επιστήμονες της παιδιατρικής και παιδοψυχολογίας, άτεκνοι και μη, φροντίζουν να μας ενημερώσουν με το ύφος των γνωστών εκατό Καρδιναλίων για όλους αυτούς τους τρόπους με τους οποίους αποτυγχάνουμε στην πιο σημαντική δουλειά της ζωής μας, αυτή του γονιού, τραυματίζοντας δια παντός τα λιλιπούτεια πειραματόζωά μας. Απόψεις υπάρχουν για τα πάντα, από τον τρόπο με τον οποίο θα τα ξεγεννήσουμε τα έρμα, έως το τι και πότε θα πιούνε και θα φάνε, πώς θα παίξουν, πώς θα διαπαιδαγωγηθούν, πώς θα τα συναισθανθούμε αρκετά αλλά όχι και υπερβολικά πολύ, ώστε να μεγαλώσουν με όρια και σεβασμό προς τους ίδιους τους τους εαυτούς και τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας, να γίνουν επιστήμονες, αν θέλουν, ή όχι, αν δεν θέλουν, πάντως σε κάθε περίπτωση να μην καταλήξουν ψυχασθενείς δολοφόνοι με το μαχαίρι και πρώτα θύματα εμάς τους γεννήτορές τους.
​
Στο μεταξύ, να έχουν όλοι αυτοί δίκιο, μαθηματικά και μόνο, πρέπει να είναι αδύνατο. Επειδή, όμως, ποτέ δεν ήμουν καλή στα μαθηματικά, δεν είμαι και σίγουρη παντελώς για το ανωτέρω, κι έτσι ημερησίως καταναλώνω ευλαβικά απειράριθμες πληροφορίες σχετικά με την διατροφή και την ανατροφή της μικρής μου κόρης ελπίζοντας τουλάχιστον από τα δέκα πράγματα που κάνω καθημερινά τα εφτά - οκτώ να πιάνουν τόπο. Για τα υπόλοιπα, έχω ανοίξει έναν αποταμιευτικό λογαριασμό από το οποίο προσβλέπω να χρηματοδοτήσω την ψυχοθεραπεία που θα χρειαστεί μόλις συνειδητοποιήσει κι αυτή εν καιρώ ότι δεν υπήρξα τέλεια μάνα.

Στα διαλείμματα από τις μαμαδο -και μπαμπαδο-ομάδες, κατάφερα αυτές τις μέρες να διαβάσω το πολυσυζητημένο βιβλίο του Ισπανού Andres Barba «ΧΕΡΙΑ ΜΙΚΡΑ». Έχοντας ακούσει πως είναι βασισμένο σε μια πραγματική, φρικιαστική ιστορία που έλαβε χώρα στην Βραζιλία τη δεκαετία του ’60, σε ένα ορφανοτροφείο θηλέων, θεώρησα πως ίσως να εξηγεί τελικώς, το τι απαιτείται, ώστε να οδηγούνται κάποιες φορές τα μικρά παιδιά στην σκληρότητα και ει δυνατόν, να το αποφύγω. Είναι το τραύμα που τα ώθησε να γίνουν μικρόσωμοι βασανιστές ή είναι στη φύση τους, η οποία με το πέρασμα του χρόνου και τη «διαπαιδαγώγηση» δαμάζεται;

Το βιβλίο μας μιλάει για την εφτάχρονη Μαρίνα, η οποία βρίσκεται στο αυτοκίνητο μαζί με τους γονείς της την ώρα του ατυχήματος που θα κόψει το νήμα της ζωής και των δύο. Η Μαρίνα, αφού αναρρώσει από τα σωματικά της τραύματα, θα μεταφερθεί σε ένα ορφανοτροφείο θηλέων όπου θα γίνει αντικείμενο θαυμασμού και φθόνου, κυρίως επειδή είναι η μοναδική που είχε την πολυτέλεια, έστω και για λίγο, να ζήσει με τους γονείς της. Ένα άνισο παιχνίδι εξουσίας θα ξεκινήσει ανάμεσα στην Μαρίνα και τις συνοικότροφές της, με την διήγηση να εναλλάσσεται ανά κεφάλαιο πότε από τη σκοπιά αυτής και πότε από της ανώνυμης αφηγήτριας που χρησιμοποιεί πρώτο πληθυντικό και μιλάει εκ μέρους όλων των υπολοίπων κοριτσιών. Τα τελευταία, καθώς η πλοκή εξελίσσεται, αναδεικνύονται όλο και με μεγαλύτερη σαφήνεια ως η μη – Μαρίνα, ως το φωτογραφικό αρνητικό της κατάστασης της Μαρίνας. Η δε κατάσταση αυτή της μικρής ορφανής εναλλάσσεται ομοίως σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο, από τον οίκτο στην ανατριχίλα, με τον αναγνώστη να μην μπορεί μεν να βγάλει από το νου του ότι αυτό το φαινομενικά τρομακτικό κοριτσάκι που ασκεί βία σε ζώα και υποχρεώνει τις συγκατοίκους του σε ύποπτες νυχτερινές πράξεις, κάποτε είχε ένα ροζ δωμάτιο όλο δικό του, μια μαμά που τις έλουζε τα μαλλιά με σαμπουάν τσιχλόφουσκα και μπαμπά που τη σήκωνε στους ώμους, είναι όμως, όπως και να το κάνουμε, κυρίως τρομαχτικό. Τι έφταιξε; Το τραύμα έκανε την Μαρίνα ή η Μαρίνα το τραύμα;

«Τι κοιτάζεις, Μαρίνα;»
«Τα παγόνια, είναι όμορφα τα παγόνια.»
«Ναι, όμορφα είναι. Είναι όμορφα και συγχρόνως δεν είναι, και κοιτάζουν με τα χιλιάδες μάτια της ουράς τους.»
Μυστηριωδώς όλες αρχίσαμε να μαζευόμαστε κοντά της, χωρίς να έχουμε σκοπό. Μια τεράστια σαγήνη μας έσπρωχνε να λαχταράμε την επαφή της, να γυρεύουμε τη φωνή της, να επιθυμούμε τις εκφράσεις της. Μας ερχόταν να πούμε: «Πού είσαι, Μαρίνα;» «Απόψε θα παίξουμε ένα παιχνίδι» είπε. «Τι παιχνίδι, Μαρίνα;» «Ένα παιχνίδι που ξέρω» «Και πώς είναι;» «Θα το παίξουμε απόψε»
​
Το βιβλίο είναι γραμμένο με τρόπο που αποσπά την προσοχή αλλά δεν θα χαρίσει απαντήσεις εύκολα. Είναι μικρό, μόλις 115 σελίδες κι έτσι μπορεί να διαβαστεί γρήγορα και αν ο αναγνώστης το επιλέξει, να ξεχαστεί ακόμα πιο γρήγορα. Εκτός κι αν σκαλώσει στο νου, μαζί με το βασικό ερώτημά του αν τα παιδιά είναι από τη φύση τους επιρρεπή προς την σκληρότητα ή εμείς τα οδηγούμε σε αυτήν, οπότε αποτελεί μια καλή αφορμή να κλείσει κανείς το facebook και να περάσει μερικές ώρες σπάζοντας το κεφάλι του να βρει απάντηση. Έτσι όπως το βλέπω εγώ απόψε, πέρα για πέρα ενήλικη και θέλοντας να πιστεύω κυρία της μοίρας μου, προεχόντως σκληρό όσο είσαι παιδί, τελικώς είναι το ότι βρίσκεσαι παντελώς στο έλεος των μεγάλων. Το αν οι μεγάλοι που σου έλαχαν θα σε προσέξουν, θα σε ταΐσουν, θα σε φροντίσουν, είτε ακολουθώντας συμβουλές από το facebook είτε το ένστικτό τους, το αν ακόμα θα επιζήσουν για να τους έχεις στο πλάι σου όσο τους έχεις πραγματικά ανάγκη, είναι ρουλέτα. Και σε κάθε περίπτωση, όπως είπε κι η Αφροδίτη Μάνου της οποίας το τραγούδι κατέληξα να ακούω, κλείνοντας μέσα στη νύχτα το «ΧΕΡΙΑ ΜΙΚΡΑ»: «Εμένα η αγάπη μου έχει λείψει από παιδί/σιγά το σπάνιο είδος δηλαδή/γι΄αυτό θα πάω σπίτι μου να βάλω ένα ποτό/να κλάψω και να το φχαριστηθώ.»*

​


ANDRES BARBA

ΧΕΡΙΑ ΜΙΚΡΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΝΗΤΟΥ

ISBN 978 618 03 1254 6




* «Στον ψυχαναλυτή»
στίχοι Αφροδίτη Μάνου/μουσική Νίκος Πορτοκάλογλου
Album «Καιρός για δύο»

---