Ο ΚΑΛΟΣ Ο ΚΑΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΣΧΗΜΟΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

Θυμάμαι ένα κοριτσάκι που όταν ήθελε να ενοχλήσει τη μαμά του χόρευε τριγύρω της τραγουδώντας «Είμαι πιο όμορφη, είσαι άσχημη». Εκείνη είχε προσπαθήσει να του απαντήσει με διάφορους τρόπους, ευγενικά, παιδαγωγικά, τιμωρητικά και ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε, γιατί από ένα σημείο κι έπειτα της έσπαγε απλώς τα νεύρα. Και προφανώς δεν την ενοχλούσε η σύγκριση –ελπίζω τουλάχιστον-, αλλά η ίδια η διαφοροποίηση της κόρης της από αυτήν. Πώς είναι μάνα και κόρη, όταν η μια είναι όμορφη και η άλλη άσχημη; Και ποιος έχει θέσει τα κριτήρια; Και τι σημαίνει για μια γυναίκα να «καθαιρείται» η ομορφιά της από την κόρη της; Χιλιάδες παραμύθια έχουν γραφτεί για το θέμα αυτό, με δεσπόζοντα την Χιονάτη και την Ραπουνζέλ. Εδώ όμως δεν συζητάμε περί ομορφιάς, αλλά περί ασχήμιας.
           
Ή μάλλον πάμε να σπάσουμε το στερεότυπο των ρόλων του καλού, του κακού και του άσχημου. Ο άσχημος ποτέ δεν θα είναι το ερωτικό αντικείμενο. Μπορεί να είναι καλός –και καημένος ταυτόχρονα- ή ο σούπερ κακός –και τον δικαιολογούμε, γιατί έτσι όπως είναι, τι περιμένεις; Πάνω απ’ όλα όμως στη σύγχρονη πολιτισμική μας συνείδηση, ο άσχημος είναι αποκρουστικός, πρέπει να τον εξωραΐσουμε, να του κάνουμε επεμβάσεις, να τον αδυνατίσουμε, να τον αλλάξουμε.
           
Η Julia Donaldson γράφει και ο Axel Scheffler εικονογραφεί ένα παραμύθι στο οποίο οι ήρωές τους είναι άσχημοι. Απλά. Και μάλιστα είναι οι χειρότεροι της σαβάνας. Όσοι έχουμε δει τον «Βασιλιά τον Λιονταριών» θυμόμαστε τις απαίσιες ύαινες, αλλά και τον παρία φακόχοιρο που βρωμοκοπάει και δεν τον θέλει κανείς κοντά του. Και αν προτείνει κάτι νέο αυτό το βιβλίο εκτός από την αποδοχή της διαφορετικότητας και της πολυμορφίας είναι πως στη φύση –κακά τα ψέματα- η εξωτερική εικόνα δεν έχει καμία σημασία. Είτε όμορφα ζώα, είτε άσχημα, έχουν τη ζωή τους, τη ρουτίνα τους, την χρησιμότητά τους. Πάνω απ’ όλα όμως έχουν τα δικά τους κουτάβια, στα μάτια των οποίων φαίνονται να είναι οι πιο όμορφοι και καλύτεροι απ’ όλους τους άλλους.
           
Χαλαρώστε λοιπόν. Και σε εκείνη τη μαμά με την ενοχλητική κόρη, θα έλεγα να κάνει ένα βήμα πίσω και να προσπαθήσει να καταλάβει τι της λέει η κόρη της –τι δεν μπορεί να πει με άλλο τρόπο και λέει με αυτόν. Ένα νήπιο που προσπαθεί να διαχωριστεί από τη μητέρα βρίσκεται σε μια πολύ φυσιολογική αναπτυξιακή φάση. Γιατί εν τέλει άσχημοι ή όμορφοι όλοι έχουμε τη θέση μας σε αυτό τον κόσμο και η εξωτερική εμφάνιση δεν είναι το Α και το Ω της ζωής.
           
Εκτός κι αν είσαι σαρκοφάγο λουλούδι. Τότε εξυπηρετείς το σκοπό σου μια χαρά.
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------
Axel Scheffler, Julia Donaldson
Οι πέντε άσχημοι
Απόδοση: Φίλιππος Μανδηλαράς
εκδόσεις Ίκαρος
ISBN: 978-960-572-212-8
Τιμή: €12,51
Ηλικία: 3+