Η ΕΛΣΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Διαβάζοντας πριν λίγες εβδομάδες το τελευταίο βιβλίο της Καμίλα Λέκμπεργκ «Η Μάγισσα» (εκδόσεις Μεταίχμιο), έπεσα πάνω σε μια φράση της ηρωίδας – συγγραφέως, η οποία έχουσα κόρη πρέπει να δει για χιλιοστή φορά την ταινία «Ψυχρά και ανάποδα» και να ανεχτεί την εγωκεντρική αυτή πριγκίπισσα –την Έλσα. Πρέπει να πω πως ως μητέρα κι εγώ μιας κόρης δυόμιση χρονών, έχω δει ένα εκατομμύριο φορές την ταινία, τα βιντεάκια στο youtube, έχω τραγουδήσει το «Και ξεχνώ» στα ελληνικά και τα αγγλικά, και έχω αγοράσει στην κόρη μου αξεσουάρ –από ποτηράκια, μέχρι εσώρουχα- με τους ήρωες της ταινίας. 

Από την αρχή όμως αναρωτιόμουν τι είναι αυτό που έχει δημιουργήσει αυτή την φρενίτιδα στα παιδιά, όταν ακόμα και μετά από τέσσερα χρόνια έχει τέτοια απήχηση και τέτοια καταναλωτική ανταπόκριση. Οι πρώτες μου σκέψεις περιπλανήθηκαν γύρω από το θέμα του θυμού. Η Έλσα θυμώνει και τα κάνει όλα μαντάρα. Πόσο ικανοποιητικό μπορεί να είναι για ένα δίχρονο ή τρίχονο παιδί το ότι η ηρωίδα μιας ταινίας έχει το δικαίωμα και την ικανότητα να παγώσει μια ολόκληρη χώρα, απλά και μόνο επειδή «τα έχει πάρει στο κρανίο» και θέλει την ησυχία της.

Με μια δεύτερη ανάγνωση όμως, αυτό που ξεπηδάει τεράστιο από την ταινία, σαν κλόουν τρομακτικός που πετάγεται έξω από το κουτί του, είναι εν τέλει αυτό που ορίζει την πορεία αυτής της ταινίας, την εξέλιξη της Έλσας, τη σχέση της με την αδερφή της. Δεν είναι άλλο από τα μυστικά. Αυτά τα καταραμένα, οικογενειακά μυστικά, που όλοι έχουμε λίγο ως πολύ, που ψιθυρίζονται ή αποκρύπτονται εντελώς, μέχρι να συμβεί εκείνο το κοσμοϊστορικό γεγονός που θα παγώσει το σύμπαν.

Η Έλσα έχει μαγικές δυνάμεις. Παίζοντας με την αδερφή της μικρές, κατά λάθος την χτυπάει. Και ενώ τα ξωτικά λένε ξεκάθαρα πως χρειάζεται απλώς να μάθει να ελέγχει τις δυνάμεις της, ο πατέρας της επιλέγει να τις κρύψει. Κλείνει πόρτες και παράθυρα, αμπαρώνει την Έλσα στο παλάτι, την απομονώνει από την αδερφή της. Μεγαλώνει έτσι ένα παιδί γεμάτο ενοχές για κάτι που του συμβαίνει παρά τη θέλησή του. Κανείς δεν την μαθαίνει να ελέγχει τον εαυτό της με αποτέλεσμα να καταλήγει ένας ανθρωποφοβικός ενήλικας. Η Άννα από την άλλη, έχοντας ξεχάσει το χτύπημα της αδερφής της, έχοντας ξεχάσει τις μαγικές της ικανότητες, αλλά κρατώντας τις αναμνήσεις των παιχνιδιών τους, μεγαλώνει μέσα στην απόρριψη και την μοναξιά. Διψάει για αγάπη και είναι έτοιμη να την δώσει στον πρώτο τυχόντα που θα την ζητήσει.
​
Στην οικογένεια λοιπόν αυτή, που από τετραμελής γίνεται διμελής, μετά το θάνατο των γονιών τους, η Έλσα και η Άννα ζουν με το μυστικό που έχει επιβάλει ο βασιλιάς πατέρας τους, χωρίς να υπάρχει κάποιος να το ανακαλέσει. Η Έλσα γνωρίζει, η Άννα αγνοεί, κάτι που αποκλείει εκ των πραγμάτων μια ουσιώδη επικοινωνία μεταξύ τους. Η αποκάλυψη λοιπόν, είναι τραυματική, εγκλωβίζει την Έλσα στο θυμό και την μοναξιά, και αφήνει την Άννα ευάλωτη στην συναισθηματική εξάρτηση και στην εκμετάλλευση. Επειδή όμως είναι ένα παραμύθι για παιδιά, η Άννα έχει τη δύναμη να παλέψει, διεκδικεί την αδερφή της και μια σχέση μαζί της. Και όταν χρειαστεί μαθαίνει στην απομονωμένη Έλσα πως η αγάπη είναι αυτό που μπορεί να λιώσει τον πάγο.
​

«Ψυχρά κι Ανάποδα»
αμερικανική ταινία κινουμένων σχεδίων του 2013
σε παραγωγή της Walt Disney Animation Studios.
Κυκλοφορεί σε dvd και blue ray.