ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ

της Μαρίας Σούμπερτ

Γνωριμία με τον συγγραφέα εφηβικών βιβλίων
Βασίλη Παπαθεοδώρου

Γνώρισα τον Βασίλη Παπαθεοδώρου σε ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής, που διοργάνωνε το τότε ΕΚΕΜΕΛ με τον Στρατή Χαβιαρά στις αρχές της νέας χιλιετίας –ίσως το πιο οργανωμένο και σωστά δομημένο σεμινάριο που είχα παρακολουθήσει έως τότε. Ο Βασίλης αποδείχτηκε πως εκτός από «συμμαθητής» στο σεμινάριο ήταν και «συμμαθητής» μου στο σχολείο, καθώς είναι κι εκείνος απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Επίσης έχει τρομερό χιούμορ. Αυτά μαζί με έκαναν πάντα να τον σκέφτομαι σαν έναν άνθρωπο οικείο σε μένα, που μπορεί να μη γνωριζόμαστε σε προσωπικό επίπεδο, αλλά έχουμε πάντα κάποια στοιχεία που μας συνδέουν. Ο Βασίλης Παπαθεοδώρου σπούδασε μεταλλουργός και χημικός μηχανικός στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακά στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, αλλά στο τέλος τον κέρδισε η συγγραφή βιβλίων. Τον ρωτήσαμε για όλα αυτά που περνάνε από το μυαλό ενός συγγραφέα με το δικό του υπόβαθρο.
​

Η αλήθεια είναι πως μερικές φορές σου προκύπτουν πράγματα, που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν καν περάσει από το μυαλό σου. Ποτέ μου δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ασχολιόμουν με το γράψιμο. Ποτέ, μέχρι το 1995. Εκείνη τη χρονιά λοιπόν έκανα την πρώτη μου λογοτεχνική απόπειρα, με μυθιστόρημα ενηλίκων, το οποίο το έστειλα σχεδόν σε όλους τους εκδοτικούς οίκους της εποχής και –χωρίς να τους αδικώ- το απέρριψαν άπαντες.

​Το γεγονός όμως ότι είχα, ως φαίνεται, μια αδιοχέτευτη δημιουργικότητα καθώς και μια παντελή έλλειψη ενδιαφερόντων μέχρι εκείνη τη στιγμή (ούτε μουσική έπαιζα, ούτε αθλητισμό έκανα, αλλά ούτε και κάποια άλλη ενασχόληση), με πείσμωσε. Υπό άλλες προϋποθέσεις αυτήν την απόρριψη θα την έπαιρνα με ηττοπάθεια, όμως η επιμονή μου στο να συνεχίσω, βοηθήθηκε κι από τη μοναχικότητά μου και τη διαρκή ανάγνωση βιβλίων από μικρό παιδί. Έτσι, το 1996, συνέχισα με παιδικό, παίρνοντας μέρος σε διαγωνισμό και κερδίζοντας έπαινο.

Ήταν μια από τις ευτυχέστερες μέρες της ζωής μου, όταν μου το ανακοίνωσαν. Το βιβλίο βγήκε μετά από 4 χρόνια, άλλη απογοήτευση, δεν πούλησε καθόλου καλά, κι άλλη απογοήτευση, δεν ασχολήθηκε κανείς μαζί του. Τον πρώτο καιρό οι απογοητεύσεις ήταν πολύ περισσότερες από τις χαρές. Συνέχισα όμως, ίσως με κάπως πιο κομμένα τα φτερά απ’ότι στην αρχή, αλλά συνέχισα. 

Το 2008, τα «Χνότα στο τζάμι», το 5ο βιβλίο μου, βραβεύεται από τον Κύκλο Παιδικού Βιβλίου, το Διαβάζω και με Κρατικό. Ήταν η χρονιά που άλλαξαν όλα στην πορεία μου, σαν να με χτύπησε κάτι και να μου άλλαξε κατεύθυνση. Λάθος! Δεν άλλαξα εγώ κατεύθυνση, άλλαξαν θα έλεγα οι υπόλοιποι στον τρόπο που με έβλεπαν. Ή τουλάχιστον έτσι νομίζω εγώ. Δηλαδή από τη σχεδόν πλήρη αφάνεια ή ανυποληψία των προηγούμενων 12 ετών, ξαφνικά χαρτογραφήθηκα.

Τις επόμενες χρονιές τα βιβλία μου έπαιζαν σε βραβεία ή υποψηφιότητες, κάθε χρονιά σχεδόν. Η διαχείριση των δύο προηγούμενων καταστάσεων, αντίθετων μεταξύ τους, ήταν για μένα ένα μεγάλο μάθημα, θεωρώ πως με έκανε να πατώ πάνω στη γη. Εκ των υστέρων έχω καταλάβει πως είναι αναγκαία η απογοήτευση ή και η απόρριψη σε κάποιες φάσεις, σε προσγειώνουν. Αυτό το βλέπω πολύ έντονα με το Facebook και με όλους τους συγγραφείς που αναδείχτηκαν μέσω αυτού από το πρώτο τους βιβλίο, η παραμόρφωση της πραγματικότητας από την ψεύτικη αποδοχή του κόσμου με τα λάικς έχει κάνει τεράστιο κακό στους ίδιους. Θέλω να πω πως τα ίδια τα βιβλία τους δεν δικαιολογούν επ’ ουδενί αυτό το χαμό.

Συνεπώς αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερός που βγήκα πριν από το ΦΒ. Την πορεία μου την έχω δουλέψει μόνος μου. Θυμάμαι τα πρώτα χρόνια έκανα δελτία τύπου και τα έστελνα σε μέσα ή σε σχολεία για να διαφημίσω τη δουλειά μου. Δεν θα το ξανάκανα, στην πορεία μαθαίνει κανείς τα όριά του και ποια πράγματα του ταιριάζουν. Πάνω απ’ όλα έμαθα να διαχειρίζομαι τις απογοητεύσεις μου, τις όποιες ανταγωνιστικές τάσεις είχα, την ανυπομονησία μου. Δεν λέω κατά 100% - προς Θεού -κάποια στοιχεία υπάρχουν και είναι φυσιολογικό να υπάρχουν, αρκεί να είναι τιθασευμένα. Πάνω απ’ όλα έμαθα να γνωρίζω το σκαλί που βρίσκομαι, ούτε να δείχνω ταπεινός υποβιβάζοντας σκόπιμα τον εαυτό μου, ούτε υπερφίαλος. Για μένα το μυστικό είναι να γνωρίζει κανείς πού βρίσκεται τοποθετημένος.

Απ’ όλη αυτή την πορεία των 20+ ετών και των 20 βιβλίων κρατώ και τα βραβεία και τις καλές κριτικές, προφανώς και με ευχαριστούν αυτά, προφανώς και δεν σνομπάρω. Τεράστιο συναισθηματικό κέρδος όμως είναι η επαφή με τους εφήβους, εκεί μαθαίνω πράγματα. Η εμπιστοσύνη που μου δείχνουν κάποιοι μετά από επίσκεψή μου σε γυμνάσιο, είναι συγκινητική. Και όλο αυτό ανήκει στην κατηγορία των άυλων δώρων, άυλων βραβείων, τα οποία είναι εξίσου σημαντικά με τα άλλα. Τα βραβεία σου προσφέρουν μια αναγνώριση, το κοινό όμως είναι αυτό που τελικά θα σου προσφέρει την καθιέρωση. Αν την αξίζεις φυσικά! Αυτό που προσπαθώ όμως πάντα είναι να παίρνω τη δουλειά μου στα σοβαρά, χωρίς να πολυπαίρνω τον εαυτό μου. Το να ονομάζεσαι συγγραφέας είναι κάτι που στο αναγνωρίζουν οι άλλοι και δεν επιτρέπεται να χαρακτηρίζεις εσύ έτσι τον εαυτό σου. Η λέξη «συγγραφέας» είναι για μένα κάτι σαν τίτλος, σου δίνεται. Αν τον αξίζεις.

Έξι από τα νεανικά και εφηβικά μυθιστορήματά του Βασίλη Παπαθεοδώρου (Το μήνυμα, Οι Εννέα Καίσαρες, Χνότα στο τζάμι, Στη διαπασών, Το μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας, Ιπτάμενες σελίδες) διδάσκονται στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, σε μετεκπαιδευόμενους δασκάλους, και δύο από αυτά (Το μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας, Μια αστεία επιδημία) έχουν μεταφραστεί στα τουρκικά από τις εκδόσεις KelimeYayınları. Για τα βιβλία του Χνότα στο τζάμι και Στη διαπασών έχει τιμηθεί δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας (2008, 2010) και δύο φορές με το Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω (2008, 2010), ενώ δύο ακόμα μυθιστορήματά του, Οι άρχοντες των σκουπιδιών και Ναι, Βιρτζίνια, υπάρχει Άγιος Βασίλης!, έχουν κερδίσει το Βραβείο του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης (2013 και 2014 αντίστοιχα). Υπήρξε, επίσης, άλλες πέντε φορές υποψήφιος για το Κρατικό Βραβείο Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας. To 2015 τιμήθηκε με το Βραβείο Κοινού Public για το βιβλίο Το ημερολόγιο ενός δειλού. Επίσης έχει αποσπάσει άλλα οκτώ λογοτεχνικά βραβεία για διάφορα έργα του από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου. Τρία από τα μυθιστορήματά του έχουν συμπεριληφθεί στους ετήσιους καταλόγους WhiteRavens, της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας Μονάχου, με τα διακόσια καλύτερα βιβλία παγκοσμίως. Έχει διατελέσει μέλος σε κριτικές επιτροπές των Κρατικών Βραβείων, του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης,του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Είναι επισκέπτης εισηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
 
(2017)
Μα γιατί μου φταίνε όλα;!, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2016)
Ο Καρλ, ο Φριτς και το αυγό της ευτυχίας, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2015)
Ήταν το ίνδαλμά μου, Νομική Βιβλιοθήκη
(2014)
Η λευκή απεργία των ροζ φλαμίνγκο, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2014)
Το ημερολόγιο ενός δειλού, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013)
Ναι, Βιρτζίνια, υπάρχει Άγιος Βασίλης!, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2013)
Σχολική παράσταση, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2012)
Οι άρχοντες των σκουπιδιών, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2011)
Ιπτάμενες σελίδες, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2011)
Ο Αϊ-Βασίλης στο ραντάρ, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2010)
Μια αστεία επιδημία, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2009)
Άλφα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2009)
Στη διαπασών, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2008)
Το μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007)
Ποιος απήγαγε τον Αϊ-Βασίλη;, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007)
Χνότα στο τζάμι, Κέδρος
(2004)
Οι εννέα καίσαρες, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2001)
Το μήνυμα, Εκδόσεις Καστανιώτη