ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΑΝΟΣ ΤΣΕΡΟΛΑΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

​Ο Ιντιάνα Τζόουνς ήταν από παλιά αγαπημένος κινηματογραφικός ήρωας. Κάτι που μεγάλωσα τη δεκαετία του ’80 –άρα φυσικά αγαπούσα παράφορα τον Άνγκους ΜακΓκάιβερ, κάτι η γοητεία της επιστήμης σε συνδυασμό με λίγη σκόνη · όλα αυτά και ίσως μερικά ακόμα ήταν που με τράβηξαν και στο εφηβικό μυθιστόρημα του Πάνου Τσερόλα «Λόκι: Η απόπειρα δολοφονίας μιας δολοφόνου φάλαινας». Θέλησα τότε να γνωρίσω τον συγγραφέα και να τον ρωτήσω πώς συνδέει κανείς την παλαιοντολογία και τη γεωλογία με τη λογοτεχνία.
 
«Αν και θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφει από παιδί, το να γράφω για παιδιά με βρήκε κάπως…μεγάλο και κάπως συμπωματικά. Για την ακρίβεια, ήταν το θέμα ενός λογοτεχνικού διαγωνισμού από την «Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά» που με ώθησε στην πρώτη μου απόπειρα με το παιδικό μυθιστόρημα, ένα θέμα που με επέστρεψε στα δικά μου παιδικά χρόνια και τις συναρπαστικές αναγνωστικές εμπειρίες που με εισήγαγαν στο παιχνίδι της γραφής.

Ο διαγωνισμός ήταν αφιερωμένος στην Κίρα Σίνου και αφορούσε την προϊστορία. Τα «προϊστορικά» βιβλία της Κίρα Σίνου («Το τέλος των τεράτων», «Στη χώρα των μαμούθ»), με είχαν κάνει κάποτε να δηλώνω με σιγουριά πως θέλω να γίνω παλαιοντολόγος (!) και ίσως να γράφω και παραμύθια. Κάποιες δεκαετίες μετά, ήδη ερωτευμένος με την Γεωλογική επιστήμη και ήδη γράφοντας ασταμάτητα και σε κάθε ευκαιρία, ένιωσα μια παράξενη σύνδεση με τον ενθουσιώδη μπόμπιρα και ο «Προϊστορικός Ζωγράφος» ανέβλυσε μέσα σε μερικές ημέρες, σαν συγγραφικός αυτοσχεδιασμός.

Σε εκείνο το σημείο λοιπόν, οφείλω να παραδεχτώ πως ήμουν τυχερός: Και για τηνδιάκριση του κειμένου στην «ΓΛΣ» αλλά και για την γνωριμία μου με τους ανθρώπους του (αθλοθέτη) Κέδρου, που μεταμόρφωσαν την ιστορία σε βιβλίο και του έδωσαν την ευκαιρία  να κάνει το δικό του ταξίδι στην παιδική φαντασία. Ακολούθησε ο «Τζου, ο δεινόσαυρος ανζού» και λίγο μετά ξεκίνησαν και οι περιπέτειες του Διονύση Δελή.

Οι τελευταίες, το «Ντουκουζούρι» και ο «Λόκι», αποτραβιούνται από την προϊστορία και εξερευνούν σύγχρονα θέματα, πάντα υπό την σκέπη του παραμυθιού φαντασίας: Εξωτικά μέρη, περιπέτειες, μυθικά και εξαιρετικά σπάνια πλάσματα, ανατροπές και δράση. Στην τελευταία του περιπέτεια, ένα ας πούμε «εξωτικό νουάρ», ο ριψοκίνδυνος ζωολόγος-κυνηγός αναζητά τα ίχνη μιας φερόμενης ως δολοφόνου όρκας στην Πολυνησία, για να ανακαλύψει μια σκοτεινή πλεκτάνη που εμπλέκει επιχειρηματικά συμφέροντα, περιβαλλοντικές οργανώσεις και …λευκούς καρχαρίες.
 
Το παιδικό/νεανικό μυθιστόρημα είναι ένα είδος λογοτεχνίας που έχει σημαντική παράδοση στη χώρα μας και έχει τεράστια (αν και όχι εύκολα μετρήσιμη) επιρροή στην συλλογική κουλτούρα. Ας μην ξεχνάμε πως είναι πως είναι το κατώφλι της αναγνωστικής «ζωής», τα πρώτα εισιτήρια σε διαδρομές που συνεισφέρουν στην φαντασία, την γλώσσα, την ενσυναίσθηση αλλά και την κριτική σκέψη. Γράφονται πολλά (και ορθώς) για τους τρόπους και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή, για την φυσιογνωμία, την αισθητική, τις απαιτήσεις στη γλώσσα και την προβαλλόμενη ηθική. Νομίζω είμαστε σε μια ενδιαφέρουσα εποχή που έχουμε και πυκνή παραγωγή αλλά και πυκνή κριτική και συζήτηση, που αναδεικνύει σημαντικές καινοτομίες αλλά και τυχόν προβλήματα, όπως είναι για παράδειγμα ο «θεματικός διδακτισμός» που απαντά σε ένα ικανό ποσοστό βιβλίων για αρκετές ηλικιακές ομάδες. Γράφοντας για παιδιά είμαστε πάντα μαθητές, σε ένα καθεστώς συνεχούς εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης και αναζήτησης νέων τρόπων, είναι σχεδόν βέβαιο πως οι αναγνώστες θα μας «κοκκινήσουν» πολλά σημεία και θα βάλουν «κάτω από την βάση» όταν πρέπει χωρίς να το σκεφτούν δεύτερη φορά. Αν υπάρχει λοιπόν μια διαδρομή που εξασφαλίζει το «λιγότερο λάθος», αυτή περνάει μέσα από την δική μας «επιστροφή» και επικοινωνία με την παιδικότητα. Συναρπαστικές αναγνωστικές εμπειρίες, φροντίδα στη γλώσσα και την αισθητική, επένδυση στην ιστορία και ελευθερία στα παιδιά να διαμορφώσουν τα δικά τους επιμύθια και τις δικές του κρίσεις: Αυτό είναι ίσως το καλύτερο εργαλείο για να διαμορφώσουν, τώρα και αργότερα, τις δικές τους παραμυθίες και τις δικές τους αφηγήσεις».
 
Βιβλία του:
Λόκι: Η απόπειρα δολοφονίας μιας δολοφόνου φάλαινας, Κέδρος (2018)
Η συνωμοσία της βανίλιας, Κέδρος (2016)  
Στα ίχνη του ντουκουζούρι, Κέδρος (2016)
Ασημένια θάλασσα, Κέδρος (2015)  
Τζόυ, ο δεινόσαυρος Ανζού, Κέδρος (2015)
Ο προϊστορικός ζωγράφος, Κέδρος (2014)