ΕΝΑΣ ΤΖΕΝΤΛΕΜΑΝ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ

της Γεωργίας Τσούρου

​Όλοι γεννιόμαστε αθώοι, όμως τι σημαίνει πραγματικά το να είσαι αθώος; Αν ζεις μαζί με ένα μικρό παιδί ξέρεις πολύ καλά: Αθωότητα είναι η αυτονόητη κατάσταση κατά τη οποία ο κόσμος είναι όμορφος και καλός, γεμάτος ευκαιρίες για απολαύσεις (αγκαλιές, γέλια, μακαρόνια με σάλτσα ντομάτα), όπου κανένας δεν σε απειλεί και κανένας δεν σου ζητά τίποτα το πραγματικά δύσκολο. Όλα και όλοι δουλεύουν για εσένα. Αθωότητα είναι η έμφυτη ευγένεια και αποδοχή όλων των πλασμάτων, από το μυρμηγκάκι στην αυλή της γιαγιάς έως τον αντιπαθητικό - για τους μεγάλους - γείτονα που το παιδί, ανυποψίαστο, χαιρετά όλο χαρά κάθε φορά που τον συναντά παρά το χέρι που το τραβά επιτακτικά μακριά. Αθωότητα είναι η ειλικρινής ευγνωμοσύνη  για την κάθε μέρα.

Αιώνες ταξικών αγώνων, λαϊκές επαναστάσεις βουτηγμένες στο αίμα, ιδεολογίες που κατέληξαν στο διάολο παρά τις αγαθές τους προθέσεις, απάλλαξαν τελικά τον δυτικό κόσμο από τους μοναδικούς εναπομείναντες ενήλικες αθώους, τους τελευταίους  ανθρώπους που από τα γενοφάσκια τους δεν είχαν κανέναν λόγο να ασχοληθούν με το πώς και αν θα επιβιώσουν και ασχολούνταν με την ομορφιά του κόσμου και τις απολαύσεις του. Εκείνους για τους οποίους όλοι οι υπόλοιποι αυτονόητα φρόντιζαν και κανένας δεν τους απειλούσε: τους αριστοκράτες. Οι κοινωνίες μας πλέον είναι αταξικές και ως επί το πλείστον δημοκρατικές. Έχουμε όλοι το ίδιο μερίδιο και ευκαιρία στην εργασία, στην απελπισία, στον αγώνα για τη ζωή, στην απογοήτευση, στις συνέπειες των πράξεών μας. Η αθωότητά μας τελειώνει πανηγυρικά και συλλογικά, εκεί περίπου όταν τελειώνει το δημοτικό και αρχίζουν οι ευθύνες.

Κλείστηκα πρόσφατα για μια εβδομάδα με την δίχρονη κόρη μου σε ένα μικρό σπίτι στο βουνό, και το μόνο βιβλίο που πήρα μαζί μου ήταν το «Ένας τζέντλεμαν στη Μόσχα». Ο κόμης Αλεξαντρ Ίλιτς Ροστόφ καταδικάζεται το έτος 1922 σε ισόβιο εγκλεισμό στο ξενοδοχείο Μετροπολ της Μόσχας. Το έγκλημα του η σύνταξη ενός ποιήματος που θεωρήθηκε από το Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων αντικαθεστωτικό. Μετακομίζει εξαναγκαστικά από την θαυμάσια σουίτα του σε ένα σοφιτάκι του ξενοδοχείου, στο οποίο θα παραμείνει για τα επόμενα 30 χρόνια. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, ο κόμης Ροστόφ θα γίνει φίλος με ένα μικρό κορίτσι με αδυναμία στο κίτρινο χρώμα και την πειθαρχία, θα υιοθετήσει ένα μονόφθαλμο μπλε γάτο, θα αποκτήσει το πασπαρτού όλου του ξενοδοχείου, θα πιει πάρα πολύ κρασί, ακόμα και όταν με διαταγή του Κόμματος αφαιρεθούν από όλα τα μπουκάλια της κάβας οι ετικέτες - προς αποφυγή οινικών ταξικών διακρίσεων -  θα αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, θα μάθει να ράβει τα δικά του κουμπιά, θα συμφάγει και συναναστραφεί καθεστωτικούς, αντικαθεστωτικούς, μπαλαρίνες του Μπολσόι, ποιητές, σερβιτόρους και αναρχικούς ποιητές, αλλά δεν θα διαμαρτυρηθεί για τη μοίρα του ούτε μια φορά.

Ο κόμης Αλεξαντρ Ίλιτς Ροστόφ, γέννημα θρέμμα της επαρχίας Νίζνι Νόβγκοροντ, όπου οι μηλιές σχηματίζουν δάση και η συνήθεια των νέων της αριστοκρατίας είναι να αφήνεις την τρόικά σου με τα γκέμια ζωσμένα έξω από την δεξίωση όπου βρίσκεσαι, σε περίπτωση που απλά βαρεθείς και θελήσεις να πας στην επόμενη κοντινότερη, είναι ένας αληθινός τζέντλεμαν, ένας γεννημένος αριστοκράτης, ένας αιώνια αθώος για τον οποίο η ζωή είναι ωραία, η αισθητική είναι ρουτίνα, και κάποιος εξπέρ πάντα μαγειρεύει το επόμενο θεσπέσιο γεύμα. Η ευγένεια αυτού του ανθρώπου είναι πηγαία, η διάθεσή του για παρέα ατελείωτη, η κατανόηση που δείχνει να έχει για κάθε είδους ανθρώπινο ελάττωμα απύθμενη. Είναι λόγω καταγωγής ή λόγω χαρακτήρα; Είναι διότι πρόκειται για έναν απόλυτα καλό, καλλιεργημένο και τελικώς σοφό άνδρα ή απλά για έναν ντοστογιεφσκικό ηλίθιο (βλέπε αθώο;)  Μήπως, όπως ο ίδιος κατέθεσε κατά την απολογία του ενώπιον του Κομισαριάτου «δεν είναι δουλειά των αριστοκρατών να επαγγέλλονται», είναι απλά ένας υπέροχος άεργος, ως εκ τούτου, ο ιδανικός άνθρωπος για να περάσει τα επόμενα 30 χρόνια της ζωής του έγκλειστος σε αυτό το λούνα παρκ απολαύσεων, από το οποίο παρελαύνουν σχεδόν όλοι οι χαρακτήρες της Ρωσικής Επανάστασης προς αναψυχή του;

Εκείνη την εβδομάδα που σας έλεγα, κάθε πρωί κατεβαίναμε με το αυτοκίνητο έναν δύσκολο και μάλλον επικίνδυνο δρόμο προς την κοντινότερη παραλία, όμως  κάθε φορά η κόρη μου, καλά δεμένη στο καθισματάκι της, φλυαρούσε χαρούμενη αγνοώντας τον κίνδυνο της κατάβασης, του κακοφτιαγμένου επαρχιακού δρόμου και του γκρεμού. Το μόνο που ήξερε ήταν ότι στο τέλος της διαδρομής την περίμενε μια ολόκληρη μέρα στη θάλασσα, ότι η μαμά είναι στο τιμόνι αρά όλα καλά, ότι η ζωή είναι όμορφη και ίσως σήμερα να έχει παγωτό. Κάπως έτσι κι ο Κόμης Αλεξάντρ Ίλιτς Ροστόφ σαν υπερφυσικό δίχρονο, σφιχτά δεμένο και ασφαλές πίσω από τα πλατιά και ψηλά παράθυρα του Μετροπόλ της Μόσχας, είδε τα πιο συγκλονιστικά, τα πιο επικίνδυνα χρόνια της Σοβιετικής ιστορίας να περνούν μπροστά από τα μάτια του, χωρίς να αφήσει ούτε ίχνος ιδρώτα να λεκιάσει το καλοσιδερωμένο του λευκό σακάκι. Τον ερωτεύεσαι θες δεν θες τον κόμη, από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου, με τον ίδιο μαζοχιστικό τρόπο που αφιερώνεσαι σε ένα αλαζονικό, εγωκεντρικό αλλά υπέροχα αθώο νήπιο. Γνωρίζοντας ότι δεν θα κρατήσει για πολύ, αλλά όσο διαρκεί, η αθωότητα αυτή είναι ένα ολοκληρωμένο θέαμα από μόνη της.
----------------------------------------------------------------------------------------
ΕΝΑΣ ΤΖΕΝΤΛΕΜΑΝ ΣΤΗ ΜΟΣΧΑ
AMOR TOWLES
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΡΗΓΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ
ISBN978 960 605 418 1