ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

4/7/2019

της Μαρίας Σούμπερτ

Είναι γεγονός πως σπάνια μου αρέσουν παιδικά βιβλία τα οποία μιλάνε για την «πραγματική πραγματικότητα». Προτιμώ να εφεύρει ο συγγραφέας τρόπους μεταφορικούς, συμβολικούς, τρόπους που θα λειτουργήσουν χωρίς ίχνος διδακτισμού επάνω στα παιδιά.

Παρ’ ότι όμως η Μαρία Ανδρικοπούλου γράφει για μια πολύ «πραγματική πραγματικότητα», το βιβλίο της και η ιστορία από την οποία εμπνέεται, ανήκουν στις περιπτώσεις εκείνες που χαίρομαι που κάποιος πήρε πρωτοβουλία και τις έκανε βιβλίο. Όχι για να διδάξει, αλλά για να ευαισθητοποιήσει, να μην τις αφήσει να ξεχαστούν.

Το άρθρο 28 της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού αναφέρει πως «τα συμβαλλόμενα κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού στη μόρφωση». Τον Απρίλη του 2016 διαβάσαμε πρώτη φορά για τον Σαμπέρ Χοσεϊνί, δάσκαλο από το Αφγανιστάν, ο οποίος αποφάσισε να φτιάξει με το ποδήλατό του μια κινητή βιβλιοθήκη ώστε να ταξιδέψουν τα βιβλία, η γνώση και η φαντασία σε όλες τις δύσβατες περιοχές του Αφγανιστάν. Ο δάσκαλος αυτός αποτέλεσε την έμπνευση της Μαρίας Ανδρικοπούλου, η οποία αφηγείται την ιστορία του Μπεσάρ (αναγραμματισμός του Σαμπέρ άραγε;), ο οποίος θα χρησιμοποιήσει τα ποδήλατα που άλλοι χρησιμοποιούν για να σπέρνουν την καταστροφή, με τον ακριβώς αντίστροφο τρόπο: για να σπείρει την ελπίδα.

Ο Μπεσάρ της Ανδρικοπούλου θα βάψει το δικό του ποδήλατο κίτρινο, θα στερεώσει επάνω μια κόκκινη βιβλιοθήκη και θα ταξιδέψει με αδιάβροχα στη βροχή, παλτά το χειμώνα και απλώς ιδρώνοντας το καλοκαίρι στα πιο δύσβατα μονοπάτια , για να φτάσει στα πιο απομακρυσμένα χωριά της χώρας του.

Αυτό που κάνει ξεχωριστό το βιβλίο της Ανδρικοπούλου δεν είναι η συναισθηματική φόρτιση που προσφέρει η «πραγματική πραγματικότητα» του πολέμου του Αφγανιστάν και των ολέθριων συνεπειών του, αλλά η ίδια η σημασία του βιβλίου όχι απλώς ως φορέα γνώσης, όπως λανθασμένα χρησιμοποιείται πολύ συχνά στη χώρα μας. Αλλά ως φορέα ελπίδας.

Για τους λόγους όλους αυτούς ζητήσαμε από τη συγγραφέα να μας μιλήσει για το πώς ξεκίνησε να γράφει, τι την εμπνέει, αλλά και πώς γεννήθηκε ο «Δάσκαλος σε δύο ρόδες».

«Από παιδί υπήρξα- κι εξακολουθώ να είμαι- βιβλιοφάγος. Διαβάζω, αχόρταγα, λογοτεχνικά βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά ποικίλης ύλης, αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ακόμα και τις οδηγίες στα κουτιά των φαρμάκων.

Η φιλαναγνωσία, η βιβλιοφιλία και η φιλολογία μοιραία με οδήγησαν στη συγγραφή. H έναρξη, όμως, της συγγραφικής μου δραστηριότητας συνέπεσε χρονικά με τη μητρότητα, λες και η φαντασία και η παραγωγικότητά μου γεννήθηκαν μαζί με το γιο μου.

Τα δύο πρώτα μου βιβλία, άλλωστε, βασίστηκαν σε ιστορίες θαλασσινές που επινόησα τις νύχτες που τον θήλαζα για να τον συντροφεύει η φωνή μου και ταυτόχρονα για να κρατιέμαι κι εγώ ξύπνια.

Η ενασχόληση με την παιδική λογοτεχνία οφείλεται σίγουρα και στην αγάπη μου για τη ζωγραφική. Αυτό που με γοητεύει στο παιδικό βιβλίο είναι ότι δύο άνθρωποι, ό ένας με λόγια κι ο άλλος με εικόνες, αφηγούνται την ίδια ιστορία. Κι όταν ένα βιβλίο μου βρίσκεται στο στάδιο της εικονογράφησης με πιάνει έξαψη αναμένοντας την παράδοση των εικόνων, το που θα εστιάσει ο εικονογράφος, το πως θα αποδώσει κάποιο σημείο.

Ποικίλες υπήρξαν οι αφορμές για τη συγγραφή καθενός από τα βιβλία μου. Πχ καθώς δεν είμαι η παραδοσιακή μαμά που θα φτιάξω στις γιορτές τσουρέκια και κουλουράκια για το καλό, αφού τα καταφέρνω καλύτερα με τις λέξεις, έγραψα κάποτε μια πασχαλινή ιστορία με άρωμα παραδοσιακών εδεσμάτων. Άλλοτε, γοητευμένη από την ελληνική μυθολογία και για να δείξω στα παιδιά ότι, εκτός από τις γνωστές ιστορίες που εξυμνούν το ηρωικό ήθος, υπάρχουν κι άλλες που αφορούν διάφορες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής στην αρχαιότητα ανάλογες με τη σύγχρονη ζωή, επέλεξα να συγκεντρώσω μύθους με συνδετικό κρίκο τη μουσική στο βιβλίο μου «Μύθοι στο ρυθμό της μουσικής». Εικόνες από τα παιδικά μου χρόνια, μνήμες από παραμύθια με πριγκίπισσες και δράκους και η σημασία που έχει για τη ζωή η φιλία αποτέλεσαν τον καμβά για « Το χρυσό κλουβί».

Στιγμιότυπα από τη ζωή μου, πρόσωπα και τόποι, αναγνώσματα που με άγγιξαν, παιδικές ατάκες, αποτελούν πηγή έμπνευσής μου και εμπλέκονται με ζητήματα που με απασχολούν γενικότερα: τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι αξίες της ζωής, ο ρόλος της εκπαίδευσης στη διαμόρφωση του παιδιού, η γονεϊκή υπερπροστασία, συναισθήματα των παιδιών, όπως ο φόβος τους απέναντι σε κάτι καινούριο.

Αφορμή για το πιο πρόσφατο βιβλίο μου, «Δάσκαλος σε δύο ρόδες», στάθηκε μια είδηση που διάβασα στο διαδίκτυο, η ιστορία ενός υπαρκτού προσώπου, του Σαμπέρ Χοσεϊνί , του Αφγανού δασκάλου που μετέτρεψε το ποδήλατό του σε κινητή δανειστική βιβλιοθήκη για να διασχίσει τη χώρα του που μαστίζεται από τον πόλεμο και την ένδεια μεταφέροντας τη γνώση και τη χαρά της ανάγνωσης όσο το δυνατόν μακρύτερα.

Ήθελα πάντα να γράψω μια ιστορία που μιλάει για τα βιβλία και αυτός ο ήρωας της διπλανής πόρτας μου έδωσε την αφορμή να μιλήσω για τη φιλαναγνωσία, τη βιβλιοφιλία, αλλά και τα δικαιώματα του παιδιού στην εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.

Περαιτέρω, η ιστορία του μου πρόσφερε την ευκαιρία να τιμήσω κάθε απλό άνθρωπο που με τον τρόπο του παλεύει για έναν καλύτερο κόσμο, αλλά και κάθε εκπαιδευτικό που μάχεται για την παιδεία. Αγαθά όπως η πρόσβαση στα βιβλία ή η σχολική λειτουργία, ακόμα κι ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών, δεν είναι παντού, πάντα και για όλους αυτονόητα. Ας σκεφτούμε χώρες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές, πόλεμο ή φτώχεια, ή και πολιτισμικές αντιλήψεις που εμποδίζουν την πρόσβαση πχ των κοριτσιών στην εκπαίδευση. Και για να μην πάμε πολύ μακριά ας αναλογιστούμε το δύσκολο έργο των εκπαιδευτικών σε ακριτικές περιοχές της Ελλάδας.

Σας ευχαριστώ πολύ».