«ΜΑ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΓΡΙΟΙ»

της Μαρίας Σούμπερτ

Για ένα πόλεμο έγραψε η Πηνελόπη Δέλτα το 1937, και επικεντρώνεται στην περίοδο γύρω από το 1907. Έναν πόλεμο όπου δεν μάχονται απλώς άνθρωποι μεταξύ τους, αλλά άνθρωποι και στοιχεία της φύσης. Οι αντίπαλοι είναι τρεις: οι Έλληνες, οι Βούλγαροι και ο Βάλτος. Και ενώ οι άνθρωποι πολεμούν με τουφέκια, πιστόλια και μαχαίρια, ο Βάλτος πολεμάει με την ελονοσία και τον τύφο.
           
Αυτό που βέβαια είναι άξιο θαυμασμού είναι πως «Στα μυστικά του Βάλτου» είναι ένα παιδικό βιβλίο. Και μπορώ να το διαβεβαιώσω, γιατί κι εγώ στο δημοτικό το διάβασα. Θυμάμαι τις ανατριχίλες, την θλίψη, τον φόβο, την ανησυχία –το βιβλίο με έκανε να νιώθω όλα όσα θα μου προκαλούσε ένα καλογραμμένο θρίλερ κάποια χρόνια μετά. Γιατί ένα βιβλίο που περιγράφει τον πόλεμο, δεν είναι παρά θρίλερ. Ένα θρίλερ περίεργο, ίσως ανοίκειο στις σημερινές γενιές που δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι σημαίνει να ψάχνεις τους εχθρούς ανάμεσα στα ψηλά καλάμια ενός βάλτου. «Μα δεν τους βλέπει ο δορυφόρος;», «Δεν έχουν χάπια για τον πυρετό;» Φαντάζομαι τα σημερινά παιδιά να διαβάζουν το βιβλίο αυτό και να έχουν τις εύλογες ερωτήσεις μιας γενιάς που ζει με την διάχυση της πληροφορίας και την ιντερνετική ταχύτητα.
           
Στην γενιά αυτή, έρχεται το graphic novel των Γιάννη Ράγκου και Παναγιώτη Πανταζή να δώσει απαντήσεις, να δείξει με εικόνες –σε μια γενιά που έχει μεγαλώσει με τη δύναμη και την ταχύτητα της εικόνας- το τι ακριβώς είναι το ιστορικό μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα. Ποιοι είναι όλοι αυτοί οι καπεταναίοι, και τι ακριβώς έκαναν στην Οθωμανική ακόμα Μακεδονία. Η μυθοπλασία όμως πιάνει και το σημαντικότερο ζήτημα της αγριότητας ενός πολέμου: ο νεαρός Γιωβάν θα ανακαλύψει λίγο πριν πεθάνει ποιος είναι ο Έλληνας πατέρας του, θα θυμηθεί τη μητέρα του και τη γιαγιά του που τις έσφαζαν, ενώ εκείνον τον πήραν μαζί τους για να τον μεγαλώσουν σαν Βούλγαρο. Αν μη τι άλλο, ξεκαθαρίζει και ο λόγος που το παιδί αυτό επιζητεί να περάσει στην ελληνική πλευρά.
           
Από τη μια πλευρά, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως κυκλοφορώντας τώρα ένα βιβλίο στο οποίο Βούλγαροι περιγράφονται ως δολοφόνοι και άγρια σκυλιά, προωθεί το εθνικό μίσος. Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν, αλλά το γεγονός είναι ένα: σε κάθε πόλεμο, όλες οι πλευρές πολεμούν με όποιο τρόπο έχουν. Και άσχετα από τα εθνικά, πατριωτικά, οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο: πάντα παιδιά χαμένα, οικογένειες διαλυμένες, αίμα και πόνος. Σε μια εποχή σαν τη δική μας, που το να «παίξουμε πόλεμο» το έχουν αναλάβει πλέον οι ενήλικες είτε σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, είτε εδώ, μέσα στις γειτονιές μας, δεν είναι ποτέ πιο άμεση η ανάγκη από το να προτείνουμε στα παιδιά βιβλία που εξιστορούν τον πόλεμο όπως είναι. Γεμάτος αίμα, αρρώστια και απώλεια.
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------
Πηνελόπης Δέλτα
Στα μυστικά του Βάλτου
Σενάριο: Γιάννης Ράγκος
Εικονογράφηση: Παναγιώτης Πανταζής
Επίμετρο: Αθανάσιος Τζ.Φέρμιν
εκδόσεις Polaris
ISBN: 978-960-6829-92-5
Τιμή: €14.80