Τα ελληνικά γράμματα θρηνούν την απώλεια του Ντίνου Χριστιανόπουλου

γράφει ο Χρήστος Σούτος

Το 2020 συνεχίζει απτόητο την "προσπάθεια" του να συμπεριληφθεί στις πιο μαύρες χρονιές της σύγχρονης ανθρώπινης ιστορίας. Δεν είναι μόνο η πανδημία του κορονοϊού, που ενέσκηψε στις ζωές μας εδώ και μερικούς μήνες, αλλάζοντας δραματικά την καθημερινότητα πολλών από μας προκαλώντας παράλληλα και πολλές ανθρώπινες απώλειες ανά την υφήλιο, αλλά και ειδήσεις όπως η χθεσινή. Από χθες λοιπόν τα ελληνικά γράμματα θρηνούν την απώλεια του Ντίνου Χριστιανόπουλου ο οποίος έφυγε από την ζωή σε ηλικία 89 ετών. Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής, συγγραφέας διηγημάτων και δοκιμίων, βιβλιοκριτικός, εκδότης και λαογράφος ταλαιπωρήθηκε τα τελευταία χρόνια της ζωής του καθηλωμένος σε αναπηρική πολυθρόνα χτυπημένος από άνοια.

Το πραγματικό του όνομα ήταν Κωνσταντίνος Δημητριάδης. Το όνομα ή πιο σωστά το ψευδώνυμο Χριστιανόπουλος το φέρει από το 1949 όταν και υπέγραψε για πρώτη φορά έτσι. Γεννημένος στην Θεσσαλονίκη το 1931 ήταν παιδί προσφύγων, αν και για πολλούς η ταυτότητα του πατέρα του παραμένει ένα μυστήριο. Έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια, κυρίως μέσα στην Κατοχή, αλλά και μετά το τέλος του πολέμου. Φοίτησε στην Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο στον τομέα των Κλασσικών Σπουδών. Εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στην Δημοτική Βιβλιοθήκη από το 1958 έως το 1965 και αργότερα ως επιμελητής εκδόσεων.

Το 1958 εξέδωσε το περιοδικό "Διαγώνιος" αναλαμβάνοντας και την διεύθυνση του. Το περιοδικό αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ελληνική λογοτεχνία και δεν είναι τυχαίο ότι γύρω από αυτό δημιουργήθηκε ο λεγόμενος κύκλος των λογοτεχνών του Διαγωνίου. Κυκλοφόρησε μέχρι το 1983, με ορισμένα διαλείμματα είναι αλήθεια, ενώ παράλληλα ο εκλιπών ίδρυσε και τον εκδοτικό οίκο "Εκδόσεις Διαγωνίου".

Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 1950 με τίτλο "Εποχή των ισχνών αγελάδων". Από το πρώτο παρόν του στα ελληνικά γράμματα και την ποίηση φάνηκε το ιδιαίτερο ύφος του. Επηρεασμένος ξεκάθαρα από το έργο του Καβάφη και του Έλιοτ στα επόμενα έργα κυριαρχεί στην ποίηση του ως θέμα η εφήμερη ομοφυλοφιλική σχέση και το ερωτικό πάθος που οδηγούν στην ταπείνωση και τελικά την μοναξιά. Υπάρχουν βέβαια και ποιήματα του με μεγαλύτερη κοινωνική οπτική. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος είχε μιλήσει ανοιχτά για την σεξουαλικότητα του και μάλιστα σε συνεντεύξεις του είχε χαρακτηρίσει εντελώς λάθος που ορισμένοι ορίζουν ως ομοφυλοφιλικά τα ποιήματα του, λέγοντας πως αυτά είναι ερωτικά, αφού πίστευε ότι ένας ομοφυλόφιλος ποιητής είναι ικανός να εκφράσει καλύτερα και τους ετερόφυλους έρωτες.

Ποιήματα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Επίσης αρκετοί μελοποίησαν στίχους του, αν και τον ίδιο δεν τον ενθουσίαζε ιδιαίτερα αυτή η προοπτική. Ο βασικότερος λόγος ήταν πως θεωρούσε ότι με την μελοποίηση αυτή που τελικά υποβαθμίζεται είναι η ίδια η ποίηση.Σημαντικοί συνθέτες όπως ο Μάνος Χατζιδάκις ή ο Σταύρος Κουγιουμτζής πάντως το έπραξαν με αξιοσημείωτη επιτυχία.

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ήταν αρνητικός σε κάθε είδους τιμητική διάκριση ή βράβευση. Την περίοδο της Χούντας μάλιστα κινδύνεψε να συλληφθεί όταν αρνήθηκε να παραλάβει βραβείο για το πεζό έργο του ο "Χιλιαστής". Παρόλο που πολλοί θα έλεγαν ότι αυτό συνέβη εξαιτίας της Δικτατορίας, ούτε το 2011 δέχθηκε να παραλάβει το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. Για να δικαιολογήσει την απόφαση του παρέπεμψε στο παλαιότερο του κείμενο του "Εναντίον", το είχε γράψει το 1979, στο οποίο ανέφερε χαρακτηριστικά "...είμαι εναντίον κάθε τιμητικής διάκρισης απ' όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε....". Η μόνη τιμή που δέχθηκε ήταν τον Ιούνιο του 2011 όταν και αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Δήλωσε ότι αυτό το έπραξε πρώτον γιατί έτσι θα του δινόταν η ευκαιρία να μιλήσει ο ίδιος για τους ποιητές της πόλης του και δεύτερον γιατί του το ζήτησε η Σχολή του. Ο μεγάλος ποιητής, που πολλοί χαρακτήριζαν από τολμηρό μέχρι αιρετικό λόγω της χρησιμοποίησης "πικάντικων"  λέξεων και φράσεων στα ποιήματα του, είχε πάντα το δικό του χαρακτηριστικό ύφος. Συχνά καυστικός στα σχόλια του και με ιδιόρρυθμο τρόπο συμπεριφοράς οδηγούσε αρκετούς να του προσδώσουν χαρακτηρισμούς όπως περίεργος, παράξενος ή ακόμα και ειρωνικός.

Ο ίδιος πάντως όταν άκουγε τα όποια σχόλια, απλά χαρακτήριζε τον εαυτό του στριμμένο. Όπως και να έχει πάντως ο Ντίνος Χριστιανόπουλος άφησε το δικό ξεχωριστό αποτύπωμα στα ελληνικά γράμματα διαγράφοντας μια μοναχική, αλλά και σπουδαία πορεία. Η κηδεία του θα γίνει αύριο Πέμπτη δημοτική δαπάνη.

​Καλό ταξίδι και ευχαριστούμε....