ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Ο ΣΩΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

του Χρήστου Σούτου

Το σημερινό Doodle της Google είναι αφιερωμένο, όπως πιθανότατα έχετε καταλάβει, στον μεγάλο Έλληνα, ιατρό και ερευνητή Γεώργιο Παπανικολάου. Στον άνθρωπο, δηλαδή, που ανακάλυψε το περίφημο ΤΕΣΤ ΠΑΠ, το οποίο έσωσε πολλές ζωές γυναικών από τη στιγμή που μπήκε στη "φαρέτρα" με τα όπλα της σύγχρονης Ιατρικής. Η μέθοδος Παπανικολάου ή Τεστ Παπανικολάου και σε συντομογραφία "ΤΕΣΤ ΠΑΠ", έφερε πραγματική επανάσταση στον αγώνα κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Όπως κάθε επανάσταση, που ταράζει τα νερά και αλλάζει τον τρόπο σκέψης που έχει παγιωθεί στη συνείδηση επιστημόνων και κόσμου, αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό. Μεταφερθείτε νοερά στο μακρινό 1928, περίπου εκατό χρόνια πριν, για να καταλάβετε τι εννοώ.

Η πρώτη του επιστημονική ανακοίνωση επί της χρησιμοποίησης της κυτταρολογικής μεθόδου προς διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας αντιμετωπίστηκε με πολλά και ποικίλα σχόλια. Μέχρι τότε η διάγνωση θεωρούνταν δυνατή μόνο αν γινόταν τομή του πάσχοντος οργάνου. Η δημοσίευση της εργασίας του αυτής, όπως ήταν πολύ λογικό, προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον στην επιστημονική κοινότητα γεγονός που οδήγησε στην άμεση δοκιμαστική χρησιμοποίηση της μεθόδου σε νοσοκομεία. Μάλιστα οι έρευνες του Έλληνα ερευνητή δεν έμειναν μόνο στο τράχηλο, αλλά επεκτάθηκαν τόσο στον αυχένα της μήτρας όσο και στο ενδομήτριο. Τα πορίσματα τα δημοσίευσε το 1943, από κοινού με τον καθηγητή Γυναικολογίας Έρμπερτ Τράουστ, υπό τον τίτλο "Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων" . Η μέθοδος από εκείνη τη στιγμή και μετά είχε βρει πλέον το δρόμο της προς την επιστημονική καταξίωση. Από τον επόμενο χρόνο κιόλας δοκιμάστηκε στο ουροποιητικό σύστημα, στο πεπτικό καθώς και σε άλλα συστήματα του οργανισμού. Ο Παπανικολάου πια έγινε ο θεμελιωτής του νέου επιστημονικού κλάδου της λεγόμενης " Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας" . 

Πνεύμα ανήσυχο από μικρός ο Γεώργιος Παπανικολάου, που αν και ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του που ήταν επίσης γιατρός, απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη την πρόταση του να γίνει στρατιωτικός γιατρός. Η ζωή δεν του τα έφερε εύκολα, το αντίθετο θα έλεγα. Ο πατέρας του με τις όποιες οικονομίες του, τον έστειλε μετά την αποφοίτηση του από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, για περαιτέρω σπουδές στην Γερμανία.  Η επιστροφή του στην πατρίδα συνέπεσε με τους Βαλκανικούς Πολέμους στους οποίους και συμμετείχε. Από το 1910 είχε παντρευτεί την Ανδρομάχη Μαυρογένη με την οποία και έφυγε για την Αμερική μετά το τέλος των πολέμων και αφού είχαν βρεθεί για λίγο χρόνο στην Γαλλία. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού οι συνθήκες για το νεαρό ζευγάρι ήταν τρομερά αντίξοες. Ο επιστήμονας γιατρός και η γυναίκα του δούλεψαν πολύ σκληρά πριν ο Παπανικολάου βρει τον δρόμο του. Ξεκίνησαν από ένα εμπορικό κατάστημα, όπου πουλούσαν χαλιά και έραβαν κουμπιά για μόλις 5 δολάρια την εβδομάδα. Δούλεψε επίσης ως δημοσιογράφος για ένα διάστημα σε ελληνική εφημερίδα. 

Με πολύ δυσκολία βρήκε μια θέση αρχικά στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και μετά Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης. Από εκείνη τη στιγμή και μετά κατάφερε με τη δουλειά του να φθάσει πολύ ψηλά. Υφηγητής, Αναπληρωτής Καθηγητής και τελικά τακτικός Καθηγητής του Πανεπιστήμιου αυτού Το 1954 δημοσίευσε το έργο "Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας"  με το οποίο εδραίωσε τη νέα ιατρική πρακτική και ειδικότητα, που ουσιαστικά ο ίδιος ανέπτυξε και θεμελίωσε από το μηδέν. Έφυγε από τη ζωή το 1962 σε ηλικία 79 ετών από καρδιακή προσβολή όντας ακόμα απόλυτα ακμαίος. Προτομές του κοσμούν πολλά νοσοκομεία στην Ελλάδα, ενώ το όνομα του έχει δοθεί στο νοσοκομείο της ιδιαίτερης πατρίδας του Κύμης, σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης, αλλά και στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο του Μαϊάμι που ήταν άλλωστε και ο τελευταίος σταθμός της τεράστιας καριέρας του. Ο Γεώργιος Παπανικολάου δεν βραβεύτηκε ποτέ με το βραβείο Νόμπελ, αν και προτάθηκε δύο φορές. Μπορεί να μην κέρδισε το βραβείο της σουηδικής Ακαδημίας, έδωσε όμως στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα να μειώσει δραματικά τα κρούσματα θανάτου λόγω καρκίνου της μήτρας. 

Ο μεγάλος αυτός Έλληνας δεν πούλησε ποτέ την "πατέντα" της ανακάλυψης αυτής, αλλά την πρόσφερε αφιλοκερδώς στην ανθρωπότητα δίνοντάς της τη δυνατότητα να ανοίξει νέους ορίζοντες στην ιατρική έρευνα στη γενετήσια φυσιολογία και την ενδοκρινολογία για τον καρκίνο.