Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

Έχουμε μπει πια σε μια νέα εποχή. Μια εποχή όπου πολλές πεποιθήσεις και απόψεις ανακεφαλαιώνονται, άλλες αποσύρονται, νέες εισάγονται. Μια εποχή, όπου οι γονείς πλέον αναζητούν την στήριξη και καθοδήγηση των επαγγελματιών ψυχικής υγείας –και όχι μόνο- για να αναθρέψουν τα παιδιά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Κρατήθηκα την ώρα που έγραφα, γιατί τα δάχτυλά μου πήγαν να πληκτρολογήσουν το «σωστό» τρόπο, αλλά ξέρω πως σωστός τρόπος δεν υπάρχει. Γι’ αυτό και δεν υπάρχουν σωστές συμβουλές, δεν υπάρχουν συνταγές για την σωστή ανατροφή ενός παιδιού. Φαίνεται όμως πως τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μια μεγάλη συζήτηση γύρω από την μη τιμωρητική παιδαγωγική, για την σημασία του πρωταρχικού δεσμού στη σχέση του παιδιού με τη μητέρα –ή τον βασικό φροντιστή-, αλλά και τη σημασία της ίδιας της σχέσης πλέον σε βαθμό ποιότητας και όχι ποσότητας.

Σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές, οι οποίες βασίζονται κατά κύριο λόγο και στις διάφορες έρευνες που αφορούν την ανάπτυξη του βρεφικού και παιδικού εγκεφάλου, το βρέφος δεν είναι πλάσμα χειριστικό από τη γέννησή του. Το κλάμα του δηλώνει μια ανάγκη του και η μη ικανοποίηση αυτής της ανάγκης γεμίζει το βρέφος άγχος και τρόμο. Οι νέες λοιπόν θεωρίες μας προτείνουν να ανταποκρινόμαστε στο κλάμα των παιδιών μας, να ικανοποιούμε τις ανάγκες ενός βρέφους, ώστε αυτό να νιώθει ασφάλεια. Αντίστοιχα, η αντιμετώπιση αυτή του παιδιού –ως ενός μικρού ανθρώπου που έχει ανάγκες που συχνά δεν ξέρει πώς να τις εκφράσει και το ίδιο, εξελίσσονται και όσο εκείνο μεγαλώνει.

Δύο βιβλία που αναφέρονται σε έναν τέτοιο τρόπο ανατροφής είναι της ψυχολόγου Κατερίνας Χατζηκαλλία-Κουνιάκη «Τι να κάνω - τι να μην κάνω για να μεγαλώσω σωστά τα παιδιά μου» (εκδόσεις Πατάκη), το οποίο συμπεριλαμβάνει έναν εικονογραφημένο οδηγό, με βασικές συμβουλές που αφορούν τα σημαντικά αναπτυξιακά περάσματα του παιδιού. Περιγράφοντας την κατάσταση που χαρακτηρίζει κάθε ηλικία, αλλά και δίνοντας μια εξήγηση ως προς το λόγο για τον οποίο ένα παιδί συμπεριφέρεται με τον συγκεκριμένο τρόπο κάθε φορά, δίνει κάποιες συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς να διαχειριστούν το κάθε ζήτημα –πχ τα ξεσπάσματα θυμού στην προσχολική ηλικία. Ενδιαφέρον και χρήσιμο το κομμάτι της περιγραφής της «Κατάστασης» και της «Εξήγησης», όπου γίνεται πιο ξεκάθαρο γιατί προκύπτει κάθε φορά μια συμπεριφορά, καθώς και το τι θα ήταν καλό να αποφεύγει ένας γονιός. Οι συμβουλές που δίνει επαφίεται στο αν θα ταιριάξουν στον τρόπο σκέψης του γονέα.
​
Πιο αναλυτικό είναι το βιβλίο της Rebecca Eanes «Θετικοί Γονείς Ευτυχισμένα Παιδιά» (εκδόσεις Πεδίο), το οποίο διαφέρει σε ορισμένα σημεία συμβουλευτικής από το βιβλίο της Κατερίνας Χατζηκαλλία-Κουνιάκη (όπως στο πώς να αντιμετωπίσουμε ένα έξαλλο τρίχρονο που χτυπιέται στο πάτωμα), έχοντας όμως μια κοινή γραμμή: το παιδί συμπεριφέρεται με κάποιο τρόπο για ένα συγκεκριμένο λόγο, και ως γονείς χρειάζεται να μπορέσουμε να πάρουμε απόσταση από αυτό που συμβαίνει στο εδώ και τώρα, και να «ακούσουμε» τι θέλει να μας πει το παιδί μας. Η Eanes προτείνει τη θετική γονεϊκότητα ως τρόπο ζωής και περιγράφει το πόσο άλλαξε και τη δική της ζωή, αφού άρχισε να την εφαρμόζει κάποια χρόνια αφότου έγινε γονέας. Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν οι γονείς χρειάζεται να έρχονται σε επαφή με τα συναισθήματά τους και τα δικά τους παιδικά απωθημένα ή τραύματα, ώστε όταν τα «ξαναδούν» στο παιδί τους ή όταν το παιδί τους συμπεριφερθεί με έναν τρόπο που δεν θα επιτρεπόταν οι ίδιοι να έχουν συμπεριφερθεί ως παιδιά, να μην ξεσπάσουν. Το βιβλίο έχει ενδιαφέρον –συνεχίζω το κομμάτι της συμβουλευτικής να το προσεγγίζω με κάποια επιφυλακτικότητα- κυρίως επειδή όπως και ο οδηγός της Κατερίνας Χατζηκαλλία-Κουνιάκη προσπαθεί να εξηγήσει στους γονείς πως τα παιδιά χρειάζονται συνεχή υποστήριξη, κατανόηση και φυσικά όρια –που όμως να μην λειτουργούν τιμωρητικά, αλλά με στόχο την ασφάλεια του ίδιου του παιδιού και του περιβάλλοντός του, αποσυνδέοντας τη συνέπεια μιας πράξης από την τιμωρία.

Ή όπως αναφέρει και η ίδια πως είπε ο  Δρ Charles Raison «Μια γενιά γεμάτη βαθιά τρυφερούς γονείς θα άλλαζε τον τρόπο σκέψης της επόμενης γενιάς και μαζί ολόκληρο τον κόσμο».  

Κατερίνα Χατζηκαλλία-Κουνιάκη
Τι να κάνω - τι να μην κάνω για να μεγαλώσω σωστά τα παιδιά μου. Ένας εικονογραφημένος οδηγός διαπαιδαγώγησης για νέους γονείς
Εκδόσεις Πατάκη
ISBN: 9789601681078
Τιμή: €11.00

--- ---  ---  --- ---  ---
Rebecca Eanes
Θετικοί Γονείς Ευτυχισμένα Παιδιά
Επιστημονική επιμέλεια: Μαρία Ζαφειροπούλου
Εκδόσεις Πεδίο
ISBN: 978-618-5331-10-8
Τιμή: 13,90€