ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΤΗ Γ.Γ. ΤΗΣ ΖΩΟΦΙΛΙΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΣΙΓΑΛΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Ζω στα Μεσόγεια, έναν τόπο που έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: τους αμπελώνες με τις ελιές και τα αδέσποτα. Και μοιάζει όσο περισσότεροι αμπελώνες και ελιές να υπάρχουν, τόσο με μαθηματική ακρίβεια να αυξάνονται και τα αδέσποτα ζώα. Δεν γνωρίζω στατιστικές, μιλάω εμπειρικά. Κάθε καλοκαίρι με αφορμή τις διακοπές, μετά από γιορτές και γενέθλια, πάντα βρίσκονται στο δρόμο νέα ζώα.
​
Παίρνοντας όμως κανείς απόσταση, θα δει πως εν τέλει έχουμε μπει σε έναν φαύλο κύκλο. Φροντίζουμε τα ζώα και τους απογόνους τους, που έχουμε εμείς οι ίδιοι εγκαταλείψει. Γιατί τα αδέσποτα δεν φυτρώνουν στα παρτέρια, γεννιούνται στο δρόμο ή εγκαταλείπονται από ανθρώπους αμφιβόλου συνείδησης. 

Είναι λοιπόν σημαντικό να ξέρουμε πως ένα ζώο ισοδυναμεί σε επίπεδο ευθύνης με ένα παιδί. Χρειάζεται λοιπόν να είμαστε ενήμεροι όχι μονάχα για τις ανάγκες του, αλλά και να γνωρίζουμε καλά αν μπορούμε να δεσμευτούμε σε μια τέτοια σχέση.

Για την δική μου οικογένεια, η σχέση αυτή είχε την πιο όμορφη μορφή στο μουσούδι της κυρίας Μήτση, της ημίαιμης «πριγκίπισσας του κήπου» που έζησε κοντά μας δεκαπέντε χρόνια. Που την βρήκαμε κουτάβι σε μια οικοδομή, την πήραμε σε ένα χαρτόκουτο –μια γούνινη μπάλα που δεν ξεχώριζες πόδια από κορμάκι- που μεγάλωσε και έκανε ζήλιες όταν γεννήθηκε η ανιψιά μου και τα είχε πάρει πια απόφαση όταν ήρθε και η κόρη μου. Και που ήταν το πιο καλόκαρδο και καλότροπο ζωντανό του κόσμου.

Για όλους αυτούς τους λόγους, επικοινωνήσαμε με την Δέσποινα Σιγάλα, την Γ.Γ. της Ζωοφιλικής Ένωσης Ηλιούπολης και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων (4/10) μιλήσαμε μαζί της.
 
·         Τι είναι μια φιλοζωική ένωση και πώς λειτουργεί;
 
Αυτό που λέμε ΦΙΛΟΖΩΙΚΗ είναι μια ένωση ενεργών φιλόζωων πολιτών που δρούν εθελοντικά σε συνεργασία μεταξύ τους προσφέροντας βοήθεια στα αδέσποτα ζώα. Περιθάλπουν άρρωστα και τραυματισμένα αδέσποτα, τα φιλοξενούν στα σπίτια τους και προσπαθούν να τους βρούν την κατάλληλη οικογένεια για το καθένα για να μην ξαναγυρίσουν στους αφιλόξενους δρόμους. Η λειτουργία των φιλοζωικών σωματείων βασίζεται στην εθελοντική προσφορά σε χρόνο, χώρο και χρήμα των μελών τους και στην οικονομική βοήθεια των φίλων του κάθε σωματείου.
 
·         Ποια είναι η ιστορία της Ζωοφιλικής Ένωσης Ηλιούπολης;
 
Η Ζωοφιλική Ένωση Ηλιούπολης ιδρύθηκε το 1997 από φιλόζωους πολίτες της Ηλιούπολης Αττικής που ήθελαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους προκειμένου να περιθάλψουν τα αδέσποτα της περιοχής που ζούσαν τότε σε αγέλες στους δρόμους. Η Ηλιούπολη ανέκαθεν είχε δυο θέματα πρώτον ως περιοχή με δάσος είχε πολλές εγκαταλείψεις (άρα κι αύξηση του πληθυσμού των αδέσποτων ζώων) και δεύτερον την έντονη διαμπερή κυκλοφορία εντός της πόλης που έφερνε πολλούς τραυματισμούς στα ζώα. Στα 21 χρόνια που λειτουργεί το Σωματείο μας, χάρη στην αυτοθυσία των εθελοντών του, έχει καταφέρει να αλλάξει ριζικά η εικόνα της περιοχής στο θέμα αυτό, αλλά απαιτείται καθημερινός αγώνας για να πραγματοποιήσουμε το όραμα των ιδρυτικών μελών του Σωματείου που ήταν και είναι «Ένα σπίτι και μια οικογένεια για κάθε αδέσποτο» που φυσικά θα θέλαμε να γίνει πραγματικότητα όχι μόνο στην περιοχή μας αλλά σε όλη την Ελλάδα. Αυτός είναι ο λόγος που εξ΄αρχής δώσαμε πολύ μεγάλη έμφαση στην ενημέρωση του κόσμου και κυρίως των παιδιών για όλα όσα αφορούν τα κατοικίδια, αδέσποτα και δεσποζόμενα, τα δικαιώματα των ζώων γενικότερα και την υπεύθυνη υιοθεσία. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, έχουμε εντατικοποιήσει τις προσπάθειες μέσω τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών μηνυμάτων έτσι ώστε να ευαισθητοποιηθεί περισσότερος κόσμος για τα ζητήματα που αφορούν τα ζώα και να αλλάξει επιτέλους η κατάσταση γι’ αυτά και στη χώρα μας.
 
·         Μπορεί κάποιος να απευθυνθεί σε εσάς εφόσον βρει ένα αδέσποτο ζώο; Τι μπορεί να κάνει η Ένωση για αυτό;
 
Καθημερινά λαμβάνουμε εκατοντάδες μηνύματα μέσω facebook, e-mail αλλά και τηλεφωνήματα στα προσωπικά μας τηλέφωνα που αφορούν διάφορα θέματα, ο κόσμος έχει μάθει ήδη να απευθύνεται σ’ εμάς και στα άλλα εθελοντικά σωματεία για κατευθύνσεις, συμβουλές και φυσικά για κάποιο ζώο που βρήκαν. Το πρόβλημα είναι ότι δεν γνωρίζουν πού απευθύνονται κι ότι χωρίς τη δική τους συνεισφορά κυρίως με φιλοξενία, δεν μπορούν δέκα άνθρωποι στην Ηλιούπολη να βρουν λύση για όλα τα κατοικίδια της Ελλάδας. Άλλωστε κάποια απ’ τα ζώα που βρίσκονται στο δρόμο είναι απλά χαμένα, κι είναι ζήτημα ωρών να βρεθεί ο κηδεμόνας τους. Οπότε, ναι φυσικά μπορεί όποιος χρειάζεται βοήθεια να απευθύνεται σε εμάς, μπορούμε να τον κατευθύνουμε κατάλληλα ώστε να βρεθεί μια λύση σε όποιο πρόβλημα έχει, όμως θα πρέπει να γνωρίζει τι δυνατότητες έχουν οι λιγοστοί εθελοντές κάθε σωματείου, ώστε να έχει ρεαλιστική αντίληψη της κατάστασης. Θα πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος ότι καταφύγια δεν υπάρχουν, καταφύγια είναι τα σπίτια μας, ότι πριν από εκείνους δεκάδες κάθε μέρα ζητούν να αναλάβουμε τα ζώα που βρήκαν, οπότε ακόμα κι αν υπήρχαν υποδομές θα ήταν ασφυκτικά γεμάτες μόνο με τα αιτήματα μιας μέρας – δεδομένου ότι κάθε ζώο που αναλαμβάνουμε μένει φιλοξενούμενο μέχρι να υιοθετηθεί, δεν επανεντάσσεται και δεν κάνουμε ευθανασίες. Όσο υιοθετούνται ζώα απ’ τα σωματεία, τόσο και τα σωματεία έχουν κάποιες παραπάνω δυνατότητες να βοηθήσουν. Είναι παράλογο αυτό που ζούμε καθημερινά, να απαιτούν πολίτες να αναλάβουμε ζώα που βρήκαν και πολλές φορές μετέφεραν από τους τόπους καταγωγής τους στην επαρχία κ.λ.π. με την σκέψη ότι θα το αναλάβει «η φιλοζωική» δηλαδή δέκα άνθρωποι που ήδη ζουν με διψήφιο αριθμό ζώων ο καθένας στο σπίτι του.
 
·         Τα τελευταία χρόνια έχετε μια σταθερή παρουσία στην τηλεόραση μέσα από τα σποτ που δημιουργούνται από τα μέλη σας εθελοντικά. Λειτουργεί ως τρόπος ενημέρωσης; Έχετε παρατηρήσει αλλαγές στην συμπεριφορά των πολιτών απέναντι στα ζώα;
 
Τα τελευταία δέκα χρόνια περίπου υπάρχει γενικώς μια αλλαγή στη νοοτροπία του κόσμου απέναντι στα ζώα. Είναι μια αλλαγή που συντελείται αργά, αλλά σίγουρα υπάρχει. Κι εδώ πρέπει να πούμε ότι όποια αλλαγή έχει συντελεστεί μέχρι σήμερα είναι καθαρά αποτέλεσμα του αγώνα που κάνουν όλα τα εθελοντικά σωματεία. Από την πλευρά της Πολιτείας δυστυχώς δεν έχουμε δει ακόμα καμία συντονισμένη προσπάθεια για ενημέρωση, γενικώς και ειδικώς στα σχολεία. Η ενημέρωση είναι πρόληψη του φαινομένου των αδέσποτων ζώων στη χώρα μας, κάποια στιγμή ελπίζουμε να το καταλάβουν οι Αρχές. Ένας ευαισθητοποιημένος πολίτης δεν θα εγκαταλείψει το ζώο του, θα το στειρώσει και δεν θα καταλήξουν τα ανεπιθύμητα κουτάβια ή γατάκια σε κάδους και στους δρόμους– τα αδέσποτα σε συντριπτικό ποσοστό είναι το αποτέλεσμα των εγκαταλείψεων δεσποζόμενων ζώων σπάνια γεννιούνται από αδέσποτους γονείς.  Ένας ευαισθητοποιημένος πολίτης δεν θα ανεχτεί την κακοποίηση που βλέπει να συμβαίνει δίπλα του. Ακόμα και οι Αρχές θα πρέπει να είναι ενημερωμένες επαρκώς για τους νόμους και να τους εφαρμόζουν όπου χρειάζεται. Δεν φτάνει απλά να περιθάλπουμε αδέσποτα, για το ένα που βρίσκει σπίτι εκατοντάδες μένουν στο δρόμο. Πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία που γεννά αδέσποτα, η νοοτροπία που ανέχεται την κακοποίηση. Κι αυτό δεν γίνεται με ευχολόγια ούτε με τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των εθελοντών. Είναι απαραίτητο να ενδιαφερθεί σοβαρά η Πολιτεία και να ενταχθεί στην Εκπαίδευση η φιλοζωική Παιδεία. Να γίνουν σεμινάρια σε κάθε Δήμο οχι μόνο για τα αδέσποτα αλλά και για τα δεσποζόμενα. Είναι ένα τεράστιο ζήτημα που θα έλυνε πολλά προβλήματα η ενημέρωση, αρκεί να γίνει σωστά και συντονισμένα. Τότε θα δούμε πραγματικά θεαματικές αλλαγές.
 
·         Τι μπορεί να προσφέρει η υιοθεσία ενός αδέσποτου ζώου σε ένα παιδί;
 
Σε αυτήν την ερώτηση θα σας απαντήσω οχι μόνο ως εθελόντρια, αλλά και ως μητέρα τριών παιδιών. Τα δικά μου παιδιά έρχονται αντιμέτωπα από τότε που γεννήθηκαν με την σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν τα αδέσποτα ζώα. Μαζί περιθάλπουμε στο σπίτι μας ζώα που βρέθηκαν εγκαταλελειμμένα και είναι σε σοκ, άρρωστα, χτυπημένα, και μαζί τα φροντίζουμε καθ΄ ολη τη διάρκεια της φιλοξενίας τους μέχρι να βρουν την οικογένειά τους. Τα παιδιά, όλα τα παιδιά, έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με τα ζώα, έχουν κοινούς κώδικες επικοινωνίας. Δρουν κι αντιδρούν περισσότερο με το ένστικτο και το συναίσθημα, γι’ αυτό συντονίζονται εκπληκτικά. Πολλές φορές τα παιδιά μου έδιναν κουράγιο στα ζώα που φιλοξενούσαμε κι ήταν αναμφίβολα σε μια απ’ τις δυσκολότερες φάσεις της ζωής τους. Το όφελος που είχαν κι έχουν απ’ αυτή τη δραστηριότητα δεν μπορεί εύκολα να περιγραφεί με λόγια. Σαφώς μαθαίνουν να είναι υπεύθυνα απέναντι σε ενα άλλο συναισθανόμενο πλάσμα. Μαθαίνουν να επικοινωνούν με μη λεκτικούς τρόπους, αποκτούν ενσυναίσθηση που τα βοηθά και στις κοινωνικές τους δεξιότητες. Έρχονται αντιμέτωπα με την ασθένεια, την απώλεια, αλλά και με τη χαρά να έχουν συνεισφέρει στην ευτυχία και την ευζωία ενός άλλου πλάσματος. Η συμβίωση με τα ζώα είναι ένα μάθημα ζωής για τα παιδιά. Όταν μάλιστα υιοθετούν οικογένειες με παιδιά ένα πρώην αδέσποτο ζώο, η χαρά της απόκτησης του νέου μέλους της οικογένειας επαυξάνεται από την βοήθεια που προσέφεραν όχι μόνο στο ζώο που υιοθέτησαν αλλά και σ’ αυτό που θα βοηθηθεί στη θέση αυτού που πήραν. Δεν είναι ένα σπουδαίο παράδειγμα για τα παιδιά τους αυτό;
 
·         Γιατί να υιοθετήσει κάποιος ένα αδέσποτο; Ισχύει πως τα αδέσποτα ζώα ασθενούν λιγότερο από τα καθαρόαιμα και πως έχουν πιο ήπιο χαρακτήρα;
 
Κάθε ζωντανός οργανισμός έχει τις ιδιαιτερότητές του, τις ευαισθησίες του και φυσικά ασθενεί. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα ημίαιμα ζώα κατά την «μίξη» των φυλών απ’ τις οποίες προκύπτουν συνήθως μηδενίζονται οι πιθανότητες από ασθένειες γενετικές που είναι αποτέλεσμα των εκτροφών στα καθαρόαιμα. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των γερμανικών ποιμενικών έχει δυσπλασία ισχίου που προέκυψε από τις επιλεκτικές εκτροφές για να «βελτιωθεί» η εμφάνιση της φυλής. Οι γάτες Σιάμ έχουν ευαισθησία στην καρδιά, όπως οι γάτες Περσίας αναπνευστικά προβλήματα λόγω της κατασκευής του προσώπου τους. Τέτοια προβλήματα σπανίζουν στα ημίαιμα ζώα. Άλλες ασθένειες όμως, που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής του κάθε ζώου, δεν μπορούν φυσικά να αποφευχθούν, οπότε πάντα συζητάμε με τους υποψήφιους κηδεμόνες να είναι πολύ προσεκτικοί στα θέματα πρόληψης. Για τον χαρακτήρα ισχύει ότι τα ημίαιμα είναι πιο προσαρμοστικά, κάτι που επίσης οφείλεται στην άμβλυνση των χαρακτηριστικών κάθε φυλής.
Με αφορμή αυτήν την ερώτηση θα ήθελα να επισημάνω δυο ακόμα πράγματα: Υιοθετώντας από κάποιο Σωματείο γνωρίζει ο ενδιαφερόμενος υποψήφιος κηδεμόνας όλα όσα αφορούν την υγεία αλλά και τον χαρακτήρα του ζώου που υιοθετεί. Το καθένα απ’ αυτά έχει φιλοξενηθεί από εθελοντή που το γνωρίζει καλά, έχει περάσει ιατρικό έλεγχο, του έχουν γίνει οι απαραίτητες θεραπείες, γνωρίζουμε ακόμα και τις ευαισθησίες και τις ιδιαιτερότητες του καθενός. Ακόμα όμως κι αν δεν είναι 100% υγιές το ζώο που θα υιοθετήσει, αν έχει κάποιο χρόνιο νόσημα ή μια αναπηρία, έχει όσα δεδομένα χρειάζεται και την υποστήριξη να πάρει και να δώσει ευτυχία σ’ αυτό το ζώο χωρίς να τον απασχολεί η φυσική του μειονεξία. Άλλωστε, κι αυτά τα ζώα τις περισσότερες φορές δεν διαφέρουν σε τίποτα απολύτως από τα άλλα και το μόνο που χρειάζονται είναι ένα ασφαλές περιβάλλον σπιτιού για να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
 
·         Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες του Θεαθήναι;
 
Τα ζώα, σε όποια κατηγορία κι αν ανήκουν – άγρια, κατοικίδια, «παραγωγικά»- είναι οι σύντροφοί μας στο ταξίδι της Ζωής. Είναι οι συγκάτοικοί μας σ’ αυτόν τον πλανήτη, τα αδέρφια μας αφού έχουμε κοινή Μάνα τη Γη. Θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε κι ανάλογα λοιπόν, να τα σεβόμαστε, να τα αγαπάμε, να τα προστατεύουμε, όπως ακριβώς θα κάναμε και με άτομα του είδους μας. Είναι άσχημο να διαχωρίζουμε τη στάση μας απέναντι σε ένα ζωντανό πλάσμα ανάλογα με τα πόδια που διαθέτει, είναι συναισθανόμενα όντα όπως είμαστε κι εμείς. Δεν εκφράζονται λεκτικά (γι’ αυτό τα λέμε α-Λογα κι όχι επειδή ο άνθρωπος έχει την αποκλειστικότητα της λογικής) αλλά έχουν πάρα πολλούς άλλους τρόπους να εκφραστούν κι όσοι ζουν μαζί τους το γνωρίζουν πολύ καλά. Δεν υπάρχει δικαιολογία καμία για την κακομεταχείρισή τους και τον βασανισμό τους. Είναι αχαριστία εκ μέρους του είδους μας μια τέτοια στάση απέναντί τους.
Ειδικότερα για τα κατοικίδια θα έλεγα ότι είναι η πιο όμορφη επαφή που έχουμε με τη φύση, μέσα στις αφύσικες συνθήκες διαβίωσης που έχουμε – ειδικά στις πόλεις. Είναι δείγμα πολιτισμού και εξέλιξης η αγάπη κι ο σεβασμός στα ζώα, εξίσου σημαντικό με τον σεβασμό που θα πρέπει να διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις.