ΛΙΛΑ ΚΑΛΟΓΕΡΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Το κείμενο αποτελεί τη “γλώσσα – πηγή”
και προσπαθώ να το “ερμηνεύσω” με εικαστικό τρόπο.
Το τελικό σχέδιο είναι η “μετάφραση” του κειμένου.

Από την μετάφραση και την διερμηνεία στην εικονογράφηση –μακρύς ο δρόμος, αλλά και πολύ κοντινός. Γιατί αν στόχος του πρώτου είναι να επικοινωνήσει με το ίδιο εργαλείο –τη γλώσσα-, στόχος του δεύτερου είναι να επικοινωνήσει με την εικόνα. Ίσως λοιπόν να μην απέχουν και τόσο πολύ οι δύο αυτές επιλογές της Λίλας Καλογερή, την οποία ρωτήσαμε όλα όσα μας αρέσει να ρωτάμε τους αγαπημένους μας εικονογράφους.
         
Γιατί σίγουρα και τα δύο είναι επαγγέλματα και όχι επιλογές ελεύθερης δημιουργικής απασχόλησης.

Γιατί ασχολήθηκες με την εικονογράφηση;
Τυχαία, η αδελφή μου το 1996 συνεργαζόταν με τις εκδόσεις «Δίαυλος», εικονογράφησα κάποια βιβλία της και ενθουσιάστηκα. Σαν δουλειά μου άρεσε πάρα πολύ, αλλά επειδή μέχρι τότε ήμουν αυτοδίδακτη ένιωθα ανεπαρκής τεχνικά και σχεδιαστικά. Αποφάσισα λοιπόν να κάνω ένα διάλειμμα για σπουδές και ξαναμπήκα στον χώρο της εικονογράφησης το 2002.

Όταν ήμουν παιδί, η παιδική λογοτεχνία ήταν για μένα πάρα πολύ σημαντική, ήταν συνώνυμη με τη διασκέδαση, την ελευθερία, την απόδραση, την περιπέτεια.

Από εκείνη την περίοδο ξεχωρίζω σειρές όπως η Πίπη Φακιδομύτη, η Οικογένεια Μούμιν Τρολ, ο Σπιρτούλης, τις οποίες διαβάζω με μεγάλη ευχαρίστηση και σήμερα, όχι μόνο για τους απίστευτους χαρακτήρες και τα πανέξυπνα και αστεία κείμενά τους, αλλά και για την εκφραστική δύναμη και ξεχωριστή αισθητική των εικόνων τους.

Σε σχέση με κάποια βιβλία εκείνης της εποχής, η παιδική λογοτεχνία σήμερα θεωρώ ότι χαρακτηρίζεται από υπερβολικό διδακτισμό. Θα ήθελα να υπάρχουν περισσότεροι τίτλοι που να μην έχουν ως μοναδικό σκοπό να διδάξουν, να επιμορφώσουν και να βοηθήσουν τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς να συζητήσουν κάποιο θέμα μαζί με τα παιδιά. Η λογοτεχνία κατά τη γνώμη μου είναι πάνω από όλα απόλαυση και διασκέδαση και αυτός, φυσικά, μπορεί να είναι και ο πρωταρχικός της σκοπός.

Νοιώθω πολύ τυχερή που είμαι εικονογράφος παιδικών βιβλίων και μπορώ να είμαι μέρος αυτής της μαγείας. Αυτό βέβαια αντισταθμίζεται αρνητικά από την πραγματικότητα του ελεύθερου επαγγέλματος που είναι τουλάχιστον απογοητευτική.
 
Πως δουλεύεις;
Διαβάζω το κείμενο και κάνω μερικά πρόχειρα σχέδια σαν «σημειώσεις»: όλα όσα μου έκαναν εντύπωση ή μου προκάλεσαν συνειρμούς.

Μετά κάνω προσχέδια πάνω στο σελιδοποιημένο κείμενο για να έχω μια γενική εικόνα του βιβλίου, των χώρων, του αριθμού των εικόνων και της κατανομής τους μέσα στο κείμενο.

Μετά προχωράω στα τελικά σχέδια.
Διαβάζοντας τα παλιότερα βιβλία που έχω εικονογραφήσει εντοπίζω πράγματα που δεν μου αρέσουν και προσπαθώ να τα βελτιώσω στο επόμενο βιβλίο.

Παρόλο που μου αρέσει να δουλεύω με παραδοσιακά μέσα, τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει χρόνος για να συνδυάσω τις παραδοσιακές με τις σύγχρονες τεχνικές, με αποτέλεσμα να σχεδιάζω τα πάντα στον υπολογιστή, από το προσχέδιο μέχρι το τελικό.
 
Τι σημαίνει για σένα εικονογράφηση;
Μοιάζει πολύ με τη μετάφραση. Το κείμενο αποτελεί τη “γλώσσα – πηγή”, και προσπαθώ να το “ερμηνεύσω” με εικαστικό τρόπο. Το τελικό σχέδιο είναι η “μετάφραση” του κειμένου. Βέβαια υπάρχει μια διαφορά με τη μετάφραση από μία γλώσσα σε μία άλλη. Σε αυτή την περίπτωση ο μεταφραστής πρέπει να είναι όσο πιο “πιστός” γίνεται. Στην εικονογράφηση όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι και το ζητούμενο ο εικονογράφος να μην “επαναλαμβάνει” απλώς το κείμενο με εικόνες, αλλά να προσθέτει κάτι στην αφήγηση, είτε σαν παράλληλη ιστορία, είτε σαν ατμόσφαιρα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δίνω έμφαση στα στοιχεία που μου έκαναν περισσότερη εντύπωση κατά την πρώτη ανάγνωση. Η πρώτη ανάγνωση του κειμένου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Είναι η χρονική στιγμή κατά την οποία δημιουργείται το 80% της εικονογράφησης στο μυαλό μου.
 
Τι πρέπει να προσέχει ένας εικονογράφος
Να γυμνάζεται ώστε να αποφύγει προβλήματα υγείας. Να μην αφήνει (πολλά) απλήρωτα ΕΦΚΑ. Να βλέπει τους φίλους του και να μην απομονώνεται κοινωνικά. Να διεκδικεί τα δικαιώματά του και να μην δουλεύει δωρεάν επειδή κάποιοι θεωρούν ότι η εικονογράφηση είναι ένα «χόμπι» και όχι επάγγελμα.
 
Σχέδια για το μέλλον;
Έχω την τύχη να έχω μερικά πολύ ωραία βιβλία στο πρόγραμμα των επόμενων μηνών.
Κατά τα άλλα θα προσπαθήσω να ακολουθήσω τις συμβουλές που έγραψα παραπάνω!