Κράτος & πολίτες στην ίδια πορεία ανευθυνότητας;

γράφει ο Χρήστος Σούτος

Πρώτο κύμα, δεύτερο, τρίτο και προσεχώς τέταρτο. Εάν ήταν κύματα της θάλασσας ίσως και να ήταν καλοδεχούμενα. Δυστυχώς όμως, πρόκειται για κύματα μιας πανδημίας που ταλαιπωρεί τον πλανήτη παραπάνω από ένα χρόνο και που απ' ότι φαίνεται θα συνεχίσει να τον επηρεάζει, αλλάζοντας την καθημερινότητα όλων μας για αρκετό καιρό ακόμα. 

Η πανδημία του κορωνοϊού που ενέσκυψε στη ζωή μας έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα σε κράτη και πολίτες. Πέρα από το σημαντικότερο, τις ανθρώπινες απώλειες, υπάρχουν κι άλλα από τα οποία ορισμένα είναι ορατά, άλλα θα φανούν στο μέλλον και αρκετά υποβόσκουν στο υπογάστριο των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών. Τα ορατά έχουν να κάνουν με την πίεση των συστημάτων υγείας, την οικονομική δυσπραγία αρκετών κοινωνικών ομάδων και με τη δυσκολία να πειθαρχήσουν οι πολίτες στα παρατεταμένα lockdown. 

Τα μελλοντικά έχουν να κάνουν με το άγνωστο τοπίο που θα διαμορφωθεί στην παγκόσμια οικονομία την επόμενη μέρα της πανδημίας, έχουν να κάνουν με τα ιατρικά προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν στους ανθρώπους που νόσησαν και ξεπέρασαν την ασθένεια και με τη μεγάλη κόπωση στο ψυχολογικό κομμάτι των πολιτών που επί ένα και πλέον έτος ζουν σε ένα καθεστώς "φυλακισμένης ελευθερίας". 

Τα τρίτα, αυτά που υποβόσκουν δηλαδή, θέλουν λίγο περισσότερο ψάξιμο για να τα αντιληφθεί κανείς, έχουν να κάνουν όμως κυρίως, γι' αυτό και διαφέρουν, με την κοινωνική διαστρωμάτωση κάθε χώρας. Αποτελούν δηλαδή, τον πραγματικά μεγάλο άγνωστο της πρωτοφανούς κατάστασης που βιώνει ο πλανήτης αυτόν τον καιρό. 

Μιλώντας για τη χώρα μας, γιατί για την χώρα του ο καθένας μπορεί να έχει μία σχετική γνώση, το βασικότερο πρόβλημα της τρίτης κατηγορίας που αναφέραμε πριν, είναι η διαμόρφωση μιας καινούργιας "επαναστατικής κουλτούρας" για τη νέα γενιά. Η νεολαία ανέκαθεν αποτελούσε το ζωντανό κύτταρο κάθε κοινωνίας από την οποία πήγαζαν η εξέλιξη, η ανάπτυξη, η κοινωνική ανασύνταξη και προέκυπταν τα όποια επαναστατικά και πολιτικά ρεύματα. Η γενιά από είκοσι έως σαράντα είναι ως επί το πλείστον άτομα χωρίς ιδεολογικό υπόβαθρο, χωρίς επαρκή ιστορική γνώση και κυρίως παιδιά μίας δημοκρατίας καλά δομημένης, η οποία όμως στο πέρασμα των χρόνων έγινε μαλθακή, συντηρητική, βαθιά καταναλωτική και λιγότερο διεκδικητική. 

Οι νέοι σήμερα έχουν φτάσει να θεωρούν ως επανάσταση τη μη τήρηση των μέτρων προστασίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας και πιστεύουν ότι συνωστιζόμενοι με ένα ποτό στο χέρι σε πάρκα και πλατείες κάνουν "επανάσταση" απέναντι στις κρατικές αποφάσεις. Ορισμένοι μάλιστα εξ' αυτών ονομάζουν τη δημοκρατία "καθεστώς" και "χούντα", ξεχνώντας ελαφρά τη καρδία τι βίωσαν τις προηγούμενες δεκαετίες οι γονείς και οι παππούδες τους. Φταίνε όμως μόνο οι σημερινοί νέοι;

Όχι, δεν φταίνε. Η απάντηση είναι απλή και κατηγορηματική. Ναι, η νέα γενιά, όπως όμως και πολύ μεγαλύτεροι, δεν πειθαρχούν στα μέτρα. Ναι, η έννοια της ατομικής ευθύνης σε πολλές περιπτώσεις πάει περίπατο. Πως όμως μπορεί να κατηγορήσει κανείς έναν πολίτη, ανεξαρτήτου ηλικίας, όταν απέναντί του έχει ένα κράτος που δεν τον σέβεται, δεν τον βοηθά στην καθημερινότητά του και που οι αποφάσεις του μοιάζουν να διαμορφώνονται, όχι ανάλογα με τη σοβαρότητα της επιδημιολογικής κατάστασης, αλλά από τις κοινωνικές τάσεις που αποτυπώνονται στις πάσης φύσεως δημοσκοπήσεις; Πως μπορεί να κατηγορήσει κανείς έναν πολίτη ανεξαρτήτου ηλικίας, όταν οι ειδικοί επιστήμονες μετατρεπόμενοι σε τηλεοπτικούς αστέρες έχουν κάνει την επιστήμη τους ριάλιτι; Το πρόβλημα λοιπόν, βρίσκεται στα θεμέλια της κοινωνίας. Ο σεβασμός απέναντι σε οτιδήποτε κρατικό, όπως περιουσία, μηχανισμοί, μέτρα, νόμοι, δεν επιβάλλεται, κερδίζεται. Σε χώρες όπως η Ελλάδα, ο πολίτης δεν νιώθει ίσος απέναντι στο νόμο, δεν εισπράττει αυτά που πληρώνει σε φόρους και θεωρεί εαυτόν παραμελημένο και αδικημένο, βλέποντας τους φορείς της δημοκρατίας, κόμματα, υπουργούς, βουλευτές κλπ, να κουνούν το δάχτυλο ζώντας όμως μία διαφορετική καθημερινότητα και μία άλλη ελιτίστικη πραγματικότητα. 

Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, το κράτος χωρίς να κάνει ουσιαστικές παρεμβάσεις σε υγεία, παιδεία, μέσα μαζικής μεταφοράς και καθημερινότητα του πολίτη, δίνοντας επιστρεπτέες προκαταβολές και επιδόματα, ζητάει από τον πολίτη του να είναι απόλυτα πειθαρχημένος, υγιής σωματικά και ψυχολογικά, χωρίς εφόδια. Η πορεία που ακολουθεί η Κυβέρνηση μετά το αρχικό πρώτο δίμηνο είναι πορεία ανεύθυνη, με στοιχεία καιροσκοπισμού και χωρίς την παραμικρή διάθεση αυτοκριτικής. Η νεολαία καλό θα ήταν να αντιληφθεί από μόνη της τη σοβαρότητα των στιγμών και να πειθαρχήσει, όχι για το κράτος, αλλά για τον πατέρα, τη μητέρα και τους παππούδες της, αλλά και την ίδια, γιατί ο ιός είναι ακόμα σχετικά άγνωστος για την ιατρική κοινότητα και κανείς δεν είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα, που ποιον και πως θα χτυπήσει.