ΜΙΚΡΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΣΤΟΝ ΘΑΝΟ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟ

του Χρήστου Γκόντζου

Μιλώντας για τον Θάνο Μικρούτσικο και φέρνοντας στο μυαλό μας τις στιγμές των μεγάλων επιτυχιών του, που μας αγγίζουν και φτάνουν μέχρι και το σήμερα…συχνά τον τοποθετούμε ανάμεσα στα μεγαλύτερα ονόματα του καλλιτεχνικού και μουσικού κόσμου που έγιναν γνωστά την περίοδο της μεταπολίτευσης.

Η αλήθεια είναι λίγο διαφορετική. Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε το 1947 στην Πάτρα με τις αρχές της μεταπολίτευσης να τον βρίσκουν ήδη στα 30 του περίπου χρόνια. Μόλις το 1975 σε ηλικία 28 χρονών εκδίδει η LYRA τα «Πολιτικά Τραγούδια» σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ με την Μαρία Δημητριάδη. Ένα χρόνο μετά η ίδια εταιρία εκδίδει την «Καντάτα για τη Μακρόνησο / Σπουδή σε Ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκι» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου. Μετά από παταγώδη επιτυχία το 77’ κυκλοφορούν τα «Τροπάρια για φονιάδες» σε ποίηση Μάνου Ελευθερίου. Όλα τα παραπάνω και άλλα πολλά πριν το «τιμημένο 80’.

Αν ένα έργο μας έρχεται στο μυαλό πρωτύτερα από κάθε άλλο σκεπτόμενοι τον Θάνο Μικρούτσικο… αυτό είναι ο «Σταυρός του Νότου»(LYRA-1979). Το μνημειώδες έργο αυτό όμως δεν μπορεί να επισκιάσει και την κλασσικότροπη και γνωστή τάση του Θάνου Μικρούτσικου η οποία διαφαίνεται από το υλικό και την ενοργάνωση πολλών εκ των τραγουδιών του. Για όσους δεν το γνωρίζουν ο Θάνος μικρούτσικος έχει συγγράψει την όπερα «The Return of Helen (Η Επιστροφής της Ελένης)» σε λιμπρέτο Χρήστου Λαμπράκη με τους πιο επιφανείς μουσικούς της εποχής στον χώρο να ερμηνεύουν αυτήν την συγκλονιστική σύνθεση… και το CD να κυκλοφορεί από EMI Classics. Η «Επιστροφή της  Ελένης  λοιπόν»… μονόπρακτη όπερα σε τρία χρονικά διαστήματα και τρείς σκηνές. Φυσικά είναι πολλά τα έργα του συνθέτη για σύνολο μουσικής δωματίου η σόλο όργανα. Μερικά από αυτά που ξεχωρίζουν ακόμα περισσότερο είναι η δουλεία του με την πιανίστα Δανάη Καρά «Dance and Memories» έργα για σόλο πιάνο… καθώς και συνεργασία που είχε με το διεθνούς φήμης μουσικό  Gary Burton «Gary Burton Music Stories» για σόλο βιμπράφωνο και ορχήστρα μουσικής δωματίου.

Θάνος Μικρούτσικος...μια μουσική ιδιοφυΐα
​μία πολυσχιδής προσωπικότητα
ένας από τους επιδραστικότερους καλλιτέχνες της εποχής μας
​

Δεκάδες ποιητές  έφτασαν στα χείλη του κόσμου από τον Θάνο Μικρούτσικο. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς. Η μία επιτυχία διαδέχεται την άλλη δίχως φρένο. «Ο Άμλετ Της Σελήνης»,  σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, Οδυσσέα Ιωάννου, Γιώργου Κακουλίδη, Κώστα Λαχά, Τζένης Μαστοράκη, Κώστα Τριπολίτη. Τραγουδούν: Χρήστος Θηβαίος, Θάνος Μικρούτσικος. Μια προσωδία, ξεδιπλώνεται από τα χείλη του συνθέτη καθώς ερμηνεύει το έργο του και σιγά σιγά καταλαβαίνουμε και αντιλαμβανόμαστε τις πιο βαθιές του σκέψεις και απόψεις για την μουσική. Απόψεις ιδιαίτερες. Απόψεις που γεννιούνται φυσικά από την ίδια την καλλιτεχνική του φύση και εκφράζονται έτσι δια στόματός του. Τι πιο συγκλονιστικό…

Απ' όπου και να το πιάσουμε ακούγοντας την μουσική του Θάνου Μικρούτσικου έχουμε την αίσθηση της αδιάλειπτης παρουσίας της προσωπικότητας του μέσα στο έργο. Οι μουσικοί ιδιοματισμοί του έθρεψαν και μεγάλωσαν γενιές μουσικών και φίλων του ελληνικού τραγουδιού. Η αναπάντεχη πολυρυθμία του, η πολυπλοκότητα της μουσικής γραφής δοσμένη με εύληπτο για τον ακροατή τρόπο, οι χαρακτηριστικές δυναμικές εξάρσεις του καθώς και η επιλογή των συντελεστών που ερμηνεύουν την σκέψη του… δείχνει άνθρωπο εργατικό με εκλεκτικότητα στην δουλειά του, που βαδίζει στο μονοπάτι της πρωτοπορίας.

Δεν θα κρύψω ότι η προσωπική επαφή που είχα ως καλλιτέχνης με τον Θάνο Μικρούτσικο ήταν μια εμπειρία που με δίδαξε με ποιο τρόπο πρέπει κανείς να προσεγγίζει τα όνειρα και την τέχνη του. Είχα απέναντι μου έναν δάσκαλο, που είχε την καλή διάθεση να συνομιλήσει με έναν άσημο νέο και να συζητήσει μαζί του για τα όνειρα και τις προοπτικές του. Έναν δάσκαλο που σκύβει πάνω από τον μαθητή και δεν τον ευνουχίζει. Αντιθέτως τον απελευθερώνει και τον βοηθά με υπομονή και με παρρησία ανθρώπου, που αντιμετωπίζει τον ξένο δημιουργό σαν δικό του παιδί.

Είναι πολλά αυτά που οφείλουμε όλοι όσοι ασχολούμαστε με τα καλλιτεχνικά στον Θάνο Μικρούτσικο. Και δεν είναι λίγα αυτά που οφείλει όλη η ελληνική κοινωνία και ο ελληνικός κόσμος στον άνθρωπο που με τους αγώνες του - πολιτικούς και προσωπικούς - καθιέρωσε και ανανέωσε το ελληνικό τραγούδι και την ελληνική μουσική εν γένει.

Σήμερα μιλώντας κάτω από ώριμες κοινωνικά συνθήκες μπορούμε να αγναντέψουμε τον πλούτο που φέρει η προσωπική επιμονή και το ταλέντο ενός καλλιτέχνη που δεν αγνοεί τις έγνοιες του κόσμου. Ενός καλλιτέχνη που δεν είναι εσωστρεφής στην τέχνη του. Αλλά μιλάει με αυτήν για τα βάσανα και τις αγωνίες του κόσμου χαρίζοντας συνάμα και ένα περίγραμμα προοπτικής για μια καλύτερη ζωή. Μια καλύτερη ζωή που ξεκινάει από την ίδια την απόφαση του να γράψει για τον κόσμο και να σταθεί πλάι του.

Ας είναι καλά και ας ευχηθούμε η μεγαλύτερη πίκρα του αυτόν τον καιρό να είναι ο Παναθηναϊκός που τόσο αγαπάει…

Ας είναι καλά και ας του δώσουμε κι εμείς δύναμη.