«ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ»

του Χρήστου Σούτου

Πέρασαν κιόλας σαρανταπέντε ολόκληρα χρόνια. Σχεδόν μισός αιώνας, λοιπόν, από την εξέγερση του ελληνικού λαού που οδήγησε μετά από λίγο καιρό στην ανατροπή της Χούντας των Συνταγματαρχών και την επιστροφή στη Δημοκρατία. Φοιτητές, μαθητές, εργάτες, αγρότες, πολίτες κατέβηκαν στο δρόμο αψηφώντας τους κινδύνους και έδωσαν το παρόν για τη Δημοκρατία μπροστά από όπλα και τανκς.

Βρισκόμαστε πια στο 2018. Για πολλούς το 1973 φαντάζει πολύ μακρινό. Ίσως και να έχουν δίκιο. Δεν είναι και λίγα τα 45 χρόνια που πέρασαν από εκείνη την ημέρα, που κορυφώθηκε η λαϊκή εξέγερση εναντίον της Χούντας των Συνταγματαρχών. Η Δικτατορία διένυε τον έκτο της χρόνο και η απόφαση των φοιτητών του Πολυτεχνείου να απέχουν από τα μαθήματα τους, η οποία τελικά οδήγησε στα γεγονότα της 17ης Νοέμβρη, αποτέλεσε τον καταλύτη των εξελίξεων που οδήγησαν στην πτώση της Χούντας μετά από λίγους μήνες. Δυστυχώς, πριν μπουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, "πρόλαβαν" να κάνουν την απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακάριου στη Κύπρο, που είχε ως  κατάληξη την εισβολή των Τούρκων στο νησί και την τραγωδία. Έπεσαν, ανατράπηκαν, αλλά το κακό είχε γίνει. 

Δεν θα μπω στη διαδικασία να εξιστορήσω τα γεγονότα των ημερών της εξέγερσης. ούτε να αποδείξω την ύπαρξη νεκρών. Ο λόγος; Στη μεν πρώτη περίπτωση υπάρχουν πολλά βιβλία που έχουν γραφτεί όποτε δεν έχω να προσθέσω κάτι παραπάνω. Στην δε δεύτερη περίπτωση είναι ανόητος και ανιστόρητος όποιος προσπαθεί να πείσει για το αντίθετο. Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών μιλά για 24 επιβεβαιωμένα θύματα και ακόμα 16 αγνώστων στοιχείων. Ο κατάλογος των θυμάτων, ο τόπος και ο τρόπος που οι άνθρωποι αυτοί έχασαν την ζωή τους έχει αποδειχθεί και δεν τίθεται ζήτημα αμφισβήτησης. 

"Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία" φώναζαν οι φοιτητές τότε. Σήμερα, μετά από σχεδόν μισό αιώνα, είναι ακόμα επίκαιρο ή όχι; Θα πει κανείς ότι και τα τρία πλέον έχουν απαντηθεί καταφατικά. Οι Έλληνες πέρασαν δεκαετίες ευημερίας, τα δημόσια σχολεία εκσυγχρονίζονται διαρκώς και οι πολίτες νοιώθουν απόλυτη ελευθερία. Που, όλα αυτά; Μα σε ένα παράλληλο σύμπαν. Σε ότι έχει να κάνει με το "Ψωμί" ο σύγχρονος Έλληνας αντιμετωπίζει στην καθημερινότητα του τόσες δυσκολίες όσο ποτέ άλλοτε. Οι άστεγοι στις μεγαλουπόλεις αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, γονείς αδυνατούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, πολλοί εργαζόμενοι αμείβονται είτε με μισθούς πείνας, είτε με μεγάλες καθυστερήσεις. Η ανεργία καλπάζει, ο κόσμος βιώνει την απογοήτευση σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του, η κατάθλιψη τείνει να γίνει "εθνική υπόθεση".

Η "παιδεία" και αν έχει προβλήματα. Πολλά σχολικά κτίρια είναι παλιά, μίζερα και σε πολλές περιπτώσεις ακατάλληλα. Οι μεταρρυθμίσεις, ο Θεός να την κάνει, πραγματοποιούνται σε ρυθμούς πολυβόλου. Υπουργοί και επιτροπές προσπαθούν να αφήσουν το στίγμα τους δημιουργώντας επιπρόσθετα προβλήματα αντί να λύνουν τα ήδη υπάρχοντα και χρονίζοντα. Τα χρήματα που δίνονται από τις ελληνικές κυβερνήσεις για την Παιδεία και τον Πολιτισμό μόνο ως αστείο μπορούν να εκληφθούν, ειδικά αν τα συγκρίνει κανείς με άλλες δαπάνες του Δημοσίου. Όταν μια χώρα επιλέγει να διαθέσει το μεγαλύτερο μέρος των δημοσίων επενδύσεων της σε εξοπλιστικά προγράμματα και όχι  για το μέλλον των παιδιών της η συζήτηση τελειώνει εδώ. Θα μου πείτε εκεί υπάρχουν....και άλλα που ενδιαφέρουν περισσότερο  το πολιτικό προσωπικό της χώρας.

Η "ελευθερία" είναι, ίσως, η μόνη έννοια που αποκαταστάθηκε στη βάση της. Ναι, υπάρχει ελευθερία λόγου, ελευθερία έκφρασης, κίνησης, διάθεσης, όμως, ο άνθρωπος του σήμερα πρακτικά είναι δέσμιος. Δέσμιος τoυ τρόπου ζωής του, δέσμιος της υπερκατανάλωσης, δέσμιος της έλλειψης παιδείας και πολιτισμού που τον καταδίκασαν οι πολιτικοί που τον κυβέρνησαν και συνεχίζουν να τον κυβερνούν. Δέσμιος μιας ζωής που άλλοι επέλεξαν γι΄αυτόν και τον μεταχειρίζονται σαν πιόνι, σαν στατιστικό αριθμό και απεικόνιση και όχι ως οντότητα με λόγο και άποψη.

Η γενιά του Πολυτεχνείου, οι φοιτητές του τότε, οι αγωνιστές με την αντιδικτατορική δράση, πλέον εδώ και πολλά χρόνια έχουν τις τύχες της Ελλάδας στα χέρια τους. Είναι πράγματι λυπηρό να διαπιστώνεις ότι τα τότε νιάτα, οι τότε φορείς της αντίστασης στην απολυταρχία, στην βία της εξουσίας, στην επιβολή δεν μπόρεσαν να πετύχουν, ως ηγέτες του τόπου πια, το ελάχιστο όσων πρέσβευαν, πίστευαν και ήθελαν. Είναι λυπηρό να βλέπεις τους άλλοτε αγνούς φοιτητές να έχουν μετατραπεί σε αδηφάγα παχύδερμα της εξουσίας και να κουνούν το δάχτυλο στους πολίτες, που πια δεν είναι μαζί τους, αλλά απέναντί τους. Όσοι διασώθηκαν είναι όσοι δεν "εξαργύρωσαν" τους αγώνες τους με κάποιο υπουργικό ή άλλο θώκο εξουσίας. Αλήθεια πως να αισθάνονται βλέποντας τη φωνή του Πολυτεχνείου να έχει γίνει φωνή του Δ.Ν.Τ; Άντε και του χρόνου με υγεία λοιπόν....