ΈΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΝΑ ΚΛΑΙΣ

της Μαρίας Σούμπερτ

Δεν συμβαίνει πολύ συχνά να πιάνω ένα βιβλίο στα χέρια μου και να μην μπορώ να ξεκολλήσω από πάνω του. Τις περισσότερες φορές, τα εικονογραφημένα βιβλία με ταξιδεύουν, μου δίνουν αφορμές για σκέψεις και εσωτερικούς διαλόγους –ξέρω, ξέρω, αρκεί να μην απαντάω στον εαυτό μου!- συνήθως όμως όταν τελειώνουν, έχω αποφασίσει αν θα τα προτείνω στην κόρη μου. Γιατί μπορεί εγώ να θέλω να της διαβάσω διάφορα, το παιδί όμως έχει την δική του κρίση και μπορεί να κολλήσει με βιβλία που εγώ δεν τους έδωσα και πολύ σημασία. Ίσως φταίνε και τα τριάντα πέντε χρόνια που μας χωρίζουν, δεν ξέρω.

Το «Ζαχρά και Νικόλας» της Σοφίας Πανίδου δεν ξέρω αν θα της αρέσει από τώρα. Δεν ξέρω αν θα το καταλάβει ένα τρίχρονο παιδί, όπως το κατάλαβα εγώ που σχεδόν έβαλα τα κλάματα διαβάζοντάς το. Δεν ξέρω τι με συγκίνησε τόσο. Η διαφορετική πραγματικότητα των δύο παιδιών – ηρώων; Η κοινή τους αφήγηση, ενώ το περιβάλλον τους είναι εκ διαμέτρου διαφορετικό; Η συνάντησή τους στο τέλος; Η απλότητα με την οποία ίσως ένα παιδί αντιμετωπίσει έννοιες όπως το «ταξίδι» ή το «κλείσιμο του σχολείου»;
           
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η Ζαχρά και ο Νικόλας, ένα κορίτσι και ένα αγόρι, ζουν σε διαφορετικές χώρες. Έχουν όμως μια κοινή καθημερινότητα –την καθημερινότητα των περισσότερων παιδιών: πάνε σχολείο, το μεσημέρι τρώνε με τους γονείς τους, το βράδυ ξαπλώνουν για ύπνο. Εκεί αλλάζουν τα πάντα. Στην ιστορία της Ζαχρά προστίθεται ο πόλεμος, ενώ ο Νικόλας συνεχίζει να ζει την δική του καθημερινότητα. Που για να μην γελιόμαστε μπορεί να έχει δυσκολίες –και πρέπει να αποδεχόμαστε πως οι δυσκολίες καθενός είναι οι σημαντικότερες για εκείνον-, δεν πρόκειται όμως για δυσκολίες ζωής και θανάτου.
           
Η Σοφία Πανίδου γράφει ένα λιτό σε λέξεις παραμύθι, που η Ισπανίδα Mariona Cabassa εικονογραφεί ολοκληρώνοντας με τον τρόπο της την αφήγηση. Χωρίζοντας το βιβλίο σε δύο  χρωματικές παλέτες, δύο παιδιά, δύο διαφορετικά φύλα. Μια ιστορία –η ιστορία του πολέμου που γεννάει πρόσφυγες και των προσφύγων που περνάνε το Αιγαίο για να αναζητήσουν «όχι ένα καλύτερο αύριο, αλλά την ελπίδα πως θα υπάρξει το αύριο»*.
           
Το παραμύθι γράφτηκε βασισμένο στην ελληνική εμπειρία της προσφυγιάς, κυρίως σε μια περίοδο που στα νησιά του Αιγαίου ανάμεσα σε φωνές συμπαράστασης, ουρλιάζουν ρατσιστικές κραυγές. Σε μια συνθήκη όπου οι προσπάθειες ένταξης των προσφύγων είτε στις διαδικασίες μετακίνησης, είτε ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς, όταν τα προσφυγόπουλα χρειάζεται να πάνε στο σχολείο για να κοινωνικοποιηθούν, αλλά και να αποκτήσουν ξανά μια κανονικότητα, η Σοφία Πανίδου προτείνει τη σημασία των κοινών τάξεων –εφόσον η γλώσσα  το επιτρέπει. Γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος να απομυθοποιήσουμε τους «τρομακτικούς» ξένους, από το να τους γνωρίσουμε.
 
* Από την κεντρική ομιλία του ψυχιάτρου – δραματοθεραπευτή Στέλιου Κρασανάκη «The Greek Borderline Journey» στο 4ο Συνέδριο της Ευρωπαίκής Ομοσπονδίας Δραματοθεραπείας, στο Nuertingen της Γερμανίας (27-28/4/2018).
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------
Σοφία Πανίδου
Ζαχρά και Νικόλας: Οι ιστορίες τους
Εικονογράφηση: Mariona Cabassa
εκδόσεις Παπαδόπουλος
ISBN: 978-960-569-829-4
Τιμή: 11,99 €
Ηλικία: 4+