Θα ανοίξει το παιδικό θέατρο;

γράφει η Μαρία Σούμπερτ

Η πανδημία έχει βάλει πολλά σε παύση. Έχει βάλει την ξεγνοιασιά, τον προγραμματισμό των διακοπών, τον προγραμματισμό του ελεύθερου χρόνου μας. Έχει βάλει σε παύση όμως και έναν ολόκληρο επαγγελματικό κλάδο, ο οποίος ναι μεν μας ψυχαγωγεί, μας κινητοποιεί όμως ταυτόχρονα, ενίοτε μας πολιτικοποιεί και μας αφυπνίζει. Έχει βάλει σε παύση εκατοντάδες εργαζομένους στον χώρο του θεάτρου, οι οποίοι δεν ξέρουν αν και πότε θα δουλέψουν, αν θα ετοιμάσουν νέες παραστάσεις, αν θα επενδύσουν σε νέες παραγωγές. Έχει βάλει σε παύση ανθρώπους που εργάζονται στον τομέα της Τέχνης χωρίς να γνωρίζουν τι θα συμβεί, και πώς θα προχωρήσουν. 

Και ενώ η αβεβαιότητα αυτή είναι κοινή σε όλους μας και στους περισσότερους εργασιακούς τομείς, ο χώρος της Τέχνης για μια ακόμα φορά αντιμετωπίζεται σαν πάρεργο, σαν χόμπι, υποτιμώντας στην ουσία την προσφορά της όχι μόνο στην ψυχαγωγία, αλλά και στην εκπαίδευση και την ψυχική μας υγεία. Και μπορεί να ανακοινώθηκε το άνοιγμα των θεάτρων και των κινηματογράφων, αλλά ποιοι θα μπορέσουν να πάνε; Ποιο θα είναι το κοινό των παιδικών παραστάσεων; Των παραστάσεων που στηρίζονταν κυρίως από τις σχολικές επισκέψεις; Πώς θα μπορέσουν να επιβιώσουν οι θίασοι του παιδικού θεάτρου μέσα σε ένα πλαίσιο μειωμένων θέσεων –αφού πρέπει, πολύ σωστά, να τηρηθούν τα μέτρα ασφαλείας;

Ανησυχώντας ιδιαίτερα για το αν οι άνθρωποι του Θεάτρου μπορούν να αντέξουν μια χρονιά απραγίας ή υπολειτουργίας –με ότι αυτό σημαίνει φυσικά για όσους ζουν από το επάγγελμα αυτό- αλλά και κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε που ακριβώς τοποθετούμε το Θέατρο στο συλλογικό μας ασυνείδητο ως ελληνική κοινωνία, επικοινωνήσαμε με θεατρικές ομάδες που εδώ και χρόνια στηρίζουν τον τομέα του Παιδικού Θεάτρου με εξαιρετικές παραγωγές και τους ρωτήσαμε πώς εκείνοι βλέπουν τα πράγματα στο χώρο τους.

Μαγικές Σβούρες

«Φαίνεται, πως η επιθυμία μας για τον Μικρό Πρίγκιπα οδήγησε σε μία επιλογή που δεν ήταν τυχαία. Αν και η απόφαση για την παράσταση πάρθηκε μαζί με τον καλό συνάδελφο Θανάση Τσαλταμπάση ένα χρόνο πριν, τώρα μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ. Ο Μικρός Πρίγκιπας στο Μικρό Χορν. Μέσα στα μικρά , τα απλά, τα αθώα, θα βρούμε την ασφάλεια ξανά.

Δε φοβάμαι. Οι άνθρωποι που εργάζονται στο θέατρο και οι θεατές έδειξαν το καλοκαίρι πόσο προσεκτικοί είναι, ακολουθώντας τα μέτρα. Είναι καιρός η πολιτεία να δείξει την εμπιστοσύνη της σε όσους ασκούν τέχνη. Πώς να ζητήσεις προσωπική ευθύνη, όταν δεν καλλιεργείς την πρωτοβουλία, τη φαντασία, την ψυχική δύναμη, τη σκέψη και την επιθυμία; Πρακτικές δηλαδή του θεάτρου , ας μη γελιόμαστε.

Οι άνθρωποι για να ξεπεράσουν τα δύσκολα, χρειάζονται εμψύχωση, παρηγοριά, παράδειγμα. Δηλαδή ιστορίες. Δηλαδή την Τέχνη. Είμαι αισιόδοξος. Και περίεργος για το πώς θα περιπλανηθούμε. Κινδυνεύουμε ως επαγγελματίες, ως άνθρωποι που πρέπει να τα βγάζουμε πέρα καθημερινά. Έχουμε να δώσουμε μια δύσκολη μάχη. Αυτή της επιβίωσης, αυτή απέναντι στο φόβο, αλλά κυρίως τη μάχη απέναντι στην απομόνωση και την απομάκρυνση από όσα ομορφαίνουν τις ζωές μας».
Δημήτρης Αδάμης, Σκηνοθέτης

Ο Δημήτρης Αδάμης σκηνοθετεί την παράσταση «Μικρός Πρίγκιπας» στην Παιδική Σκηνή του Θεάτρου Χορν.

Hippo Theatre Group και Hippo Theatre e-School

​«Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα υπήρξε μια επιβεβαιωμένη άνθηση των τεχνών, ειδικά των παραστατικών τεχνών και του θεάτρου, για την οποία είχαν και έχουν γραφτεί ποικίλα άρθρα σε ελληνικό και ξένο τύπο. Ήταν μάλλον η οικονομικοκοινωνική συνθήκη της περιόδου της οικονομικής κρίσης που οδήγησε σε μια καλλιτεχνική άνοιξη. Μικρές ομάδες ξεπήδησαν από διάφορες πόλεις της Ελλάδας, που έφεραν νέες προτάσεις και στο ενήλικο, αλλά και στο παιδικό θέατρο. Όλη αυτή η πλούσια δραστηριότητα σταμάτησε βίαια λόγω της πανδημίας. Το πρωταρχικό σάστισμα όλων και η αβεβαιότητα σε σχέση με το μέλλον, σιγά σιγά έχει μετατραπεί σε μια διαδικασία αυστηρής τήρησης υγειονομικών πρωτοκόλλων, που μας επιτρέπει να ελέγξουμε την κατάσταση, να προστατευτούμε, να επιβιώσουμε και να προχωρήσουμε με τις ζωές μας. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο θα έπρεπε να ενταχθούν και διαδικασίες επαναφοράς όλων των θεαμάτων. Τα ίδια μέτρα που ισχύουν για την κοινωνική ζωή, για τα σχολεία και τους δημόσιους χώρους, μπορούν και πρέπει να εφαρμοστούν και για το θέατρο και τα υπόλοιπα δημόσια θεάματα με ελεγχόμενο περιβάλλον. Όσο αυτό δεν γίνεται, η αβεβαιότητα μας ως καλλιτέχνες του θεάτρου μεγαλώνει. Το θέατρο θα πρέπει να είναι στήριγμα της κοινωνίας σε μια τόσο δύσκολη συνθήκη και να παίξει τον καταλυτικό ρόλο που παίζει στην ψυχολογία και την σκέψη του κοινωνικού συνόλου. Για να ξαναπάρει μπροστά η πληθωρική καλλιτεχνική δραστηριότητα στην Ελλάδα, προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα, χρειαζόμαστε ένα δυναμικό Υπουργείο Πολιτισμού το οποίο θα φροντίζει τους εργαζόμενους στον χώρο της τέχνης και θα μπορεί να παρέχει και να προσαρμόζει ένα καλά οργανωμένο πλάνο στήριξης με βάση την τρέχουσα υγειονομική πολιτική, όπως γίνεται και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες».

Αλέξανδρος Ράπτης, Σκηνοθέτης – Καλλιτεχνικός Διευθυντής Hippo Theatre Group και Hippo Theatre e-School

Οι Hippo Theatre Group προετοιμάζουν για την ερχόμενη σεζόν την παράσταση «Ο Γιάννης και το Πεύκο», ένα οικολογικό διαδραστικό παραμύθι και το Εργαστήριο θεατρικής έκφρασης για παιδιά δημοτικού «Kinemo» στο Θέατρο 104.

Ομάδα θεάτρου Ανεμόμυλοι

«Με ρωτάνε αν ανησυχώ για την κατάσταση στο θέατρο. Ναι, ανησυχώ. Όχι τόσο για εμάς που κάνουμε θέατρο για παιδιά, όσο για τα ίδια τα παιδιά. Ανησυχώ μην συνηθίσουν χωρίς θέατρο, χωρίς τέχνη, χωρίς φαντασία. Ανησυχώ μην ξεχάσουν πώς ένιωσαν όταν παρακολούθησαν μια παράσταση που τους άρεσε. Ανησυχώ μην σταματήσουν να ζωντανεύουν στα δωμάτιά τους, στιγμές και ρόλους από μια παράσταση που κάποτε είδαν.

Το θέατρο για παιδιά ήταν γεμάτο εμπόδια και προβλήματα, τώρα είναι βαριά άρρωστο. Νοσεί. Και γιατρειά δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Τα μαγικά λόγια και τα μαντζούνια πια δεν πιάνουν, ίσως γιατί εμείς πάψαμε να πιστεύουμε σε αυτά.

Τα παιδιά όμως πιστεύουν! Και στα μαγικά λόγια, αλλά και στα θαύματα. Και ίσως καταφέρουν να μας πείσουν κι εμάς.

Όταν –με το καλό- ανοίξουν τα θέατρα και ξεκινήσουν οι παραστάσεις για παιδιά, ας πάμε τα παιδιά μας στο θέατρο, τηρώντας πάντα αυστηρά τις οδηγίες. Κι αν είμαστε εκπαιδευτικοί, ας βρούμε τον νόμιμο και ασφαλή τρόπο να φέρουμε τους μαθητές σε επαφή με το θέατρο.

Εμείς, ως Ανεμόμυλοι θα είμαστε παρόντες και δραστήριοι, θα κάνουμε σχέδια και θα ονειρευόμαστε τη μέρα που θα συναντήσουμε ξανά τα βλέμματα των παιδιών».
Χρήστος Χριστόπουλος, ηθοποιός - θεατρολόγος, ιδρυτής της «Ομάδας Θεάτρου Ανεμόμυλοι».

Η ομάδα Ανεμόμυλοι προγραμματίζει να συνεχίσει τις παραστάσεις κουκλοθεάτρου στα σχολεία «Πίκο και Λόλα, Η παράσταση» βασισμένη στη σειρά βιβλίων “Πίκο και Λόλα” της Λίνας Σωτηροπούλου (Εκδόσεις Μεταίχμιο), αλλά και τα διαδραστικά προγράμματα με παιδιά όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων.

Ελένη Βλάχου 

«Ο Μάρτιος με βρήκε ανάμεσα στο «Σκλαβί» του Θεάτρου Πόρτα και στον «Ερωτόκριτο» του Γυάλινου Μουσικού Θεάτρου. Και οι δύο παραστάσεις για παιδιά και των δύο ο κύκλος έληξε άδοξα. Ο Οκτώβρης μας βρήκε με τα θέατρα ακόμα κλειστά και τα σχολεία ανοιχτά. Για μένα, όταν μιλά κανείς για άνοιγμα των σχολείων πρέπει αυτονόητα να μιλά και για άνοιγμα δυνατοτήτων για θέατρο. Είτε σε μεγάλες/μικρές σκηνές είτε με τη μορφή θιάσων-επισκεπτών στη σχολική τάξη. Γιατί η θεατρική εμπειρία είναι βαθιά εκπαιδευτική. Γιατί η λογική ότι “η τέχνη δεν είναι αναγκαία” είναι βαθιά επικίνδυνη. «Οι συνέπειες της πολιτιστικής λιμοκτονίας δεν είναι δραματικές και γρήγορες. Δεν είναι τόσο εύκολα ορατές», λέει ο Φ. Πούλμαν, υπενθυμίζοντάς μας τη σημασία της πρόσβασης των παιδιών στον πολιτισμό. Όσοι από εμάς αποφασίσαμε να ρισκάρουμε ή έχουμε τη στήριξη κάποιας παραγωγής, ξεκινήσαμε μόλις- μετά από πολλές αναβολές- πρόβες με όρεξη και συνέπεια απέναντι στους εαυτούς μας και στους μελλοντικούς μας μικρούς θεατές. Όλα αυτά όμως, χωρίς ημερομηνίες πρεμιέρας, χωρίς σχέδιο δράσης, χωρίς σαφή μέτρα, με όλο το βάρος της πάλης μεταξύ ματαιότητας και αισιοδοξίας στις πλάτες μας. Το θέατρο προϋποθέτει “συνωστισμό” για να λειτουργήσει, συνωστισμό όμως που μπορεί εύκολα να ελεγχθεί. Υποχρεούμαστε να κάνουμε υπομονή και να αναγνωρίσουμε τη δύσκολη συγκυρία. Δικαιούμαστε παράλληλα να έχουμε στήριξη και συνοδοιπόρους στην προσπάθειά μας».
Ελένη Βλάχου, Ηθοποιός- Σκηνοθέτης

Η Ελένη Βλάχου σκηνοθετεί την παράσταση «Ταρτούφος» στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο.

​Αθανασία Καλογιάννη

​«Στην Ελλάδα, το θέατρο για τα παιδιά αντιμετωπίζεται δυστυχώς ως υποδεέστερο είδος. Το θέατρο όμως διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην ψυχοσύνθεση των παιδιών, βοηθάει σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα όχι μόνο στην εξέλιξη του χαρακτήρα τους, αλλά και στην αντιμετώπιση και επίλυση καταστάσεων στη πορεία της δημιουργικής τους ατομικότητας. Στη πορεία της ζωής τους!

Αυτός ο κλάδος, λοιπόν, είναι ο πρώτος που βάλλεται, μιας και δεν γνωρίζουμε πότε και πώς τα σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης θα επανεκκινήσουν τις επισκέψεις τους στα θέατρα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν έχουν ανακοινωθεί μέτρα ενίσχυσης για το θέατρο που αφορούν στο νεαρό κοινό. Ο κλάδος μας έχει αυτή τη στιγμή πάνω από 90% ανεργία, ενώ καμία πρόβλεψη δεν υπάρχει για το μέλλον.

Στήριξη λοιπόν του θεάτρου και των παραστατικών τεχνών για νεαρές ηλικίες, που πλήττεται βαρέως από την υγειονομική κρίση καθώς και από τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 .

Στο θέατρο δεν εφευρέθηκε κανονικότητα , ο χρόνος περνάει χωρίς να περνάει...»
Αθανασία Καλογιάννη, Θεατρολόγος – Σκηνοθέτης

Η Αθανασία Καλογιάννη σκηνοθετεί την παράσταση «Η καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά» στο Θέατρο Χυτήριο.