ΈΝΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΚΡΟΔΑΧΤΥΛΑ

της Μαρίας Σούμπερτ

Όταν ήμουν έφηβη, θυμάμαι πως κάποιες φορές προσπαθούσα να φανταστώ τι θα ήταν χειρότερο να μου συμβεί, να χάσω την ακοή μου, την όρασή μου, την ομιλία μου ή την όσφρησή μου. Κάθε φορά όμως που επέλεγα ένα από αυτά –κανείς δεν είπε πως η εφηβεία είναι μια εύκολη περίοδος- ένιωθα ασφυκτικά μέσα στα «λίγα» όπως ένιωθα πως μου είχαν μείνει. Πόσο ανασφαλής θα ήμουν αν δεν μπορούσα να ακούσω ή να μιλήσω;
           
Το να επισκεφτώ λοιπόν το Μουσείο Αφής, το «διαμάντι» του Φάρου Τυφλών όπως το περιέγραψε χαρακτηριστικά η Αντιπρόεδρος του Φάρου Τυφλών Γωγώ Ρουκουτάκη, ήταν μια πρόκληση. Κυρίως γιατί σκεφτόμουν πόσο τρομακτικά θα είναι να μην βλέπω και να ξεναγηθώ «στα τυφλά». Συνάντησα λοιπόν, την ξεναγό Μαριέττα Λάπα, η οποία φοίτησε σε σχολή ξεναγών για άτομα με περιορισμένη όραση και σήμερα κάνει ξεναγήσεις στο Μουσείο Αφής.
           
Το Μουσείο ιδρύθηκε το 1984 και ανήκει παγκοσμίως σε μια μικρή ομάδα τεσσάρων πέντε μουσείων αυτού του είδους. Περιλαμβάνει εκθέματα από τα προϊστορικά χρόνια (περίπου από το 3.500 π.Χ) και περνώντας από τους αρχαϊκούς, κλασικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους φτάνει μέχρι την βυζαντινή περίοδο. Τα εκθέματά του είναι ακριβή γύψινα αντίγραφα από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων.
           
Ξεκινήσαμε λοιπόν από την πρώτη αίθουσα του ισογείου που είναι αφιερωμένη στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στο κέντρο της ο Ερμής του Πραξιτέλη με τον μικρό Διόνυσο –εκ Ολυμπίας και αυτοί. Η ξενάγηση ξεκινάει, κλείνω τα μάτια με το μαντήλι μου και η Μαριέττα μου εξηγεί καταρχήν πώς καθοδηγούμε ένα άτομο με προβλήματα όρασης στο χώρο. Αφού εξοικειωθώ –λέμε τώρα- στη νέα συνθήκη προσεγγίζουμε τον Ερμή. Να καταλάβω καταρχήν το περίγραμμα και το ύψος, να ψηλαφίσω και με τα δύο μου χέρια τα μαλλιά και το πρόσωπο. Κάποια στιγμή το χέρι μου κατέβηκε στον μικρό Διόνυσο. Έπιασα το κεφαλάκι, το πρόσωπο, την πλατούλα. Ακόμα και αν με ανοιχτά μάτια μου φαινόταν πιο μεγάλο, έχοντας κλείσει τα μάτια μου, όλα πήραν διαστάσεις κατ’ αναλογία όχι πια με εμένα και τους άλλους όγκους στο χώρο, αλλά με τον Ερμή που ακούμπησα πρώτο. Και ξαφνικά άρχισε μέσα μου να λειτουργεί η συναισθηματική μνήμη. Πιάνοντας το γύψινο αντίγραφο του μικρού Διούσου, γύρισα ξαφνικά πίσω στο χρόνο και θυμήθηκα την αίσθηση του κεφαλιού της κόρης μου όταν ήταν βρέφος. Συνειδητοποίησα τότε πως η απτική επαφή, όταν αποχωρίζεται από τις πολλές και συχνά φλύαρες πληροφορίες του περιβάλλοντος, ξυπνάει την συναισθηματική μνήμη, μας γυρίζει σε δικές μας αναμνήσεις.
           
Αφού λοιπόν απόλαυσα αυτό το απτικό ταξίδι, αλλά και το ταξίδι της μνήμης μου, συνεχίσαμε την ξενάγηση –βλέποντας αυτή τη φορά- και στις υπόλοιπες αίθουσες. Συμπέσαμε και σε σχολική επίσκεψη, όπου η Αργυρώ Καραβίνου που τρέχει τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου μιλούσε στα παιδιά για την γραφή Μπράιγ, τους έδειχνε πώς να γράψουν το όνομά τους, αφού τα είχε αφήσει καταρχήν να περιηγηθούν σε ζευγάρια βλέποντος και μη βλέποντος στα εκθέματα του ορόφου.
           
Το Μουσείο Αφής προσφέρει στις ιδιωτικές ξεναγήσεις για βλέποντες και μη βλέποντες συγκεκριμένες θεματικές παρουσίασης, όπως για παράδειγμα την Ακρόπολη. Ξεκινώντας από μακέτες -τις οποίες μπορούν οι επισκέπτες να ψηλαφίσουν- όλου του βράχου και του μνημείου όπως είναι σήμερα, περνάνε σε μικρογραφίες με τους διαφορετικούς ρυθμούς των κιόνων και ένα κομμάτι της ζωοφόρου με τους δύο ιππείς να πηγαίνουν στην πομπή των Παναθηναίων. Την ξενάγηση συμπληρώνει ένα ανάγλυφο βιβλίο από το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο αποτυπώνει απτικά τις διάφορες κατόψεις, τις διαδρομές, τις στολές και τις φορεσιές των συμμετεχόντων.
           
Όπως μου εξήγησε η Μαριέττα Λάπα κατά τη διάρκεια της ξενάγησης που διαρκεί μιάμιση ώρα, η απτική διερεύνηση των εκθεμάτων σε συνδυασμό με τα ιστορικά στοιχεία που δίνονται δεν επαρκεί για μια πλήρη ξενάγηση σε όλους τους χώρους του μουσείου.
 
Ολοκληρώνοντας την επίσκεψή μου στο Μουσείο Αφής, συνάντησα και συνομίλησα με την κυρία Γωγώ Ρουκουτάκη, αντιπρόεδρο του Φάρου Τυφλών, η οποία μου μίλησε για το Φάρο και το έργο του. Ιδρύθηκε το 1946 και είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο ιδιωτικού δικαίου, με τρεις βασικούς σκοπούς: την επαγγελματική αποκατάσταση ατόμων με προβλήματα όρασης, την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών και την παροχή πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
           
Στο πλαίσιο αυτό, λειτουργούν εργαστήρια κατασκευής ειδών όπως σκούπες, βούρτσες, σφουγγάρια, ταυτότητες και ζώνες, λευκά είδη για τον στρατό, αλλά και σε συνεργασία με διάφορους δήμους και στα οποία απασχολούνται επαγγελματικά άτομα με προβλήματα όρασης.
           
Η Κοινωνική Υπηρεσία προσφέρει ψυχολογική υποστήριξη, αλλά και συνοδεία όταν χρειάζεται. Το 2017 έχασαν την όρασή τους και απευθύνθηκαν στον Φάρο Τυφλών 60 άνθρωποι, με όλες τις συνέπειες που αυτό περιλαμβάνει, την ανασφάλεια, το φόβο, την ματαίωση.
           
Την δυσκολία αυτή όμως, την επεξεργάζονται και μέσα από τις ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες του Φάρου, το Γυμναστήριο και τα δημιουργικά εργαστήρια, τα οποία αφορούν την εκμάθηση ΗΥ, την βιβλιοθήκη ομιλούντων και ψηφιοποιημένων βιβλίων, την βιβλιοθήκη Μπράιγ, το εκτυπωτικό τμήμα για βιβλία και περιοδικά, εργαστήρια πλεξίματος και μακραμέ, μαθήματα tango και παραδοσιακών χορών. Ταυτόχρονα ο Φάρος Τυφλών διοργανώνει bazaar, παραστάσεις με την θεατρική του ομάδα, ενώ λειτουργεί και το εργαστήρι κεραμικής που ίδρυσε ο γνωστός τυφλός γλύπτης Πέτρος Ρουκουτάκης.
 
Εάν λοιπόν μπορούσα να πω κάτι για το κλείσιμο, θα ήταν να σας προτείνω να επισκεφτείτε το Μουσείο Αφής, αλλά και να ψάξετε τις δραστηριότητες του Φάρου Τυφλών. Σας το συστήνω με κλειστά μάτια.
 ----------------------------------------------------------------------------------------------------
Μουσείο Αφής
Δοϊράνης 198 Καλλιθέα, 176 73
Τηλ.: 210 941 5222
Fax: 210 941 5271
e-mail: info@fte.org.gr
 
Ώρες Λειτουργίας
Δευτέρα - Παρασκευή: 9:00 - 14:00.
Σάββατο και Κυριακή: Μετά από συνεννόηση.
Είσοδος
2 € [ευρώ]
ΑΜΕΑ και οι συνοδοί τους δωρεάν
 
Κινητικά προβλήματα
Η πρόσβαση στο Μουσείο για άτομα με κινητικά προβλήματα γίνεται από ειδική ράμπα στην είσοδο του κτηρίου. Η πρόσβαση στους ορόφους γίνεται με ανελκυστήρα Κλίμακας.