ΤΟ ΘΕΑΘΗΝΑΙ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «Ο ΣΧΟΙΝΟΒΑΤΗΣ»

της Λίλας Πάπαπάσχου 

Ξανά στο Θέατρο Αργώ, αυτήν τη φορά στο επονομαζόμενο «Α Small Argo full of Art». Ένα χώρο καθόλου «μικρό» και σίγουρα γεμάτο από τέχνη, που αξίζει να τον επισκεφτεί κανείς, αφού έδωσε βήμα σε καταξιωμένους, αλλά και νεότερους καλλιτέχνες να αναδείξουν τη δουλειά τους παρουσιάζοντας κάτι διαφορετικό. Κάτι επί της ουσίας ανατρεπτικό.  
 
Η σκηνοθέτις Ζωή Μαντά μετατρέπει την σκηνή του «Α Small Argo full of Art» σε τσίρκο και τοποθετεί εκεί το μελαγχολικά αντισυμβατικό, αυτοβιογραφικό έργο του Ζαν Ζενέ, ενώ οι πραγματικοί ακροβάτες «ψυχής & σώματος», Βάλια Παπαχρήστου και Λευτέρης Παπακώστας, ερμηνεύουν τα πολλαπλά είδωλα ενός οριακού καλλιτέχνη που φλερτάρει με το θάνατο εις γνώσιν του, αποποιούμενος το ίδιο του το εγώ, προς τέρψιν ενός αδηφάγου κοινού, που ενδόμυχα εύχεται την καταστροφή του και αδημονεί για την «πτώση».

Η σκηνοθέτις έσκυψε με οξυδέρκεια και «παγερή» ευαισθησία πάνω από αυτό το βαθιά υπαρξιακό και  υπόκωφα ερωτικό έργο, που στην ουσία φωτογραφίζει τη σχέση αγάπης και μίσους του ίδιου του Ζενέ για ένα νεαρό ακροβάτη, αφηγούμενο όμως πολύ περισσότερα από μια ιστορία αγάπης, ξεφεύγοντας από το προσωπικό του βίωμα και εκφράζοντας οικουμενικά και διαχρονικά τον κάθε άνθρωπο. Στην πραγματικότητα ο μεν ακροβάτης οδηγήθηκε στην αυτοκτονία και ο συγγραφέας σε βαριά κατάθλιψη, αλλά το έργο του Ζενέ έμεινε πίσω ως μία ιδιόμορφη υπενθύμιση ζωής (και θανάτου).
 
Φως και σκοτάδι, πραγματικότητα και φαντασία, ερωτικό πάθος και  προσωπικό συμφέρον, λογική και τρέλα, ζωή και θάνατος και  μια  «θανάσιμη μοναξιά» που σκεπάζει τα πάντα, συνυπάρχουν και ταυτόχρονα αλληλοακυρώνονταιι στο έργο του Ζενέ. Οι προαναφερόμενες, ετερόκλιτες εκφάνσεις της ίδιας της ζωής και πολλά ακόμη που δυστυχώς δύσκολα περιγράφονται με λόγια, καθρεφτίστηκαν στα εκφραστικότατα πρόσωπα και στα σχεδόν χωρίς βαρύτητα σώματα των δύο ηθοποιών, που κατάφεραν να μας δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι «περπατούν» στον αέρα, έχοντας ως μόνο στήριγμα ένα λεπτό, τεντωμένο σχοινί. Ένα σχοινί που πάλλεται σαν καρδιογράφημα ακολουθώντας τις δικές τους ζωτικές λειτουργίες, που αμφιταλαντεύονται, ανάμεσα στην ύπαρξη και την ανυπαρξία. 

 
Καθαρή εκφορά του λόγου, χωρίς πόζα αλλά στυλιζαρισμένη από άποψη, σωματικό θέατρο στην καλύτερη εκδοχή του, σώματα ανάλαφρα και γεμάτα ενέργεια και μία σκηνοθεσία που παίζει με τα νεύρα του θεατή, σοκάροντάς τον στα πιο απρόσμενα σημεία, σαν να προσπαθεί να τον ξυπνήσει από το βαθύ λήθαργο του προσωπικού του «βολέματος», με φόντο ένα λειτουργικότατο video art με ενδιαφέρουσες μουσικές συνθέσεις ( COM.ODD.OR ).

Σαφώς και είμαστε όλοι  Σχοινοβάτες, κυρίως όμως όσον αφορά το μείζον ζήτημα που κυριαρχεί στο έργο και στην παράσταση. Τη «θανάσιμη μοναξιά». Μια μοναξιά που τη βιώνουμε, ακόμη και όταν συνυπάρχουμε με τους άλλους, που είναι και εκείνοι εξίσου μόνοι μ' εμάς, κρύβοντας πίσω από ατσαλάκωτες διαδικτυακές ζωές και αστραφτερά χαμόγελα, όλα αυτά που παλεύουν να βγουν στην επιφάνεια. Να ειπωθούν. Να πραγματωθούν.
 
Ο Σχοινοβάτης όμως του Ζενέ τολμάει. Να εκτεθεί. Να ρισκάρει τα πάντα. Ανεβαίνοντας σε ένα τρεμάμενο σχοινί, χωρίς δίχτυ ασφαλείας, ενώ αντίθετα εμείς αναζητάμε πάντα δικλείδες ασφαλείας. Αυτή είναι ίσως και η ζωτική διαφορά του καλλιτέχνη από το μέσο άνθρωπο. Η αδιαφορία  του για το "ασφαλές".
 
Εκτός όμως από την «ελεύθερη κατάδυση» στον ανθρώπινο ψυχισμό, τόσο το έργο του Ζενέ, όσο και η παράσταση που σκηνοθέτησε η Ζωή Μαντά, εστιάζουν στην ίδια την ψυχή του καλλιτέχνη, τη "χρωματιστή" του ύπαρξη μέσα σε έναν κόσμο "γκρίζο", που συχνά αδυνατεί να τον καταλάβει και ακόμη συχνότερα φθονεί τη δική του έστω πρόσκαιρη ελευθερία να αψηφά το φόβο του θανάτου, αντιμετωπίζοντας τη συντριβή του "εαυτού" και  βιώνοντας στο έπακρο το παρόν. Αυτό το πολυπόθητο «εδώ και τώρα». 

Μετά το τέλος της παράστασης που μας άφησε μ’ ένα «μούδιασμα», απ’ αυτά που νιώθει κανείς, όταν έχει παρακολουθήσει κάτι που δεν τον άφησε ανέπαφο, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με την σκηνοθέτιδα της παράστασης Ζωή Μαντά, θέτοντας τα δικά μας ερωτήματα για το μαγικό και συνάμα σκοτεινό κόσμο του συγγραφέα και του έργου του, αλλά και της δικής της προσωπικής ματιάς πάνω σ’ αυτόν:
 
 «Ο σχοινοβάτης» του Ζενέ, μοιάζει  εντέλει με τον καθένα από εμάς που ισορροπεί στο δικό του τεντωμένο σχοινί, πολλές φορές χωρίς δίχτυ ασφαλείας;

Το έργο αυτό είναι ένα εγχειρίδιο ζωής. Θεωρώ πως εν δυνάμει όλοι είμαστε Σχοινοβάτες. Στην εποχή μας δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για κανέναν και πουθενά. Ο Σχοινοβάτης είναι ένας άνθρωπος που ισορροπεί ανάμεσα στα πρέπει και στα θέλω, στο φαντασιακό και στο πραγματικό. Αντιλαμβάνεται τον εαυτό του μέσα από τον ίδιο αλλά κυρίως μέσα από τους άλλους. Το τσίρκο έχει ακριβώς όλα τα χαρακτηριστικά της ζωής: βία, έρωτα, θαυμασμό, λάμψη, επιθυμία, θάνατο. Άλλωστε ο Ζενέ το αναφέρει ως ένα από τα πιο βάναυσα παιχνίδια που απομένουν.

Πίσω από το συγκεκριμένο έργο του Ζενέ κρύβεται μία απίστευτη ιστορία έρωτα και προδοσίας, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα. Αυτό το στοιχείο σε επηρέασε ως προς την σκηνοθεσία της παράστασης;

Η παθιασμένη σχέση του Ζενέ με τον Μπετάγκα είναι διάχυτη σε όλο το κείμενο. Προφανώς δεν είναι κάτι που μπορείς να αγνοήσεις. Άλλωστε οι περιγραφές και οι λέξεις που χρησιμοποιεί ο Ζενέ για να περιγράψει το «αντικείμενο του πόθου» του είναι αρκετά έντονες. Παρόλα αυτά επέλεξα να μην το φωτίσω ιδιαίτερα σκηνοθετικά και να αφήσω το κείμενο και τις λέξεις να μιλήσουν για να μπορεί ο καθένας να συνδεθεί ανάλογα με αυτό που παθιάζει εκείνον. Δε θα μ’ ενδιέφερε να κάνω κάτι περιγραφικό και να βάλω όρια ως προς το έργο γιατί για μένα η ουσία είναι στο ότι πρέπει να παθιάζεσαι με το οτιδήποτε.
 
O καλλιτέχνης απέναντι στην Τέχνη και ο άνθρωπος απέναντι στον κόσμο. Βίοι παράλληλοι ή αντίθετοι;
​
Και παράλληλοι και αντίθετοι και κάποιες φορές συγκλίνοντες. Υπάρχουν καλλιτέχνες που δημιουργούν αριστουργήματα και προτιμούν να αποκόβονται από την καθημερινότητα. Διαχωρίζουν την καλλιτεχνική τους ιδιότητα από τη ζωή τους, σα να είναι κάτι άλλο. Από την άλλη εγώ θεωρώ πως ένας καλλιτέχνης δε μπορεί να είναι αποκομμένος από τη ζωή γιατί γίνεται παρωχημένος και ξεπερασμένος, δεν υπάρχει στο σήμερα. Ένας καλλιτέχνης μέσα από το έργο του μοιράζεται με έναν τρόπο την αντίληψή του για τον κόσμο ως άνθρωπος που είναι μέρος αυτού του κόσμου.

Αν θέλετε να έρθετε κι εσείς αντιμέτωποι με το "Σχοινοβάτη" που κρύβετε μέσα σας, μπορείτε να επισκεφτείτε το Θέατρο Αργώ και συγκεκριμένα το "A Small Argo full of Art" και να αφεθείτε στη μαγεία του παράξενου τσίρκου που αφηγείται ο Ζενέ και δημιούργησε σκηνικά η Ζωή Μαντά, μαζί με τους ικανούς "ακροβάτες" της Βάλια Παπαχρήστου και Λευτέρη Παπακώστα και αν σας αντέξει το σχοινί θα φανεί...ξέρετε που...

__________________________________________________________________________________
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία/Μετάφραση/Διασκευή: Ζωή Μαντά
Επιμέλεια από τη γαλλική γλώσσα: Michele Valley
Εικαστικό περιβάλλον-κοστούμια: HOPE
Επιμέλεια κίνησης: Βάλια Παπαχρήστου
Τσέλο: Φωτεινή Καλλιανού
Video Art- Μουσική: COM.ODD.OR 
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ανδρέας Πάλλης
Ερμηνεύουν: Βάλια Παπαχρήστου, Λευτέρης Παπακώστας
Trailer: Volition Pictures
Φωτογραφίες: Παύλος Μαυρίδης
Παραγωγή: Θέατρο Αργώ

INFO
Χώρος: A Small Argo full of Art, Θεάτρο Αργώ, Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο
Πρεμιέρα: Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2017
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:30
Εισιτήρια: €12, €10 (φοιτητικό), €5 (ανέργων και ατέλειες). Προπώληση εισιτηρίων στο viva.gr και το ταμείο του θεάτρου
Πληροφορίες-Ταμείο θεάτρου: 210 520 1684
Website: www.asmallargofullof.art